KAYNAŞTIRMA EĞİTİMİ ALANINDA YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN META-ANALİZ YÖNTEMİYLE İNCELENMESİ

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 2, 45 - 57, 19.12.2025

Mihriban Turhan Kara , Erol Sözen

Öz

Bu çalışmanın öncelikli amacı meta analiz yöntemi ile yapılan analiz sonrasında; kaynaştırma eğitiminin eğilimini ve etkisini ortaya koymaktır. Bu çalışmada, 2014-2024 yılları arasında kaynaştırma eğitimine dair yazılan tezler belli ölçütlere göre incelenmiş ve araştırma kapsamına alınan tezler meta analiz yöntemi ile analize tabi tutulmuştur. İncelenecek olan tezlerin nicel veriler içermesi, belirlenen yıl kriterine uyması (2014-2024), meta analiz yöntemi kullanılacağı için konuyla ilgili yeterli sayıda çalışma olması gibi ölçütler dikkate alınmıştır. Belirlenen ölçütlere uyan, kaynaştırma eğitimine dair öğretmen tutumlarını cinsiyet faktörüne göre ele alan 23 yüksek lisans tezi ve araştırmanın ikinci değişkeni olan aile veya yakınında özel gereksinimli birey bulunma durumunun öğretmen tutumuna etkisi ile ilgili 11 adet lisansüstü tez araştırma kapsamına alınmıştır. Veriler Comprehensive Meta-Analysis (CMA) ve Jamovi (MAJOR modülü) uygulamaları kullanılarak analiz yapılmıştır. Kaynaştırma eğitimi ile ilgili yazılan çalışmalara bakıldığında daha çok; öğrenci, öğretmen, yönetici ve ebeveyn tutumlarının yanı sıra kaynaştırma eğitiminin etkinliği, uygulama yöntemleri ve bu süreçte karşılaşılan zorluklar gibi konulara ağırlık verildiği ve bu alanda bütünsel bakış açısı kazandıracak yeterli sayıda çalışma olmadığı görülmüştür. Bu nedenle, kaynaştırma eğitiminin daha geniş bir perspektiften ele alınması, uygulama süreçlerinin ve sonuçlarının daha etkili bir şekilde değerlendirilebilmesi için bu çalışma yürütülmüştür. Yapılan çalışmaların geleceğe ışık tutması için kaynaştırma eğitimine dair bütünsel bakış açısını kazandıran akademik çalışmaların niteliği ve sayısı artırılabilir. Çalışmaların etki büyüklüğünü görmek adına meta analiz yöntemi tercih edilerek ulaşılan bulgular neticesinde hizmet içi eğitim uygulamaları ve öğretim stratejileri de gözden geçirilerek gerekli düzenlemelerin yapılması sağlanabilir.
Anahtar Sözcükler: Kaynaştırma Eğitimi, Meta Analiz, Özel Eğitim

