TANDOORI HOUSES IN KESENDERE VILLAGE, BAŞKALE

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 1, 145 - 170, 30.06.2021

Hasan Buğrul

https://doi.org/10.37093/ijsi.950555

Öz

In this study, Kesendere, a village in Başkale District of Van province, was selected as the field of the study. In this village and its surroundings, beside a travertine and two dragon-shaped rocks, four Tandoori houses, which are still in good condition and which were built by the same stone master, were examined. These structures were built approximately 140 years ago. The biggest of these was converted to a sheep pen a few years ago. The others, besides being used as cellars, are also used as houses where tandoori bread is baked and dairy products such as cheese and yogurt are processed. When compared with the Tandoori houses in the Eastern Anatolia Region, those in Kesendere village are generally more similarities to those in Muş and Van in terms of both function and their domes. In addition to the cultural assets such as Tandoori houses in Kesendere village and its surroundings and the natural assets such as dragon-shaped rocks which are correlated with petrifaction legends, the travertine near this village also has a great potential in terms of tourism and cultural heritage. The aim of this study was to direct readers’ attention to the overall cultural and natural heritage of Kesendere village and neighbouring areas, as well as to contribute to their preservation and to present the associated culture to future generations.

Anahtar Kelimeler

Tandoori Houses, Dragon-Shaped Rocks, Cultural, Natural, Asset

BAŞKALE'YE BAĞLI KESENDERE KÖYÜ'NDEKİ TANDIR EVLERİ

Öz

Bu çalışmada, araştırma alanı olarak Van ilinin, Başkale ilçesine bağlı Kesendere köyü seçilmiştir. Bu köy ve çevresinde bulunan bir traverten ve ejderha biçimli iki kayanın yanı sıra, hala sağlam vaziyette bulunan ve aynı taş ustası tarafından yapılan dört adet Tandır evi incelenmiştir. Yapılar yaklaşık 140 yıl önce inşa edilmiştir. Bunların en büyüğü birkaç yıl önce ağıla dönüştürülmüştür. Diğerleri, kiler olarak kullanılmalarının yanında, tandır ekmeği pişirme ve peynir, yoğurt gibi süt ürünleri hazırlama yeri olarak kullanılmaktadır. Doğu Anadolu Bölgesi Tandır evleriyle karşılaştırıldığında, Kesendere köyünde bulananlar hem işlev hem de kubbe bakımından genellikle Muş ve Van illerinde bulunanlarla benzerlik gösterirler. Kesendere köyü ve çevresinde bulunan Tandır evleri gibi kültürel varlıklarla birlikte taş kesilme efsaneleriyle ilişkilendirilen ejderha biçimli kayalar gibi doğal varlıklar ve bu köy yakınlarında bulunan traverten turizm ve kültürel miras açısından önemli bir potansiyele sahiptir. Bu çalışmanın amacı, Kesendee köyü ve çevresindeki kültürel ve doğal varlıklara ayrıntılı bir şekilde dikkat çekmek, aynı zamanda onların korunmasında ve bağlantılı kültürü gelecek nesillere taşınmasında katkı sağlamaktır.

Anahtar Kelimeler

Tandır Evleri, Ejder Biçimli Kayalar, Kültürel, Doğal, Varlık

Kaynakça

• Buğrul, Hasan (2015). “Evaluation of Petrifaction Legends in Turkey in Terms of Cultural Heritage and Tourism”. VOICES: The Journal of New York Folklore, 40, 32-38.
• Erdem, Aylin Ü. (2013). “Arkeolojik ve Etnografik Veriler Işığında Doğu Anadolu Tandırları”, Tüba-Ar (Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi), 16, 111-132.
• Gök, Yaşar; Kayserili, Alperen (2013). “Geleneksel Erzurum Evlerinin Kültürel Coğrafya Perspektifinden İncelenmesi”. Doğu Coğrafya Dergisi, 18, 186-194.
• Karpuz, Haşim (1986). “Eski Erzurum Evlerinde Tandırevi”. Köz Dergisi, 6, 49-53.
• Köşklü, Zerrin (2005). “Eski Erzurum Mutfağında Tandır: Yapılışı Kullanımı ve Doğu Anadolu’daki Yeri Üzerine”. Sosyal Bilimler Dergisi, 155-178.
• Özkan, Haldun (2013). “Geleneksel Erzurum Evlerinde Kırlangıç Örtünün Kuruluşu ve Son Kırlangıç Örtü Ustası Sırrı Alacakanat”. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 19-37.
• Öztürk, Şahabettin; Belli, Vedat E. (2012). III. Uluslararası Doğu Anadolu Bölgesi Geleneksel Mutfak Kültürü ve Erzurum Yemekleri Sempozyumu, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları, 1010.
• Sayan, Yüksel; Öztürk, Şahabettin (2001). “Geleneksel Bitlis Evleri”. İlgi Dergisi, 102, 3-7.