FİNANSAL OKURYAZARLIĞIN ÜLKE EKONOMİSİNDEKİ YERİ VE FİNANSAL OKURYAZARLIK DÜZEYİNİN TESPİT EDİLMESİ: BURSA İLİ UYGULAMASI

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 2, 395 - 422, 26.12.2018

Elif Yücel , Oğuz Kuyumcu

Öz

Günümüzde sürekli olarak piyasaya yeni finansal ürün ve hizmetler

sunulmakta ve gerek tasarruf gerekse yatırımlar için çok sayıda ve karmaşık

seçenekler oluşturulmaktadır. Bu durum da özellikle finansal bilgi düzeyi

yetersiz olan bireyleri finansal hatalara sürüklemektedir. Bireylerin yaptıkları

finansal hatalar zinciri de zamanla tüm ekonomiye yayılmakta ve ülke

ekonomisi zarar görmektedir. Dolayısıyla bireylerin finansal konularda

bilinçli, etkin ve güvenilir kararlar alabilmesi anlamına gelen finansal

okuryazarlık kavramı esasen makro düzeyde önem verilmesi gereken bir

konudur. Bu önem doğrultusunda hazırlanan bu çalışmanın temel amacı da

ülkemizde temel finansal okuryazarlık düzeyinin ölçülmesi ve gelişimi için

önerilerde bulunmaktır. Bu amaçla çalışmada anket yöntemi uygulanmış ve

elde edilen bulgular SPSS paket programı ile analiz edilmiştir. Sonuç olarak

Bursa ilinde temel düzey finansal okuryazarlık düzeyinin yeterli olduğunu

ancak finansal okuryazarlığın daha da geliştirilmesinin faydalı olacağı görüşüne ulaşılmıştır. Ayrıca ankete katılanların borç yönetimi, tasarruf ve

emeklilik konularına önem verdiği ancak yatırım yapmakla pek ilgilenmediği

görülmüştür. Ankete katılanların demografik özelliklerinin temel finansal

okuryazarlık düzeyine etkisi incelendiğinde ise cinsiyet farkının büyük bir

etkiye sahip olmadığı ancak eğitim düzeyi arttıkça finansal okuryazarlığın

arttığı, yaş arttıkça finansal okuryazarlığın düştüğü tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Finansal Bilgi, Finansal Okuryazarlık, Makro Ekonomi, Finansal Okuryazarlık Düzeyi, SPSS Analizi

THE PLACE OF FINANCIAL LITERACY IN THE NATIONAL ECONOMY AND DETERMINING FINANCIAL LITERACY LEVEL: AN APPLICATION OF BURSA PROVINCE

Öz

Today, new financial products and services are being offered to the market

continuously and complex options are created for both investments and

savings. So this situation, leads to people that have insufficient financial

information, making financial mistakes. The financial mistake chain of

individuals is also spreading over the whole economy and the country's

economy is suffering. Therefore, the concept of financial literacy, which

means that individuals can make informed, efficient and reliable decisions in

financial matters, is a matter that should be given importance at macro level.

The main objective of this study, which is prepared in line with this

importance, is to measure the level of basic financial literacy in our country

and evaluate the proposals for its development. For this purpose, survey

method was applied as a method in the study and the findings were analyzed

with the SPSS package program. Consequently it was concluded that the

basic level of financial literacy in Bursa proved to be sufficient but further

improvement of financial literacy would be beneficial. In addition, it was seen

that the respondents attach importance to debt management, saving and

retirement issues but were not interested in investing. When the

demographics of the participants in the survey were examined, it was found

that the gender gap did not have a significant effect but while education level

increased the financial literacy also increased, on the contrary while age level

increased the financial literacy decreased.

Anahtar Kelimeler

Financial Information, Financial Literacy, Macro Economy, Financial Literacy Level, SPSS Analysis