Anahtar Kelimeler

Kaynaştırma Eğitimi , Meta Analiz , Özel Eğitim

Kaynakça

• Akgöz, S., Ercan, İ. ve Kan, İ. (2004). Bilimsel araştırmaların metaanalizi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(2), 107–112.
• Başaran, İ. E. (1994). Eğitime giriş (4. baskı). İstanbul: Kadıoğlu Yayıncılık.
• Battal, İ. (2007). Sınıf öğretmenlerinin ve branş öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin yeterliklerinin değerlendirilmesi (Uşak ili örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.Batu, S. ve Kırcaali-İftar, G. (2016). Kaynaştırma. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Bayar, M. (2017). Amasya ilinde ilkokulda görev yapan öğretmenlerin kaynaştırma eğitimiyle ilgili duygu, tutum ve kaygılarının değerlendirilmesi. (Yüksek lisans tezi), Amasya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Amasya.
• Can, E. ve Kara, Z. (2017). Sınıf Öğretmenlerinin Kaynaştırma Eğitimi Öğrencilerine Yönelik Tutumlarını Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 71-96.
• Cook, L. ve Friend, M. (2010). The state of the art of collaboration on behalf of students with disabilities. Journal of Educational and Psychological, 20, 1–8.
• Çetin, M. (2020). Öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik görüşlerinin ve yeterlik düzeylerinin belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi), Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Dev, A. (2024). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırmaya yönelik tutumları ile kaynaştırma eğitimine yönelik öz yeterlilik ve algı düzeylerinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi), Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Diler, N. (1998). Kaynaştırma kavramı, kaynaştırma uygulamaları ve etkili kaynaştırma için yapılması gerekenler. 8. Ulusal Özel Eğitim Kongresi (13–15 Kasım), Edirne.
• Doğan, M. K. (2010). İlköğretim okullarında görev yapmakta olan sınıf ve branş öğretmenlerinin okul iklimi algıları ile kaynaştırmaya ilişkin tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi), Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Filiz, İ. (2021). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamalarına yönelik yeterlilikleri ile kaynaştırma eğitimi ile ilgili duygu tutum ve kaygıları arasındaki ilişki. (Yüksek lisans tezi), Biruni Üniversitesi , Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Girgin, U. İ. (2019). Sınıf öğretmenlerinin ve sınıf öğretmeni adaylarının kaynaştırma eğitimi yeterliliklerinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi), İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Güney, B. (2019). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırmaya ilişkin tutumu ve tutumun iyileştirilmesine yönelik çözüm önerileri. (Yüksek lisans tezi), Amasya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Amasya.
• Halvorsen, A. T. ve Neary, T. (2009). Building inclusive schools: Tools and strategies for success. Pearson. Jatileni, M., Nuutinen, S. ve Waltzer, K. (2024). Namıbıan Teachers’ Multıdımensıonal Attıtudes Towar Teachıng Students Wıth Specıal Educatıonal Needs In Inclusıve Settıngs. European Journal of Special Education Research, 10(1), 51-67.
• Kargın, T., Acarlar, F. ve Sucuoğlu, B. (2003). Öğretmen, yönetici ve anne babaların kaynaştırma uygulamalarına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Özel Eğitim Dergisi, 4(2), 55–76.
• Köse, A. (2018). Sınıf ve branş öğretmenlerinin kaynaştırma öğrencilerine yönelik tutumlarının incelenmesi. (Yüksek lisans tezi), Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2006). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. Ankara: Millî Eğitim Basımevi.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2010). İlköğretim okullarındaki kaynaştırma uygulamalarının değerlendirilmesi. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
• Özmen, E. (2010). İzmir ilinde kaynaştırma öğrencileri ile çalışan okul öncesi öğretmenlerinin empatik eğilimleri ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Pamuk, Y. (2016). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin görüşleri. (Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Polat, T. F. (2018). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin kaynaştırma eğitimine yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi: R.T.E.Ü. İlahiyat Fakültesi örneği. (Yüksek lisans tezi), Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
• Seyidoğlu, H. (2016). Bilimsel araştırma ve yazma el kitabı. İstanbul: Güzem Can Yayınları.
• Turhan, C. (2007). Kaynaştırma uygulaması yapılan ilköğretim okuluna devam eden normal gelişim gösteren öğrencilerin kaynaştırma uygulamasına ilişkin görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Whitehead, A. (2002). Meta-analysis of controlled clinical trials. Chichester, England: John Wiley and Sons.
• Yazıcıoğlu, T. (2018). Tersine kaynaştırma modeli ve uygulama örnekleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 4(1), 39–48.
• Yerliyurt Günay, N. S., Elaldı, Ş., ve Çifçi, M. (2023). Effect of inclusive practices on attitudes: A meta-analysis study. South African Journal of Education, 43(1), 1-12.
• Yurtyeri, S. Ç. (2024). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine yönelik tutumları ve yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi), Amasya Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Amasya.