Mondros Ateşkes Antlaşması’nın Alman Basınında Yansıması (Ekim- Kasım 1918 Tarihileri Arasında)

Yıl 2019, , 189 - 211, 15.12.2019

Yüksel Kaştan

https://doi.org/10.20860/ijoses.642531

Öz

Osmanlı Devleti 12 Kasım 1914
tarihinde İttifak Devletlerinin yanında savaşa girer. Osmanlı Devleti
Kafkaslar, Çanakkale, Irak, Sina, Yemen, Kanal, Filistin, Suriye, Galiçya,
Romanya, Serez ve Makedonya cephelerinde savaşır. Savaşın ilk yıllarında
özellikle Çanakkale savaşlarında kazanılan başarı sonrasında savaş uzar.
1917’de Çarlık Rusya’nın savaştan çıkması, ABD’nin İtilaf Devletleri lehine
savaşa katılması, 8 Ocak 1918’de ABD Başkanı Wilson’un bir dizi ilkeler
yayınlaması sonrasında, 1918’de Almanya cephelerde yenilmeye başlar. Osmanlı
Ordusu da Filistin, Gazze ve Lübnan cephelerinde tutunamayarak geri çekilir,
daha sonra Suriye’ye, Şam’a Baelbek’e, Halep’e ve oradan da Adana’ya kadar 7.
Ordu geri çekilir.

29 Eylül 1918’de Bulgaristan’ın
savaştan çekilmesi, Almanya’nın 3 Ekim 1918’de ateşkes teklif etmesi üzerine Osmanlı
Devleti de ateşkes talebinde bulunur. 23 Ekim’de Limni Adası’nın Mondros
limanında İngiliz Agamemnon zırhlısı üzerinde 27 Ekim’de Amiral Calthorpe ile
Osmanlı Devleti adına Bahriye Nazırı Rauf Orbay arasında başlayan müzakereler
30 Ekim 1918’de ateşkes metninin imzalanması ile son bulur. 25 maddeden oluşan
Mondros Ateşkes Antlaşması’nın 31 Ekim 1918’de yürürlüğe girmesi ile Osmanlı
Devleti I. Dünya Savaşı’nı bitirir.

Bu çalışmanın amacı I. Dünya
Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nin müttefiki olan Almanya’nın basınında Mondros
Ateşkes Antlaşması’nın imzalanma süreci, antlaşma maddeleri ve antlaşma
sonrasında neler yazıldığı ve bu sürecin nasıl yorumlandığını belirlemektir. Çalışmada
30 Ekim 1918 öncesi ve sonrasında Alman basınında Mondros Ateş Antlaşması ile
ilgili yer alan haberler ve yazılar araştırılmıştır. Araştırma nitel araştırma
deseninde doküman analizi tekniği kullanarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın
kapsamını 21 Ekim- 5 Kasım 1918 tarihinde Almanya’ya yayınlanan gazeteler
oluşturur.

Anahtar Kelimeler

Mondros, ateşkes, antlaşma, Almanya

The Reflection of Mondros Ceasefıre Agreements in the German Press (Between October And November 1918)

Öz

On November 12,
1914, the Ottoman Empire entered the war alongside the Alliance. The Ottoman
Empire fought on the fronts of the Caucasus, Dardanelles, Iraq, Sinai, Yemen,
Canal, Palestine, Syria, Galicia, Romania, Serres and Macedonia. In the first
years of the war, especially after the success of the battle, the war
prolonged. In 1917, after Tsarist Russia emerged from the war, the United
States joined the war in favor of the Entente States, Germany began to be
defeated in 1918 on January 8, 1918 after the publication of the principles
issued by US President Wilson. The Ottoman Army, too, could not hold onto the
Palestinian, Gaza and Lebanese fronts and began to retreat. The 7th Army of the
Ottoman Empire then retreated to Syria, Damascus, Baelbek, Aleppo and from
there to Adana.

After the
withdrawal of Bulgaria from the war on 29 September 1918 and the German
proposal for a cease-fire on 3 October 1918, the Ottoman Empire requested a
cease-fire. Negotiations between Admiral Calthorpe and Admiral Calthorpe in the
name of Ottoman Empire Rauf Orbay on October 27 ended with the signing of the
cease-fire text on October 30, 1918 in the armored of Agamemnon in Mondros port
of Limnos Island. With the entry into force of the 25-article Mondros Armistice
on October 31, 1918, the First World War ended for the Ottoman Empire.