Kaynakça

• Almenbergh, Johan; Söderbergh, Jenny S. (2011). "Financial Literacy and Retirement Planning in Sweden". Journal of Pension Economics & Finance, 10(4), 585-598.
• Babiarz, Patryk; Robb, Cliff (2013). “Financial Literacy and Emergency Saving”. Journal of Family and Economic Issues, 35(1), 40-50.
• Banks, James; O’Dea, Cormac; Oldfield, Zoe (2009). "Cognitive Function, Numeracy and Retirement Saving Trajectories". Economic Journal, 120(548), 381-410.
• Barış, Serap (2016). “Finansal Okuryazarlık ve Bütçeleme Davranışı: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma”. TESAM Akademi Dergisi, 3(2), 13-38.
• Bayram, Seçil (2015). "Finansal Okuryazarlık ve Para Yönetimi Davranışları: Anadolu Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Uygulama". Uluslararası İşletme ve Yönetim Dergisi, 2(2), 105-135.
• Bernanke, Ben S. (2011). “Financial Literacy”. https://www.bis.org/review/ r110421d.pdf (05.01.2018).
• Biçer, Enis B.; Altan, Fatih (2016). “Üniversite Öğrencilerinin Finansal Okuryazarlık ile İlgili Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(4), 1501-1517.
• Bihari Suresh C.; Shukla, Siddhartha (2012). “Financial Literacy: Mutual Funds”. SCMS Journal of Indian Management, 9(2), 43-62.
• Capuano, Angelo; Ramsay, Ian (2011). “What Causes Suboptimal Financial Behaviour? An Exploration Of Financial Literacy”. Social Influences and Behavioural Economics, Research Report - Financial Literacy Project, University of Melbourne.
• Chen, Haiyang; Volpe, Ronald P. (1998). “An Analysis of Personal Finance Literacy Among College Students”. Financial Services Review, 7(2), 107-128.
• Coşkun, Selin (2016). “Üniversite Öğrencilerinin Finansal Davranış ve Tutumlarının Belirlenmesi: Finansal Okuryazarlık Üzerine Bir Araştırma”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7), 2247-2258.
• Cude, J. Brenda; Lawrence, Frances C.; Lyons, Angela C.; Metzger, Kaci; LeJeune, Emily; Marks, Loren; Machtmes, Krisanna (2006). “College Students and Financial Literacy: What They Know and What We Need to Learn”. Eastern Family Economics and Resource Management Association Conference, 102- 109.
• Çam, Alper V.; Barut, Abdulkadir (2015). “Finansal Okuryazarlık Düzeyi Ve Davranışları: Gümüşhane Üniversitesi Önlisans Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma". Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi, 4(7), 63-72.
• Danışman, Emre; Sezer, Durmuş; Gümüş, Umut T. (2016). “Finansal Okuryazarlık Düzeyinin Belirlenmesi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma”. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 26(2), 1-37.
• Delafrooz, Narges; Paim, Laily H. (2011). "Determinants of Saving Behavior and Dinancial Problem Among Employees in Malaysia". Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 5(7), 222-228.
• Demirkol, Ömer F.; Erduru, İncilay (2017). "Üniversite Öğrencilerinin Finansal Okuryazarlık Düzeylerinin Tespitine Yönelik Bir Araştırma: Harran Üniversitesi Örneği". İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 5(4), 12-26.
• Er, Fikret; Temizel, Fatih; Özdemir, Ali; Sönmez, Harun (2014). “Lisans Eğitim Programlarının Finansal Okuryazarlık Düzeyine Etkisinin Araştırılması: Türkiye Örneği”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(4), 113-125.
• Erkuş, Adnan (2005). Bilimsel Araştırma Sarmalı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Eroğlu, Abdullah (2008). “Faktör Analizi”. SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Şeref Kalaycı (Ed.), Ankara: Asil Yay.
• Eskici, Yasin (2014). “Seçilmiş Ülke Örnekleriyle Finansal Okuryazarlığın Önemi ve Tasarruflar Üzerindeki Etkileri”, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Fatoki, Olawale (2014). “The Financial Literacy of Non-Business University Students in South Africa”. International Journal of Education and Science, 7(2), 261-267.
• Gökmen, Habil (2012). Finansal Okuryazarlık. İstanbul: Hiperlink Yayınları. Güvenç, Hülya (2017). "Öğretim Programlarımızda Finansal Okuryazarlık". İlköğretim Online, 16(3), 935-948.
• Hashim, Che N.; Kayode, Bakare K. (2013). “Economics Literacy among University Students: A C ase S tudy o f I nternational I slamic U niversity Malaysia (IIUM)”. World Applied Sciences Journal, 28(6), 871-875.
• Hastings, Justine S.; Madrian, Brigitte C.; Skimmyhorn, William L. (2012). “Financial Literacy, Financial Education and Economic Outcomes”. National Bureau of Economic Working Paper, No.18412.
• Henager, Robin; Mauldin, Teresa (2015). "Financial Literacy: The Relationship to S avings i n L ow- to Moderate-Income Households". Family and Consumer Sciences, 45(1), 73-87.
