An Investigation of Teachers’ Perceived Director Management Style and Professional Motivation Levels

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 10 - ARALIK, 188 - 208, 15.12.2018

Mediha Sarı Emine Yıldız Emre Canoğulları

https://doi.org/10.20860/ijoses.467606

Cited By: 6

Öz

The main purpose of this
study is to investigate primary and secondary school teachers’ perceptions
about the director management style in the school they work and their
professional motivation levels. For this purpose, data were collected from 343
teachers who worked in 13 state schools, 6 primary schools and 7 secondary
schools, in Adana city center in the 2017-2018 education year. Data were
collected using the “Primary School Teacher Motivation Scale” and “Perceived
Management Style Scale”. Analysis of the data included descriptive statistics
as well as Mann Whitney U, Kruskall Wallis, and correlation analyses. Results
showed that teachers’ perceptions about school directors’ management styles and
professional motivation generally demonstrated a significant difference
according to years of experience in profession and the type of schools they
graduated from. However, comparisons performed according to  teachers’ scores and variables such as
gender, school level, and the director’s gender demonstrated partially
significant differences; there were significant differences in favour of the
scores of teachers who worked with female managers. Correlation analysis
results indicated significant relationships between the perceived director
management style and teacher motivation. 

Anahtar Kelimeler

Motivation, Professional motivation, manager administration style, teacher

Öğretmenlerin Algıladıkları Müdür Yönetim Tarzı ile Mesleki Motivasyon Düzeylerinin İncelenmesi

Öz

Bu çalışmanın
temel amacı ilkokul ve ortaokul
öğretmenlerinin birlikte görev yaptıkları okul idarecilerinin yönetim tarzına
yönelik algıları ile mesleki motivasyon düzeylerinin incelenmesidir. Bu amacı
gerçekleştirmek için 2017-2018 Öğretim Yılında Adana il merkezinde
bulunan 6’sı ilkokul ve 7’si ortaokul olmak üzere toplam 13 devlet okulunda
görev yapmakta olan 343 öğretmenden oluşmaktadır. Verilerin toplanmasında “İlkokul Öğretmeni Motivasyon Ölçeği” ve
“Algılanan Müdür Yönetim Tarzı Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde
betimsel istatistiklerin yanı sıra Mann Whitney U, Kruskall Wallis ve
korelasyon analizleri yapılmıştır. Bu analizler sonucunda, öğretmenlerin okul idarecilerinin yönetim tarzına ilişkin
algıları ile mesleki motivasyonları kıdeme ve mezun olunan okul türüne göre
genellikle anlamlı fark göstermemiştir. Ancak cinsiyete, görev yapılan okulun
kademesine ve okul müdürün cinsiyetine göre öğretmenlerin puanları arasında yer
yer anlamlı farklar belirlenmiştir. Korelasyon analizinin sonuçları ise,
algılanan müdür yönetim tarzı ile öğretmen motivasyonu arasında anlamlı
ilişkiler bulunmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Motivasyon, mesleki motivasyon, müdür yönetim tarzı, öğretmen