The aim of this
study is to determine the process of signing the Mondros Armistice in the press
of Germany, an ally of the Ottoman Empire during the First World War, the
articles of the treaty and what was written after the treaty and how this
process was interpreted. In this study, the news and articles about Mondros
Fire Treaty in the German press before and after 30 October 1918 were
investigated. The research was carried out by using document analysis technique
in qualitative research design. The scope of the research consists of
newspapers published in Germany on 21 October-5 November 1918.

Anahtar Kelimeler

Mondros, truce, treaty, Germany, press

Kaynakça

• Gazeteler
• Amtliches Kreisblatt
• Berliner Börsen Zeitung
• Berliner Tageblatt und Handels-Zeitung
• Berliner Tageblatt Wochen= Ausgabe für Ausland und Uebersee
• Berliner Volks= ZeitungBütomer Zeitung
• Koschminer Zeitung
• Vossische Zeitung
• Norddeutsche Allgemeine Zeitung
• Eserler
• Ahmet Cemal Paşa. (2001). Hatıralar, İş Bankası Yayınları.
• Alman Belgeleri, c. 38. Belge 15439, Bkz. Yusuf Hikmet BAYUR, Türk İnkılâbı Tarihi, C. II, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Danişmend, İ. H. (1971). İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi. c. 4, İstanbul: Türkiye Yayınevi.
• Hobsbawm, E. Kısa 20. Yüzyıl, Aşılıklar Çağı, (Çev.) Yavuz Alogan, İstanbul: Everest Yayınları.
• Kabacalı, A. (2006). Talat Paşa'nın Anıları. İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Mcneıll, W. (2006). Dünya Tarihi, (Çev.) Alaeddin Şenel, İstanbul: İmge Kitaevi, 1999.
• Ordu Raporu, İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 4 Temmuz 1918 tarihli rapor.
• .…………………. , İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 7 Temmuz 1918 tarihli rapor.
• . ………………….., İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 11 Temmuz 1918 tarihli raporu.
• ………………….., İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 14 Temmuz 1918 tarihli rapor.
• ………………….., İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 15 Temmuz 1918 tarihli rapor.
• ………………….., İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 24 Temmuz 1918 tarihli rapor.
• ………………….., İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 25 Temmuz 1918 tarihli rapor.
• ………………….., İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 26 Temmuz 1918 tarihli rapor.
• ………………….., İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 26 Temmuz 1918 tarihli rapor.
• ………………….., İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 28Temmuz 1918 tarihli rapor.
• ………………….., İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 30Temmuz 1918 tarihli rapor.
• ………………….., İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 4 Ağustos 1918 tarihli rapor.
• ………………….., İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 5 Ağustos 1918 tarihli rapor.
• ………………….., İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 10 Ağustos 1918 tarihli rapor.
• ………………….., İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 17 Ağustos 1918 tarihli rapor.
• ………………….., İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 20 Ağustos 1918 tarihli rapor.
• ………………….., İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 22 Ağustos 1918 tarihli rapor.
• ………………….., İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 28 Ağustos 1918 tarihli rapor.
• ………………….., İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 7 Eylül 1918 tarihli rapor.
• ………………….., İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 8 Eylül 1918 tarihli rapor.
• ………………….., İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 9 Eylül 1918 tarihli rapor.
• ………………….., İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 16 Eylül 1918 tarihli rapor.
• ………………….., İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 20 Eylül 1918 tarihli rapor.
• ………………….., İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 22 Eylül 1918 tarihli rapor.
• ………………….., İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 25 Eylül 1918 tarihli rapor.
• ………………….., İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 26 Eylül 1918 tarihli rapor.
• ………………….., İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 28 Eylül 1918 tarihli rapor.
• ………………….., İstanbul’dan Berlin’e ulaşan 29 Eylül 1918 tarihli rapor.
• Rathmann, L. (1962). Berlin-Bağdat, Die emperialistische Nahostpolitik des Kaiserlichen Deutschlands, Berlin. Çeviren: Ragıp Zarakolu, Berlin-Bağdat, Alman Emperyalizminin Türkiye’ye Girişi, İstanbul 1982.
• Sezer, B., Egribel, E. ve Özcan, U. (2002). XX. Yüzyıl Türkiye Sosyolojisi 3, İstanbul: Öncü Basım Yayıncılık.
• Wallach, J. L., (1976). Anatomie einer Militârhilfe, Der preussisch-deutschen Militârmissionen in der Türkei 1835-1919, Düsseldorf, (Çev.) Em. Tuğ. General Fahri Çeliker, Bir Askeri Yardımın Anatomisi, Türkiye’de Prusya-AIman Heyetleri 1835-1919, Ankara: Gnkur. Askeri Tarih ve Stratejik Etüd Bşk. Yayınları, 1985.