REDİF BAĞLAMINDA NEDİM DİVANI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2022, Sayı: 7, 171 - 186, 30.06.2022

Mehmet Sadık Özkan

https://doi.org/10.51540/ijof.1035768

Öz

Klasik Türk edebiyatı; altı asır boyunca edebiyat, sanat ve kültür iklimimizde derin etkiler bırakmış, zengin kaynaklara sahip köklü bir edebiyattır. Bu dönemde çok geniş bir coğrafyaya yayılan edebiyatımız, en verimli ve en saygın çağlarını yine bu dönemde yaşamıştır. 18. yüzyıl da, Osmanlı saray ve toplum hayatının her açıdan renkli, eğlencesi bol ve gösterişlerin en yoğun olduğu zirve dönemlerin başında gelir. Bu dönemde resim, nakış, minyatür, şiir ve edebiyat gibi alanlarda Nedîm, Levnî, Seyyid Vehbî, Râşid Efendi gibi büyük ustalar yetişmiştir.
Şiir ve edebiyat alanında Lale Devri’nin zevk ve eğlence rüzgârını arkasına alan Nedîm, şiirlerindeki ustalık ve getirdiği birçok yenilikle Dîvân şiirini adeta yeniden ihyâ ederek 18. asır Klasik Türk edebiyatına damgasını vurmuştur. Bu çalışmada, en büyük şairlerinden biri olarak kabul edilen usta şair Nedîm’in tek eseri olan “Nedîm Dîvânı”, ahenk unsurları açısından “redif” bağlamında incelenmiştir.
Bu çalışma giriş ve redif bölümünden oluşmaktadır. Girişte redif hakkında bilgi verilmiş ve “Nedîm Dîvânı” tanıtılmıştır. Redif bölümde divan taraması yapılmış, nazım şekilleri üzerinde rediflerin tespiti yapılmış, bunlar tablolar ile gösterilmiştir. Sonuç kısmında ise redif bölümünde elde edilen tespitler üzerinde genel bir değerlendirme yapılmıştır. Çalışmaya kaynaklık eden eserler kaynakçada belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Nedîm, redif, divan, ahenk unsurları, 18.yy., Nedîm, redif, divan, ahenk unsurları, 18.yy.

Kaynakça

• Albayrak, Nurettin (2007). “Redif”. DİA, C 34, s. 523-524 https://islamansiklopedisi.org.tr/redif--edebiyat (Erişim Tarihi: 15.10.2021)
• Devellioğlu, Ferit (2006). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Yayınları, Ankara.
• İpek, Abdulmuttalip (2013). Nedim’in Sanatı Üzerine Bir Tahlil Denemesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Kandemir, Fatma (2008). Bâkî ve Nedîm’in Gazellerinde Sevgilideki Güzellik Unsurları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Kurnaz, Cemal (2011). Divan Dünyası, Kurgan Edebiyat Yayınları, Ankara.
• Macit, Muhsin (2004). Divan Şiirinde Ahenk Unsurları, Kapı Yayınları, İstanbul.
• Macit, Muhsin (2016). Nedîm Dîvânı, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara.
• Macit, Muhsin (2017). Nedîm Dîvânı, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü, Ankara. (https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/56214,nedim-divanipdf.pdf?0)
• Mazıoğlu, Hasibe (2012). Nedim’in Divan Şiirine Getirdiği Yenilikler, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Mermer, Ahmet; Deniz, Sebahat; Bayram, Yavuz; Koç Keskin, Neslihan; Alıcı, Lütfi; Efletun, Muvaffak (2018). Eski Türk Edebiyatına Giriş, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Okuyucu, Cihan (2020). Divan Edebiyatı Estetiği, Kapı Yayınları, İstanbul.
• Özkan, Mehmet Sadık (2015). Nedîm Dîvânı’nda Kültür Unsurları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adıyaman.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi (1988). 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul.
• Ulucan, Mehmet (2006). “Nedim’in Bir Gazelinin Şerhi ve Yapısal Açıdan İncelenmesi”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C 16, S 1, s.89-107.
• Yaraşır, Ömer (1996). Nedim Divânı’nın Tahlili, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Zavotçu, Gencay (2013). Klasik Türk Edebiyatı Sözlüğü, Kesit Yayınları, İstanbul.