Kaynakça

• Ada, Ş., Akan, D., Ayık, A., Yıldırım, İ., & Yalçın, S. (2013). Öğretmenlerin motivasyon etkenleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 151-166.
• Ağaoğlu, E., Altınkurt, Y., Yılmaz, K., & Karaöse, T. (2012). Okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri (Kütahya ili). Eğitim ve Bilim, 37(164).
• Akbaba, S. (2006). Eğitimde motivasyon. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 343-361.
• Aydin, A., Sarier, Y., & Uysal, S. (2013). The Effect of School Principals' Leadership Styles on Teachers' Organizational Commitment and Job Satisfaction. Educational sciences: Theory and practice, 13(2), 806-811.
• Baştuğ, Ö. Y. Ö., & Çelik, B. (2011). İlköğretimde öğretmen, müdür ve müfettişlerin kadın yöneticilere yönelik tutumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(1), 63-76.
• Barlı, Ö., Bilgili, B., Çelik, S., & Bayrakçeken, S. (2005). İlköğretim okul öğretmenlerinin motivasyonları: Farklılıkların ve sorunların araştırılması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 391- 417.
• Bozdoğan, K., & Sağnak, M. (2011). İlköğretim okulu müdürlerinin liderlik davranışları ile öğrenme iklimi arasındaki ilişki. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 137-145.
• Buluç, B. (2009). Sınıf öğretmenlerinin algılarına göre okul müdürlerinin liderlik stilleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 57(57), 5-34.
• Bursalıoğlu, Z. (2002). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Can, S. (2015). Factors motivating teachers working at elementary and secondary schools. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 174, 3087 – 3093.
• Cemaloğlu, N. (2002). Öğretmen Performansının Artırılmasında Okul Yöneticisinin Rolü, Milli Eğitim Dergisi, 153-154. 14 Mayıs 2018’de http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/153-154/cemaloglu.htm adresinden indirilmiştir.
• Cemaloğlu, N., & Erdemoğlu-Şahin, D. (2007). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 465-484.
• Cerit, Y. (2008). İlköğretim okulu müdürlerinin hizmet yönelimli liderlik davranışlarının öğretmenlerin tükenmişliklerine etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 56(56), 547-570.
• Cerit, Y. (2012). Okulun bürokratik yapısı ile sınıf öğretmenlerinin profesyonel davranışları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 4(4), 497-521.
• Çalık, T., Koşar, S., & Dağlı, E. (2012). İlköğretim okullarında kadın yöneticilere yönelik öğretmen tutumlarının değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(4), 637-662. Çelik, B. (2008). Kadın yöneticileri ilişkin tutumlar ve düşünme stilleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Çevik, A. & Köse A. (2017). Öğretmenlerin okul kültürü algıları ile motivasyonları arasındaki ilişkinin incelemesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(2), 996-1014.
• Çifci, Ç. (2009). İlköğretim okullarındaki öğretmenlerin etkili okul müdürü algıları (Eyüp ilçesi örneği). Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Dede, Y. & Argün, Z. (2004). Öğrencilerin matematiğe yönelik içsel ve dışsal motivasyonlarının belirlenmesi. Eğilim ve Bilim, 29(134), 49-54.
• Demiral, E. (2007). İlkoğretim okulu müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları. Yayınlanmamış Yükseklisans tezi, Onsekizmart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Doğan, S., & Koçak, O. (2014). Okul yöneticilerinin sosyal iletişim becerileri ile öğretmenlerin motivasyon düzeyleri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 20(2), 191-216.
• Durak, H. Y., & Seferoğlu, S. S (2017). Öğretmenlerde tükenmişlik duygusunun çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi (GEFAD), 37(2), 759-788.
• Ekinci, A. (2015). Okul Müdürlerinin Hizmetkâr Liderlik Davranışları Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Hizmetkâr Liderlik Davranışlarının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 40(179), s.341-360.
• Erkul, A. & Dalgıç, G. (2014). Meslek lisesi öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Uluslararası E-Dergi, 4(2), 1-18.
• Ersoy-Yılmaz, S., Yazıcı, N., & Yazıcı, H. (2014). Öğretmen ve yönetici öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 24, 135-157, Doi: http://dx.doi.org/10.11611/JMER357.
• Ertürk, R. (2016). Öğretmenlerin iş motivasyonları. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 2(3), 01-15.
• Gömleksiz, M. N., & Serhatlıoğlu, B. (2013). Öğretmen adaylarının akademik motivasyon düzeylerine ilişkin görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 17(3), 99-127.
• Gül, İ., & Türkmen, F. (2016). Öğretmen görüşlerine göre okul yöneticilerinin hizmetkâr liderlik davranışlarının incelenmesi. Journal of Human Sciences, 13(3), 5515-5529. doi:10.14687/jhs.v13i3.4290
• Güneş, H. (2009). Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımına göre güdülenme (motivasyon). M. Çelikten (Edt.) Yapılandırıcı yaklaşıma göre sınıf yönetimi içinde (s. 79-102). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Karahan, H. (2005). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan coğrafya öğretmenlerinin diğer öğretmenlerle öğretmenlik tutumları açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karahasanoğlu, M. (2014). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmen algılarına göre etkili okul müdürü özelliklerinin incelenmesi (üsküdar ilçesi örneği). Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karakaya-Çiçek, H., Çoruk, A. (2017). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin okul yaşam kalitesi algıları ile iş doyumu algıları arasındaki ilişki. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 750-761, DOI: http://dx.doi.org/10.14582/DUZGEF.1838.
