Teknolojik Gelişim Ekseninde Dijitalleşen Danslar: "Hit the Road Jack" Etkileşimli (İnteraktif) Dans Performansının Analizi

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 2, 359 - 382, 31.08.2024

Gül Kaplan Ekemen , İlknur Aydoğdu Karaaslan

https://doi.org/10.37093/ijsi.1427678

Öz

Günümüz teknolojisinin sağladığı olanaklar, yaşamın pek çok alanında olduğu gibi dans alanında da kullanılmaktadır. Yeni teknolojilerle eklemlenen gösteriler, dansta dijital çağı başlatmıştır. Söz konusu teknolojileri kullanmak üzere disiplinler arası iş birlikleri kurulmakta, sahneleme süreçlerinde dansçının bedenini, dansın yer aldığı mekânı ve dans performansını dönüştüren gösteriler tasarlanmaktadır. Bu çalışmada, dansçının canlı performansı ve yansıtılan video görüntüsünün etkileşimi ile yaratılan anlatımsal olanakların değerlendirilebilmesi için YouTube video paylaşım sitesinden amaçlı örnekleme yöntemiyle belirlenmiş olan "Hit the Road Jack" dans performansının anlatısı, göstergebilimsel olarak analiz edilmiş, elde edilen bulgular beden, mekân, performans ve anlatım açısından yorumlanmıştır. Dans performansıyla eşzamanlı olarak kullanılan dijital görüntü arasında etkileşim kurularak bir anlatı gerçekleştirildiği, insan bedeninin fiziksel olarak arttırılmış olduğu yanılsaması yaratıldığı, zaman ve mekân gerçekliğinin ötesinde bir atmosfer oluşturulduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, bilgisayar ve yansıtma teknolojilerinin birbirine eklemlenerek kullanıldığı disiplinler arası tasarım süreçlerinin, dans gösterilerinde anlam yaratma ve mesaj iletme işlevini dönüştürdüğü görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Dans, Dijitalleşme, Teknoloji, Anlatım, Etkileşim

Etik Beyan

Bu çalışmada etik ilke ve standartlara uyulduğu beyan edilmiştir. Makale “Dijitalleşmiş Danslar: Eklemlenmiş Bedenler, Performanslar ve Mekanlar” başlıklı doktora tezinden türetilmiştir.

Destekleyen Kurum

Yazarlar bu çalışma için herhangi bir finansal destek almadıklarını beyan etmiştir.

Digitalized Dances on the Axis of Technological Development: Anaylsis of "Hit the Road Jack" Interactive Dance Performance

Öz

Like many other areas of life, dance utilizes the opportunities today’s technology provides. Performances integrated with new technologies have initiated the digital age in dance. Interdisciplinary collaborations are established to use these technologies, and shows that transform the dancer’s body, the space where the dance takes place, and the dance performance are designed during the staging processes. In this study, to evaluate the narrative possibilities created by the interaction of the dancer’s live performance and the projected video image, the narrative of the "Hit the Road Jack" dance performance, which was determined by purposeful sampling method from the YouTube video sharing site was analyzed semiologically, and the findings were interpreted in terms of body, space, performance, and expression. It has been determined that a narrative is created by interacting with the digital image used simultaneously with the dance performance, creating the illusion that the human body is physically increased, and creating an atmosphere beyond the reality of time and space. As a result, it has been seen that interdisciplinary design processes, in which computer and reflection technologies are used in conjunction with each other, transform the function of creating meaning and conveying messages in dance performances.

