Examination Of The Relationship Between Primary School Teachers' Nature Relatedness And Environmental Consciousness

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 3, 99 - 117, 13.12.2023

Fatma Şaşkın , Umit Izgı-onbasılı

https://doi.org/10.59062/ijpes.1368172

Öz

This study was conducted to examine the relationship between nature relatedness and environmental consciousness levels of primary school teachers working in Mersin central districts (Akdeniz, Mezitli, Toroslar, Yenişehir) in the 2020-2021 academic year. Survey model, one of the quantitative research methods, was used in the study. "Relationship with Nature Scale" developed by Nisbet et al. in 2009 and adapted into Turkish by Çakır et al. (2015) and "Environmental Consciousness Teacher Qualities Scale" developed by Şaşmaz Ören et al. (2010) were used as data collection tools. The sample of the study consisted of 345 primary school teachers working in public schools affiliated to the Ministry of National Education in the central districts of Mersin province, selected using convenience sampling method. As a result of the research, it was concluded that the levels of relationship with relatedness and environmental consciousness of primary school teachers affiliated to the MoNE in Mersin province were above average. In addition, it was concluded that there was a moderate positive relationship between primary school teachers' level of relationship with nature and their level of environmental consciousness. The results of the study revealed that more research should be conducted in this field under the guidance of environmentally sensitive educators who truly embrace environmental consciousness and establish meaningful connections with the natural world.

Anahtar Kelimeler

Nature relatedness, Environmental consciousness, Primary school teacher

SINIF ÖĞRETMENLERİNİN DOĞAYLA İLİŞKİ VE ÇEVRE BİLİNÇ DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Öz

Bu araştırma 2020-2021 öğretim yılı Mersin merkez ilçelerinde (Akdeniz, Mezitli, Toroslar, Yenişehir) görev yapan sınıf öğretmenlerinin doğayla ilişki ve çevre bilinç düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak; Nisbet ve arkadaşları tarafından 2009 yılında geliştirilip Çakır ve diğerleri tarafından (2015) Türkçe'ye uyarlaması gerçekleştirilen "Doğayla İlişki Ölçeği" ve Şaşmaz Ören ve diğerleri (2010) tarafından geliştirilen "Çevre Bilincine Sahip Öğretmen Nitelikleri Ölçeği" kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini uygun örnekleme yöntemi kullanılarak seçilen Mersin ili merkez ilçelerindeki MEB 'e bağlı devlet okullarında görev yapan 345 sınıf öğretmeni oluşturmuştur. Araştırma sonucunda Mersin ilinde MEB’e bağlı sınıf öğretmenlerinin doğayla ilişki düzeyleri ve çevre bilinci düzeylerinin ortalamanın üzerinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca sınıf öğretmenlerinin doğayla ilişki düzeyleri ve çevre bilinci düzeyleri arasında orta büyüklükte pozitif bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonuçları, çevre bilincini gerçekten benimseyen ve doğal dünya ile anlamlı bağlantılar kuran çevreye duyarlı eğitimciler rehberliğinde bu alanda daha fazla araştırma yapılmasını ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Doğayla ilişki, Çevre bilinci, Sınıf öğretmeni

Etik Beyan

Mersin Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulundan araştırmanın bilimsel etik kurallar çerçevesinde yapıldığına dair 05/03/2021- 03 tarih ve karar nolu Etik Kurul İzni, Mersin İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nden ölçekleri sınıf öğretmenleri üzerine uygulamak için 03/03/2021- 21642358 tarih ve sayılı kurum izni alınmıştır.

