EDATLARIN METİN BAĞLAMINDA İNCELENMESİ VE ÖĞRETİLMESİ: KÜÇÜK ŞEYLER ÖRNEĞİ

Yıl 2024, Sayı: 12, 67 - 79, 30.12.2024

Yunus Şahin , Süleyman Aydeniz

https://doi.org/10.51540/ijof.1578321

Öz

Cümlede vazifeli bir birim olarak işlev gören, kendisinden önce veya kendisinden sonra gelen sözcükler arasında anlamlı bir bağlantı kuran fakat tek başlarına herhangi bir şekilde anlamları bulunmayan kelimelere edat denmektedir. Edatlar bağlam içinde anlam kazanan yapılar olduğu için onları incelerken metin bütünsel olarak ele alınır. Aynı edat bir cümleye farklı bir anlam ilişkisi, başka bir cümleye farklı bir anlam ilişkisi katabilir. Aynı zamanda iki cümlede de farklı bir görevde kullanılmış olabilir. Bu sebeplerden ötürü edatların metnin bağlamı içinde değerlendirilmesi esastır.
Hikâye, kısaca yaşanmış ya da yaşanması muhtemel olayların, kişi, yer ve zaman unsurlarını içererek kısa olarak yazılan olay metinleridir. Edebiyatımızda hikâye batıdan alınan bir tür olarak Tanzimat Dönemi’ne denk gelmektedir. Samipaşazede Sezai’nin Küçük Şeyler adlı eseri bu alanda üretilmiş ilk eser olarak kabul edilir. Bu sebepten ötürü Küçük Şeyler eseri araştırmamızda tercih edilmiştir. Eserde hikâye bölümleri tek tek ele alınarak incelenen edatlar ve ne sıklıkla kullanıldıkları tablo halinde verilmiştir. Tabloların altında kullanılan edatlardan kitaptaki örnek cümleler yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Küçük Şeyler, Edatlar, Samipaşazade Sezai, Metin Bağlamı, Hikaye

Examining And Teaching Prepositions In The Context Of The Text: The Example Of Small Things

Öz

Words that function as a grammatical function in the sentence, establish a meaningful connection between the meaning that comes before or after it, but do not have any connection with single intervals, are called prepositions. Since prepositions are structures that gain meaning in context, the text is considered holistically when examining prepositions. The same preposition can add a different meaning relationship to one sentence and a different meaning relationship to another sentence. It may also have been used in a different function in both sentences. For these reasons, it is essential to evaluate prepositions in their inflection.
Stories are short event texts that include events, people, places and times that have happened or are likely to happen. In our literature, the story, as a genre imported from the West, coincides with the Tanzimat Period. Samipaşazede Sezai's work called Küçük Şeyler is considered to be the first work produced in this field. The work "Little Things" was chosen for this award in our research. The story sections in the work are given in the form of a table, and the prepositions are examined one by one in a book. Below the tables, sample sentences from the book with the prepositions used are given.

Anahtar Kelimeler

Little Things, Prepositions, Samipaşazade Sezai, Text Context, Story

Kaynakça

• Balcı, T. (2003). Edat bağlamında sözcük türlerine yeni bir yaklaşım. Dil Dergisi, (122), 7-16.
• Banarlı, N. S. (1983). Resimli Türk edebiyatı tarihi. (1. Baskı). Milli Eğitim Basımevi.
• Bilgegil, M.K. (1982). Türkçe dilbilgisi. (1. Baskı). Dergâh Yayınları.
• Çakmak, M. C. (2015). Ortaokullarda edatların öğretimi ve öğrencilerin edatları kullanma yeterlikleri. Fırat Üniversitesi.
• Efendioğlu, S. (2007). Edatların sınıflandırılması. Erciyes Dergisi, 30 (353), 27-230.
• Ergin, M. (2000). Türk dilbilgisi. (27. Baskı). Bayrak Basım Yayım.
• Kabaklı, A. (1978). Türk edebiyatı, (4. Baskı). Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
• Karatay, H. ve Kaya, S. (2020). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde edatlar için çerçeve program. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 8 (3), 1-23.
• Korkmaz, Z. (2009). Türkiye Türkçesi grameri şekil bilgisi. (3. Baskı). Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2019). Türkçe dersi (1-8. sınıflar) öğretim programı. https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/20195716392253-02 Erişim Tarihi: 14.12.2024
• Samipaşazade, S. (2018). Küçük Şeyler. https://kdm.anadolu.edu.tr/TurkKlasikleri/Kucuk_Seyler.pdf adresinden 19.11.2024 tarihinde alınmıştır.
• Sönmez, H ve Aydeniz, S. (2021). Yenilenmiş Bloom taksonomisine göre bağlaçların öğretimi. EKEV Akademi Dergisi, 25(88), 225-240.
• Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. (1. Baskı). Epsilon Yayınevi.
• Törenek, M. (1998). Hikâyeciliğimize düşen cemre küçük şeyler. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 9, 139-143.
• Wach, E. ve Ward, R. (2013). Learning about qualitative document analysis. the institute of development studies and partner organisations Report. (Niteliksel belge analizini öğrenmek. kalkınma çalışmaları enstitüsü ve ortak kuruluşlar) https://hdl.handle.net/20.500.12413/2989 Erişim Tarihi: 15.12.2024
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (10. Baskı). Seçkin Yayıncılık.