“PLACE” IN MATHNAWI OF HÂŞİMÎ’S MİHR Ü VEFÂ

Yıl 2014, , 54 - 63, 01.12.2014

Salih Uçak

https://doi.org/10.20860/ijoses.32517

Cited By: 2

Öz

The place is a stage that the events and occasions have been experienced in the narration. Artists treat the place not only as a device of depiction and description but an element foregrounding the political anxieties as well. The place in the narratives is a factor having direct effect on the characters and shaping them; because the environmental conditions have been set in connection with the events and have been deliberately chosen as a dominant element. The place in the novel and similar narratives consisting of different factors is a significant structure completing the organization in this context. It has been given the opportunity of looking at the relationships between the heroes and the places from different dimension.

In the Mihr ü Vefâ mathnawi, the place is not presented with certain lines as the geographies belonging to the known outer world. The descriptions of palace, city and country are the locations that have been used to enhance the narrative with the place.  The place descriptions such as “deşt” or “kûh” are the places that have been much more treated to express the intricacy and complexity. The place introduction affecting the inner feelings of the heroes is the priority of the narrator. It has been utilized from the representative characteristic of the place to be able to state the difficulty of Vefâ during the journey of love/fate. The narrator has set a link between description of the place and perspective of the hero.

We have endeavored to examine “place” in Mihr u Vefâ mathnawi with different sizes in this article.

Key Words: Hâşimî, Mihr ü Vefâ,  the place, mathnawi

Anahtar Kelimeler

Hâşimî, Mihr ü Vefâ, the place, mathnawi

HÂŞİMÎ’NİN MİHR Ü VEFÂ MESNEVİSİNDE “MEKÂN”

Öz

Mekân, anlatılarda olay ve durumların yaşandığı bir sahnedir. Sanatçılar mekânı, salt bir tasvir ve tanıtım aracı olarak değil; poetik kaygıları da önceleyen bir unsur olarak işler. Anlatılarda mekân, şahıs kadrosunu doğrudan etkileyen ve şekillendiren bir unsurdur. Çünkü çevresel şartlar olaylara bağlı olarak oluşturulmuş ve hâkim bir unsur olarak bilinçli seçilmiştir. Farklı unsurların bir araya getirdiği roman ve benzeri anlatılarda mekân, bu bağlamda organizasyonu tamamlayan önemli bir yapıdır. Anlatılarda sanatçılar, olaya psikolojik derinlik katmak için kahramanların mekân ile ilişkilerine özen gösterdikleri aşikârdır. Mihr ü Vefâ mesnevisinde mekân çok net çizgilerle bilinen dış dünyaya ait coğrafyalar olarak verilmez. Saray, şehir, ülke tasvirleri anlatının mekân kazanması için kullanılan yerlerdir. Deşt veya kûh gibi mekân tasvirleri daha çok vakanın çetrefilliğini ifade etmek üzere işlenmiş mekânlardır. Kahramanların içsel durumlarını etkileyen mekân tanıtımı, anlatıcının önceliğidir. Mesnevide Vefâ’nın aşk/kader yolculuğunda karşılaştığı zorluğu dile getirmek için mekânın temsil niteliğinden faydalanılır. Anlatıcı, mekân betimlemesiyle kahramanın bakış açısı arasında bağ kurar.Bu makalede Mihr ü Vefâ mesnevisindeki “mekân” unsurunu farklı boyutlarıyla incelemeye gayret ettik.

Anahtar Kelimeler

Hâşimî, Mihr ü Vefâ, mekân, mesnevi

Kaynakça

• ARSLAN, Fatih, Öykünün Sesini Kısmak, Salkımsöğüt Yayınları, Erzurum, 2009.
• BACHELARD, Gaston, Uzamın Poetikası, (A. Tümertekin, Çev.) İthaki Yayınları, İstanbul, 2008.
• CAMPBELL, Joseph, Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, (S. Gürses, Çev.) Kabalcı Yayınları. İstanbul, 2010.
• ÇETİN, Nurullah, Roman Çözümleme Yöntemi, Öncü Basımevi, Ankara, 2003.
• DEMİREL, Gamze, “Klasik Türk Şiirinde “Mekân”ın Sembolik Yorumu”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. VII, S.34, Ordu, 2014.
• ECE, Selami, Tahkiye Açısından Haşimî’nin Mihr ü Vefa Mesnevisi, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üni. SBE, Erzurum, 1996.
• Fromm, Erich, Rüyalar, Masallar, Mitoslar, (A. Arıtan, K.H. Ökten, Çev.) Arıtan Yayınevi.İstanbul, 1992.
• NARLI, Mehmet, Şiir ve Mekân, Hece Yayınları, Ankara, 2007.
• TEKİN, Mehmet, Roman Sanatı, Ötüken Yayınları, İstanbul 2001.
• Mihr ü Vefâ, Avusturya Gotha Ms. orient T215 1b-211a (Yazma Eser)
• Mihr ü Vefâ, Erzurum Seyfettin Özege 369 (Yazma Eser)