• Kılıç, Ö.S., (2011). İlköğretim okullarında görev yapan okul müdürü ve öğretmenlerin iş doyumu (Tokat ili örneği). Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Kocabaş, İ., & Karaköse, T. (2005). Okul müdürlerinin tutum ve davranışlarının öğretmenlerin motivasyonuna etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 79-93.
• Korkmaz, M. (2011). İlköğretim okullarında örgütsel iklim ve örgüt sağlığının örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 17(1), 117-139.
• Korkmaz, Ö. (2004). Müzik öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri. Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 20, 125-148.
• Madenoğlu, C., Uysal, Ş., Sarıer, Y., & Banoğlu, K. (2014). Okul müdürlerinin etik liderlik davranışları ile öğretmenlerin iş doyumlarının örgütsel bağlılıkla ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 20(1), 47-69. doi: 10.14527/kuey.2014.003
• Mansfield, C. F., & Beltman, S. (2014). Teacher motivation from a goal content perspective: Beginning teachers’ goals for teaching. International Journal of Educational Research, 65, 54-64.
• Öncü, H. (2010). Motivasyon (Güdülenme). L. Küçükahmet (Edt.), Sınıf yönetimi içinde (s.160-182). Ankara: PEGEM Akademi.
• Özan, M., B., Türkoğlu, A., Z., & Şener, G. (2010). Okul yöneticilerinin sergiledikleri demokratik tutum ve davranışlarının öğretmenlerin motivasyonuna etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(1), 275-294.
• Özdemir, T. Y., Kartal, S. E., & Yirci, R. (2014). Okul Müdürlerinin Öğretmenleri Motive Etme Yaklaşımları. Turkish Journal of Educational Studies, 1(2), 190-215.
• Öztürk, E., & Uzunkol, E. (2013). İlkokul öğretmeni motivasyon ölçeğinin psikometrik özellikleri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(4), 421-435.
• Polat, S., Arslan, Y., & Satıcı, A. (2016). Öğretmenlerin meslekî tutumları ile sınıf disiplin modeli tercihleri arasındaki ilişki. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(3), 675-691.
• Recepoğlu, E. (2013). Öğretmenlerin iş motivasyonlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2), 575-588.
• Recepoğlu, E. (2014). Analyzing job motivation level of high school teachers in Turkey. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 116, 2220–2225.
• Remijan, K. W. (2014). Improving Teacher Motivation In Secondary Schools with Hybrid Positions. American Secondary Education, 42(3), 30-38.
• Sari M., Canoğulları E., & Yıldız E. (2018). Öğretmenlerin okul yaşam kalitesi algıları ile mesleki motivasyon düzeylerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47, 387-409.
• Seferoğlu, S. S., Yıldız, H., & Avcı-Yücel, Ü. (2014). Öğretmenlerde tükenmişlik: Tükenmişliğin göstergeleri ve bu göstergelerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 39 (174), 348-364.
• Serin, M. K., & Buluç, B. (2012). İlköğretim okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 3(3), 435-459.
• Şahin, A. (2004). Yönetim kuramları ve motivasyon ilişkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 523-547.
• Şentürk, C., & Sağnak, M. (2012). İlköğretim okulu müdürlerinin liderlik davranışları ile okul iklimi arasındaki ilişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(1), 29-4.
• Tahaoğlu, F., & Gedikoğlu, T. (2009). İlköğretim okulu müdürlerinin liderlik rolleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 58(58), 274-298.
• Tanrıverdi, S. (2007). Katılımcı okul kültürünün yabancı dil öğretmenlerinin iş motivasyonuyla ilişkisine yönelik örnek bir çalışma. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• TDK (2017). Türkçe Sözlük. Motivasyon. 4 Nisan 2017 tarihinde http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_karsilik&view=karsilik&kategori1=karsilik_liste&ayn1=bas&kelime1=motivasyon adresinden indirilmiştir.
• Terzi, A. R. ve Kurt, T. (2005). İlköğretim okulu müdürlerinin yöneticilik davranışlarının öğretmenlerin örgütsel bağlılığına etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 33(166), 98-112.
• Thoonen, E. J., Sleegers, P. C., Oort, F. J., Peetsma, T. D., & Geijsel, F. P. (2011). How to ımprove teaching practices: The role of teacher motivation, Organizational factors, and leadership practices. Educational Administration Quarterly, 47(3), 496-536. doi:10.1177/0013161X11400185. Erişim Tarihi: 04.05.2018.
• Töremen, F. (2000). Yönetimsel motivasyon: Okul yöneticisinin kritik rolü. Eğitim ve Bilim, 25(116), 18-22.
• Tuncel, H. (2009). Etkili okul olusturmada okul müdürünün dönüsümcü liderlik rolü. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Tümkaya, S. (1999). Öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri ve kullandıkları başa çıkma davranışları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(11), 26-36
• Uğurlu, C. T., & Üstüner, M. (2011). Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerine yöneticilerinin etik liderlik ve örgütsel adalet davranışlarının etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 434-448.
• Üstüner, M. (2016). Algılanan Müdür Yönetim Tarzı Ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(3), 429-457. doi: 10.14527/kuey.2016.017
• Yılmaz, F. (2009). Eğitim örgütlerinde örgüt kültürünün öğretmenlerin iş motivasyonu üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Yılmaz, A., & Ceylan, Ç. B. (2011). İlköğretim okul yöneticilerinin liderlik davranış düzeyleri ile öğretmenlerin iş doyumu ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 17(2), 277-394.
• Yılmaz, M., & Aslan, Ö. (2013). Öğretmen motivasyonunun artırılmasında “ÖNKAS” ödül sistemi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, 286-306.