Kaynakça

• Ak, S., (2008). İlköğretim öğretmen adaylarının çevreye yönelik bilinçlerinin bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Atik, A. D., Sari, H. I., & Doğan, Y. (2023). The effects of closeness to nature, connectedness to nature and eco-friendly behaviours on environmental identity: a study of public university students in South-eastern Turkey. Australian Journal of Environmental Education, 39(1), 80-94.
• Aydın, G.,(2010). Fen-teknoloji-toplum-çevre öğrenme alanının çevre bilinci kazandırmasına ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. [Yüksek Lisans Tezi] Anadolu Üniversitesi.
• Ayhanöz, G., Kahraman, E., & Akmeşe, S. (2022). Tübi̇tak 4004 nature education and science schools “mathematics is in my nature!” evaluation of the project. Uluslararası Eğitim Araştırmacıları Dergisi, 5(1), 34-48. https://doi.org/10.52134/ueader.1073161
• Bahar, F., (2015). İlköğretim öğrencilerinin doğayla ilişkileri, çevreye yönelik sorumlu davranışları ve çevresel kaygıları üzerine bir çalışma, [Yüksek Lisans Tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Bala, R., Singh, S., & Sharma, K. K. (2022). Relationship between environmental knowledge, environmental sensitivity, environmental attitude and environmental behavioural intention–a segmented mediation approach. Management of Environmental Quality: An International Journal, (ahead-of print). https://doi.org 10.1108/meq-08-2021-0202
• Baş, O. (2011). Ortaöğretim kurumlarında çevre bilincinin yöneticiler ve öğretmenler tarafından algılanma ve benimsenme düzeyi, [Yüksek Lisans Tezi]. Maltepe Üniversitesi.
• Büyüköztürk, Ş. (2021). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı( 29. Baskı). Pegem Akademi, Ankara.
• Büyüköztürk, Ş., K.Çakmak,E., Akgün, Ö., Karadeniz,Ş. & Demirel,F. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri( 28. Baskı). Pegem Akademi, Ankara.
• Candaş, Z. (2018).Doğa koruma merkezine gelen gönüllülerin çevre bilinci durumlarının belirlenmesi. [Yükseklisans tezi]. Kocaeli Üniversitesi.
• Chawla, L. (2015). Benefits of nature contact for children. Journal of Planning Literature, 30(4), 433-452. https://doi.org/10.1177/0885412215595441
• Çakır, B., Karaarslan, G., Şahin, E., & Ertepınar, H. (2015). Adaptation of nature relatedness scale to turkish. elementary education online, 14(4), 1370-1383. Doi: hpttp://dx.doi.org/10.17051/io.2015.95299
• Derince, B. (2019). Oryantiring sporcularının doğaya bağlılıklarının araştırılması, [Yüksek Lisans Tezi]. İnönü Üniversitesi.
• Dornhoff, M., Sothmann, J. N., Fiebelkorn, F., & Menzel, S. (2019). Nature relatedness and environmental concern of young people in Ecuador and Germany. Frontiers in psychology, 10, 453. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.00453
• Ernst, J., & Monroe, M. C. (2004). The effects of environment-based education on students' critical thinking skills and disposition toward critical thinking. Environmental Education Research, 10(4), 507-522. https://doi.org/10.1080/1350462042000285845
• Geiger, S., Geiger, M., & Wilhelm, O. (2019). Environment-specific vs. general knowledge and their role in pro-environmental behavior. Frontiers in Psychology, 10. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.00718
• Günşen, G. (2023). Çevre eğitimi etkinliklerinin okul öncesi öğretmen adaylarının ekolojik ayak izi farkındalığına ve çevre bilincine yönelik ilgi düzeylerine olan etkisinin incelenmesi. Uluslararası Temel Eğitim Çalışmaları Dergisi, 4(1), 1-13. https://doi.org/10.59062/ijpes.1233687
• Helvacı, İ. (2015).Görsel sanatlar öğretmen adaylarının çevre bilinci düzeylerinin belirlenmesi. [Yükseklisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Iman, F., Miarsyah, M., & Sigit, D. V. (2019). The effect of intention to act and knowledge of environmental issues on environmental behavior. Jurnal Pendidikan Biologi Indonesia, 5(3), 529-536. https://doi.org/10.22219/jpbi.v5i3.8842
• Karabal, H. (2019).Fen bilimleri öğretmen adaylarının çevre bilinci düzeylerinin incelenmesi. [Yükseklisans Tezi]. Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
• Karademir, Y. (2017). Öğretmen adaylarının doğaya bağlılık düzeyleri ve etik tutumları, [Yüksek Lisans Tezi]. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
• Karakoçan, E. (2016).Sınıf öğretmenlerinin çevre eğitimine yönelik farkındalıkları. [Yükseklisans tezi]. Afyon KocatepeÜniversitesi .
• Karaismailoğlu, E. S. (2018). Öğretmenlerin çevre bilinci düzeyinin belirlenmesi- Ankara etimesgut örneği. [Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi (31.Basım). Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Karataş, A. (2013). Çevre bilincinin geliştirilmesinde çevre eğitiminin rolü ve Niğde üniversitesi eğitim fakültesi örneği, [Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi .
• Kellert, S. R. (2012). Building for life: Designing and understanding the human-nature connection. Island Pres.
• Kroufek, R., Uhrinová, M., & Chytrý, V. (2018). The effect of the type of the finished high school on the nature relatedness of pre-service primary teachers. The New Educational Review, 54, 231-243. https://doi.org/10.15804/tner.2018.54.4.19
• Larijani, M. (2010). Assessment of environmental awareness among higher primary school teachers. Journal of Human Ecology, 31(2), 121-124. https://doi.org/10.1080/09709274.2010.11906302
• Levy, B. & Marans, R. (2012). Towards a campus culture of environmental sustainability. International Journal of Sustainability in Higher Education, 13(4), 365-377. https://doi.org/10.1108/14676371211262317
