OKULLARDAKİ ÖRGÜTSEL SİNERJİNİN ÖĞRETMENLERİN PSİKOLOJİK SERMAYELERİ ÜZERİNDEKİ ROLÜ*

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 13, 01.07.2023

Ayşe Gül Uluten , Aynur Bozkurt Bostanci

Öz

ÖZET
Bu araştırmada, okullardaki örgütsel sinerjinin öğretmenlerin psikolojik sermayeleri üzerindeki rolünün belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma ilişkisel tarama desenindedir. Araştırma evrenini Kütahya ili, Gediz ve Şaphane ilçelerindeki 3000 öğretmendir. Kolay ulaşılabilir örnekleme yoluyla belirlenen 429 öğretmen ise araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Araştırmaya göre öğretmenlerin okullarındaki örgütsel sinerjiye yönelik algıları, tüm boyutlarda yüksektir. Öğretmenlerin örgütsel sinerji algıları cinsiyete, görev yapılan okul düzeyine ve okuldaki öğretmen sayısına göre anlamlı farklılıklar göstermekle birlikte kıdem, mezuniyet, aynı okulda çalışma süresine göre anlamlı olarak farklılaşmamaktadır. Yine araştırmaya göre öğretmenlerin psikolojik sermaye düzeyleri yüksektir. Öğretmenlerin psikolojik sermaye düzeyleri, cinsiyetlerine, görev yapılan çalışılan okul düzeyi ve mezuniyet durumlarına göre farklılaşırken, kıdem, aynı okulda çalışma süresi, okulda çalışan öğretmen sayısına göre farklılık göstermemektedir. Öğretmenlerin okullardaki örgütsel sinerji düzeyi algıları ile psikolojik sermayeleri arasında anlamlı pozitif yönde ve orta düzeyde ilişkiler bulunmuştur. Ayrıca okullardaki örgütsel sinerjinin öğretmenlerin psikolojik sermayelerini anlamlı bir şekilde yordamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel sinerji, Pozitif psikoloji, Psikolojik sermaye