• Hilgert, Marianne A.; Hogarth, Jeanne M.; Beverly, Sondra G. (2003). "Household Financial Management: The Connection Between Knowledge and Behavior". Federal Reserve Bulletin, 89, 309-322.
• Jappelli, T ullio; P adula, M ario ( 2013). “ Investment i n F inancial L iteracy and Saving Decisions”. Journal of Banking & Finance, 37(8), 2779-2792.
• Jorgensen, Bryce L. (2007). “Financial Literacy of College Students: Parental and Peer Influences”, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Virginia Polytechnic Institute and State University, Blacksburg, Virginia.
• Kılıç, Yunus; Ata, Ali H.; Seyrek, İbrahim H. (2015). “Finansal Okuryazarlık: Üniversite Öğrencilerine Yönelik Bir Araştırma”. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 66, 129-150.
• Klapper, Leora; Lusardi, Annamaria; Panos, Georgios A. (2013). “Financial Literacy and Its Consequences: Evidence from Russia during the Financial Crisis”. Journal of Banking & Finance, 37, 3904-3923.
• Lee, Tim A.; Tweedie, David Peter (1976). “The Private Shareholder: His Sources of Financial Information and His Understanding of Reporting Practices”. Accounting & Business Research, 6(24), 304-314.
• Lusardi, Annamaria; Mitchell, Olivia S. (2007). "Baby Boomer Retirement Security: The Role of Planning, Financial Literacy, and Housing Wealth". Journal of Monetary Economic, 54(1), 205–224.
• Lusardi, Annamaria; Tufano, Peter (2009). "Debt Literacy, Financial Experiences and Overindebtedness". National Bureau of Economic Working Paper, No.14808.
• Lusardi, Annamaria; Mitchell, Olivia S. (2014). "The Economic Importance of Financial Literacy: Theory and Evidence". Journal of Economic Literature, 52(1), 5-44.
• Lusardi, Annamaria (2008). ‘‘Financial Literacy: An Essential Tool For Informed Consumer Choice?”. National Bureau of Economic Working Paper, No.14084.
• Mandell, Lewis (2008). “The Financial Literacy of Young American Adults: Results of the 2008”. Fink Center Bulletin - 2012, No. 1: 7-8.
• Mason, Carolynne L. M.; Wilson, Richard M. S. (2000). “Conceptualising Financial Literacy”. Business School Research Series, Paper 2000: 7, Loughborough University.
• Miller, Margaret; Godfrey, Nicholas; Levesque, Bruno; Stark, Evelyn (2009).The Case for Financial Literacy in Developing Countries: Promoting Access to Finance by Empowering Consumers. The World Bank, Washington.
• OECD - INFE (2011). Measuring Financial Literacy: Core Questionnaire in Measuring Financial Literacy: Questionnaire and Guidance Notes for Conducting an Internationally Comparable Survey of Financial literacy. Paris: OECD.
• Özçam, Mustafa (2006). Yatırımcı Eğitimi: Dünya Uygulamaları ve Türkiye için Öneriler. Sermaye Piyasası Araştırma Raporu, Ankara.
• Özdemir, Ali; Temizel, Fatih; Sönmez Harun; Er, Fikret (2015). “Financial Literacy of Univesity Students: A Case Study for Anadolu University, Turkey”. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11(24), 97-110.
• Reyes, Ramon L. (2006). “The Psychological Meanings of Money”, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Alliant Internaional University, San Diego.
• Robb, Cliff A.; Sharpe, Deanna L. (2009). “Effect of Personal Financial Knowledge on College Students’ Credit Card Behavior”. Journal of Financial Counseling and Planning, 20(1), 25-43.
• Rooji, Maarten V.; Lusardi, Annamaria; Alesie, Rob (2011). "Financial Literacy and Stock Market Participation". Journal of Financial Economics, 101(2), 449-472.
• Sabri, Mohammed F.; MacDonald, Maurice (2010). "Savings Behaviour and Financial Problems among College Students: The Role of Financial Literacy Malaysia". Cross-Cultural Communication, 6(3), 103-110.
• Sekita, Shizuka (2011). "Financial Literacy and Retirement Planning in Japan". Journal of Pension Economics and Finance, 10(04), 637-656.
• Şamiloğlu, Famil; Kahraman, Yunus E.; Bağcı, Haşim (2016). “Finansal Okuryazarlık Araştırması: Erciyes Üniversitesi Öğrencileri Üzerinde Bir Uygulama”. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 16-Özel Sayı, 308- 318.
• Taft, Marzieh K.; Hosein, Zare; Mehrizi, Seyyed M. T. (2013). “The Relation between Financial Literacy, Financial Wellbeing and Financial Concerns”. International Journal of Business and Management, 8(11), 63-75.
• Temizel, Fatih (2010). Mavi Yakalılarda Finansal Okuryazarlık. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Worthington, Andrew C. (2006). “Predicting Financial Literacy in Australia”. Financial Services Review, 15(1), 59-79.