• Mayer, F. S., & Frantz, C. M. (2004). The connectedness to nature scale: A measure of individuals’ feeling in community with nature. Journal of Environmental Psychology, 24, 503-515. https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2004.10.001
• Moody-Marshall, R. (2022). An investigation of environmental awareness and practice among a sample of undergraduate students in Belize. Environmental Education Research, 1-18. https://doi.org/10.1080/13504622.2022.2079613
• Niaura, A. (2013). Using the theory of planned behavior to investigate the determinants of environmental behavior among youth. Environmental Research Engineering and Management, 63(1). https://doi.org/10.5755/j01.erem.63.1.2901
• Nisbet, E. K., Zelenski, J. M., ve Murphy, S. A. (2009). The nature relatedness scale linking individuals’ connection with nature to environmental concern and behavior. Environment and Behavior, 41(5), 715-740. https://doi.org/10.1177/0013916508318748
• Okur-Berberoğlu, E. , Özdilek, H. G. & Yalçın-Özdilek, S. (2015). The short term effectiveness of an outdoor environmental education on environmental awareness and sensitivity of ın-service teachers. International Electronic Journal of Environmental Education, 5(1),1-19. https://doi.org/10.18497/iejee-green.03640
• Ören, F.Ş., Kıyıcı, G., Erdoğmuş, E. ve Sevinç, Ö. S. (2010). Çevre bilincine sahip öğretmen nitelikleri ölçeği: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 133-152. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/inuefd/8703/188672
• Özgün, B. B. & Özgün, V. (2019 Doğayla ilişkinin önemi: sınıf ve okul öncesi öğretmen adayları örneği. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 7(1), 37-56. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kebd/issue/67223/1049149
• Öztürk, E. (2013). Uluslararası bir çevre eğitimi projesinin fen ve teknoloji öğretmen adaylarının çevre bilincine etkisi. [Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Petkou, D., Andrea, V., & Anthrakopoulou, K. (2021). Τhe ımpact of training environmental educators: environmental perceptions and attitudes of pre-primary and primary school teachers in Greece. Education Sciences, 11(6), 274. https://doi.org/10.3390/educsci11060274
• Rakotomamonjy, S., Jones, J., Razafimanahaka, J., Ramamonjisoa, B., & Williams, S. (2014). The effects of environmental education on children's and parents' knowledge and attitudes towards lemurs in rural Madagascar. Animal Conservation, 18(2), 157-166. https://doi.org/10.1111/acv.12153
• Safitri, D., Lestari, I., Maksum, A., Ibrahim, N., Marini, A., Sudrajat, A., & Iskandar, R. (2022). Ecolabel with augmented reality on the website to enhance student environmental awareness. International Journal of Ecology, 2022(2),1-8. https://doi.org/10.1155/2022/8169849
• Semendeoğlu, A. & Arslan, K. (2022). Coğrafya öğretmeni adaylarının çevresel davranışlarının belirlenmesi: Buca eğitim fakültesi örneği. Uluslararası Coğrafya ve Coğrafya Eğitimi Dergisi, (46), 1-19. https://doi.org/10.32003/igge.1071222
• Sevim, S. (2020). The change of secondary school students' environmental consciousness, attitude and behaviors with nature education project. higher education studies, 10(2), 82-94. https://doi.org/10.5539/hes.v10n2p82
• Sontay, G. and Karamustafaoğlu, O. (2023). Physics teachers' opinions on Algodoo training. Journal of Science Learning, 6(1), 117-124. https://doi.org/10.17509/jsl.v6i1.49285
• Spork, H. (1992). Environmental education: A mismatch between theory and practice. Australian Journal of Environmental Education, 8, 147-166.
• Şener, A. N. (2019). Sınıf öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme eğilimleri ve çevre bilinci arasındaki ilişki: bursa ili nilüfer ilçesi örneği. [Yüksek Lisans Tezi]. Manisa Celal Bayar Üniversitesi. Uzun, B. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevre bilinci ve çevresel duyarlılık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Niğde ili örneği). [Yüksek Lisans Tezi]. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi.
• Wang, K. and Zhang, L. (2021). The impact of ecological civilization theory on university students’ pro-environmental behavior: an application of knowledge-attitude-practice theoretical model. Frontiers in Psychology, 12. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.681409
• Wells, N. M., & Lekies, K. S. (2006). Nature and the life course: Pathways from childhood nature experiences to adult environmentalism. Children, Youth and Environments, 16(1), 1-24. https://doi.org/10.1353/cye.2006.0031
• Yalçın, L. (2009). İlkögretim ögretmen adaylarının çevreye yönelik bilinçlerine okudukları bölümün, cinsiyetin ve sosyo - kültürel faktörlerin iliskilerinin incelenmesi, [Yüksek Lisans Tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Yanarateş, E. & Yılmaz, A. (2020). Öğretmen adaylarının “çevre duyarlılığı” kavramına yönelik metaforik algıları . Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi , 40 (3) , 1019-1050 .
• Yıldırım, M. Ç. (2019). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin çevre bilinci ve çevreye yönelik tutumlarının incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
• Zeeshan, M., & Qureshi, N. (2022). Exploring the perceptions and practices of pre-service teachers for environmental consciousness in Punjab. Journal on Innovation and Sustainability RISUS, 13(2), 124-134. https://doi.org/10.23925/2179-3565.2022v13i2p124-134