Kaynakça

• Akbaba, Ö. (2016). Değişim mühendisliği, örgüt iklimi ve psikolojik sermayenin firma performansı üzerine etkisi: İstanbul Anadolu yakası aile şirketleri uygulaması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Akgün, E. (2015). Lise öğretmenlerinin psikolojik sermaye düzeyleri ile yaşam doyumu düzeyleri arasındaki ilişki (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Gaziantep.
• Akman, Y. (2016). Öğretmenlerin psikolojik sermaye algılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (28), 268-277.
• Akpolat, T. ve Levent, F. (2018). Öğretmenlere Yönelik Örgütsel Sinerji Ölçeği’nin geliştirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 728-744.
• Aksoy, F.(2022).Öğretmenlerin örgütsel bağlılıklarının örgütsel sinerji ve örgütsel mutluluk düzeylerine etkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi Bilim Dalı.İstanbul.
• Aktan, C. C. (1999). 2000'li yıllarda yeni yönetim teknikleri. Sinerjik yönetim. İstanbul: Tügiad Yayını.
• Anık,S. Ve Tösten, R. (2019). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algıları ile problem çözme becerilerinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(69), 332-342.
• Aslan, İ. (2017). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algıları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Siirt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siirt.
• Avey, J.B, Nimnicht. J.L.ve Pigeon, N.G.(2010).Two field studies examining the association between positive psychological capital and employee performance. Leadership & Organization Development Journal, 31(5), 384 - 401.
• Balcı, A. (1995). Örgütsel gelişme. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Balcı, F. (2011). Kültürel sinerji yönetiminin işletme performansı üzerindeki etkisi: Çin ve Türkiye üzerinde karşılaştırmalı bir araştırma (Yayınlanmamış Doktora Tezi).Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Bıyıkbeyi, T. (2015). Çalışanların örgütsel adalet algıları ile psikolojik sermaye düzeyleri arasındaki ilişki: Doğu Akdeniz bölgesinde bir ilde bir alan araştırması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kahramanmaraş.
• Bostancı, A.B Ve Koçak, S. (2022). Okul DNA profillerinin örgütsel sinerji üzerindeki rolü. Milli Eğitim Dergisi , 51 (233), 55-75.
• Büyükgöze, H. (2014). Lise öğretmenlerinin görüşlerine göre algılanan örgütsel destek ve psikolojik sermaye ilişkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (4. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları
• Cemaloğlu, N. (2017). Okulda liderliği paylaştıran lider: Dağıtımcı lider.h ttp://www.kamudanhaber.net/okulda-liderligi-paylastiran-lider-dagitimci-lider (11.07.2020).
• Covey, S.R.(1999).Etkili insanların 7 alışkanlığı. İstanbul. Varlık Yayınları.
• Çetinkaya, M. Y. (2019). Eğitim örgütlerinde örgütsel psikolojik sermaye ile örgütsel stres yönetimi arasındaki ilişki (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Şanlıurfa.
• Çınar, E. (2011). Pozitif psikolojik sermayenin örgütsel bağlılıkla ilişkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
• Çimen, İ. (2015). Öğretmenlerin psikolojik sermaye algısına ilişkin faktörlerin incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Duman, N. (2021). Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin liderlik stilleri ve örgütsel sinerji arasındaki ilişki (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Başkent Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Dündar, İ. P. (2013). Çözümlerin ortak şifresi- sinerji. İstanbul: Nobel akademi Yayıncılık.
• Gürlek, Y. (2010). Yatılı ilköğretim bölge okullarındaki yöneticilerin, öğretmenlerin ve diğer çalışanların sinerjik yönetime ilişkin görüşleri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Gazi Osman Paşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• İnce, M., Bedük, A. ve Aydoğan, E. (2004). Örgütlerde takım çalışmasına yönelik liderlik nitelikleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (11), 423–446.
• Kaplan, V. (2021). Öğretmenlerin psikolojik sermaye ve örgütsel stres kaynaklarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Erciyes Akademi, 35(1), 111-136.
• Karagöz, Y. (2016). SPSS 23 ve AMOS 23 uygulamalı istatiksel analizler. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kaya, A. Balay, R. ve Demirci, Z. (2014). Ortaöğretimde görev yapan öğretmenlerin psikolojik sermaye düzeylerinin incelenmesi (Şanlıurfa ili Örneği). Electronic Journal of Social Sciences, 13(48), 47-68.
• Kelekçi, H. (2015). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermayeleri ile yeterlik inançları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Kütahya.
• Kelekçi, H. ve Yılmaz, K. (2015). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermayeleri ile yeterlik inançları arasındaki ilişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3).
• Kılıç, M. (2019). X ve Y kuşaklarındaki toksik liderlik algılarının örgütsel bağlılık, psikolojik iyi oluş ve bireysel performans üzerindeki yansımaları. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Korkmaz, O. (2014). Öğretmenlerin psikolojik sermaye algıları ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki (Kahramanmaraş örneği). (Yayınlanmamış Yüksel Lisans Tezi). Zirve Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Kurban, C.(2022). Okullardaki örgütsel işlev bozukluklarının örgütsel eylemsizlik ile ilişkisinde sinerji yönetiminin aracılık rolü. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Pamukkale Üniversitesi.Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Kuru, B.(2021).İlköğretim okul yöneticilerinin öğretmenler tarafından algılanan liderlik stilleri ile örgütsel sinerji arasındaki ilişki (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. Rize.
• Küçük, Ö. (2020). Okul müdürlerinin toksik liderlik davranışları ile okul etkililiği arasındaki ilişkide örgütsel sinizm ve psikolojik sermayenin aracılık etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi).Fırat Üniversitesi.Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Elâzığ.
• Müjdeci, N. (2020). Güneydoğu Anadolu bölgesindeki bazı üniversitelerde görev yapan öğretim elemanlarının sinerjik yönetim algıları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa.
• Okur, A. (2019). Kamu örgütlerinde pozitif psikolojik sermaye, politik davranış ve örgütsel sinizm etkileşiminin değerlendirilmesi: Erzurum İli Mesleki Ve Teknik Anadolu Liselerinde bir uygulama (Yayınlamamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Erzurum.
• Oruç, E. (2015). Pozitif psikolojik sermayenin politik davranışlara etkisi: Akademisyenler üzerine bir araştırma Etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi).Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Sakarya.
• Pink, D. H. (2006). A whole new mind. New York: Riverhead Books.
• Polatcı, S. (2011). Psikolojik sermayenin performans üzerindeki etkisinde ış aile yayılımı ve psikolojik ıyi oluşun rolü. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.Kayseri.
• Seçer, İ. (2013). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şanal, M. (2020). Yönetimde sinerji için kuantum bakış açısı. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(1), 42-50.
• Şarbay, B. ve Bostancı, A. B. (2018). Okullarda paylaşılan liderlik uygulamaları ile öğretmenlerin psikolojik sermayeleri arasındaki ilişki. Ajelı-Anatolian Journal Of Educational Leadership And Instruction, 6(2), 1-21.
• Töremen, F. (2001). Okul yönetiminde bir tür yaratıcılık: sinerji. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 201-212.
• Töremen, F. ve Karakuş, M. (2007). Okullarda sinerjinin engelleri: Takım çalışması üzerine nitel bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 7(1), 617-645.