Anahtar Kelimeler

Dance, Digitalization, Technology, Expression, Interaction

Kaynakça

• Aksu, M. (2019). Mimarlıkta video projeksiyon haritalama kullanımı. Tasarım Enformatiği, 1(2), 107-117. https://dergipark.org.tr/en/pub/te/issue/52433/469302
• Animal Show. (2022, 29 Haziran). Kristy Sellars story & full auditions America's got talernt 2022 [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=T_Dcbxrb85M
• Atabek, G., & Atabek, Ü. (2007). Medya metinlerini çözümlemek. Siyasal Kitapevi.
• Avcı Tuğal, S. (2018). Oluşum süreci içinde dijital sanat. Hayalperest Yayınevi.
• Aydın Sevim, B. (2022). Siber kültür. A. Şimşek (Dü.), Yeni medyanın yükselişi içinde (ss. 383-409). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Aydın, S., & Yüksel, H. (2017). DLP projeksiyon cihazının VGA kontrollü enerji yönetimi. SDU Teknik Bilimler Dergisi, 7(1), 6-11. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/279670
• Balbi, G., & Magaudda, P. (2018). A history of digital media: An intermedia and global perspective. Routledge.
• Baldini, M. (2000). İletişim tarihi. (G. Batuş, Çev.) Avcıol Basım Yayın. (Orijinal eser yayın tarihi 1976)
• Baran, H. (2017). Bilgisayar teknolojleri ve tasarım yazılımlarındaki gelişmelerin görsel iletişim tasarımlarına etkileri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Barthes, R. (1979). Göstergebilim ilkeleri. (B. Vardar ve M. Rifat, Çev.) Kültür Bakanlığı Yayınları. (Orijinal eser yayın tarihi 1964)
• Bedir Erişti, S. D. (2021). Giriş: Görsel araştırma yöntemleri (6. b.). S. D. Bedir Erişti (Ed.), Görsel araştırma yöntemleri teori, uygulama ve örnek içinde (ss. 1-8). Pegem Akademi.
• Beniger, J. (2014). Kontrol devrimi. D. Crowley & P. Heyer (Eds.), (B. Ersöz, Çev.), İletişim tarihi: teknoloji, kültür, toplum içinde (ss. 442-455). Phoenix Yayınevi. (Orijinal eser yayın tarihi 1991)
• Bilgin, M. (2021). Dijital dünyada sahne ve performans arayışları. TEB Oyun (42), 27-33. https://tiyatroylailgilihersey.com/wp-content/uploads/2021/12/TEB-Oyun_Sayi-42.pdf
• Birringer, J. (2002). Dance and media technolgies. PAJ: A Journal of Performance and Art, 24(1), 84-93. https://www.jstor.org/stable/3246461
• Birringer, J. (2007). Sahnenin ötesi. Ş Selışık Aksan, & G. Ertem (Eds.), Yirminci yüzyılda dans kuram ve pratik içinde (s. 204-214). Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Boenisch, P. (2006). Mediation unfinished: Choreographing ıntermediality in contemporary dance performance. F. Chapple, & C. Kattenbelt (Eds.), Intermediality in theatre and performance içinde (pp. 151-166). Brill. https://doi.org/10.1163/9789401210089_013
• Bozkurt, N. (2020). Sanat ve estetik kuramları (12. b.). Sentez Yayıncılık.
• Braidotti, R. (2014). İnsan sonrası (4 b.). (Ö. Karakaş, Çev.). Kolektif Kitap. (Orijinal eser yayın tarihi 2013)
• Brooks, P. (2008). Remediation of moving bodies: Aesthetic perceptions of a live, digitised and animated dance performance. Cultura Lenguaje y Representación, 2, 85-99. https://www.researchgate.net/publication/275963848
• Bulut, M. (2018). Digital Performance: the use of new media technologies in the performing arts [Unpublished Masters Thesis]. Aristotle University of Thessaloniki.
• Burnett, R. (2007). İmgeler nasıl düşünür? (G. Pusar, Çev.). Metis Yayınları. (Orijinal eser yayın tarihi 2005)
• Cameron, J. (Yönetmen). (2009). Avatar [Film]. Twentieth Century Fox; Dune Entertainment; Lightstorm Entertainment.
• Castells, M. (2013). Ağ toplumunun yükselişi (3. b., Cilt 1). (E. Kılıç, Çev.). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. (Orijinal eser yayın tarihi 1996)
• Cirque du Soleil. (2020a, 24 Temmuz). 60-minute special #12 | Cirque du Soleil | TORUK - The First Flight, Dralion, Amaluna. [Video]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=gCyP9DjFS_w&t=1212s
• Cirque du Soleil. (2020b, 7 Ağustos). How James Cameron’s AVATAR went from screen to stage: Cirque du Soleil Toruk behind the curtain. [Video]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=ch_9zu7oDZ8
• Çakır, A., Soydan, C., & Arslaner, E. (2017). Android tabanlı bluetooth kontrollü pixel led tabela. Anka e-Dergi 2(1), 1-12. https://dergipark.org.tr/tr/pub/anka/issue/32212/357701
• Dan, Y. (2020). Multi-dimensional digital dance art with real and ıllusory characteristics. In J. Guerrero (Ed.), 2020 International Conference on Innovation Design and Digital Technology (ICIDDT) (pp. 491-497). IEEE Computer Society Conference Publishing Services (CPS). https://doi.org/10.1109/ICIDDT52279.2020.00098
• de Spain, K. (2000). Dance and technology: a pas de deux for post-humans. Dance Research Journal, 32(1), 2-17. https://doi.org/10.2307/1478270
• Dijk, J. V. (2018). Ağ toplumu. (Ö. Sakin, Çev.). Kafka Yayınevi. (Orijinal eser yayın tarihi 1999)
• Dixon, S. (2007). Digital performance: A history of new media in theater, dance, performance art and installation. The MIT Press.
• Eco, U. (1992). Açık yapıt. (Y. Şahan, Çev.). Kabalcı Yayınevi. (Orijinal eser yayın tarihi 1989).
• FrontPictures. (2015, 22 Ekim). "Space Geometry" interactive dance performance for BMW. [Video]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=43T4MQPIXgs
• Girgin, Ü. H. (2017). Sen aydınlatırsın geceyi filminin göstergebilimsel çözümlemesi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi (45), 314-344. https://www.researchgate.net/publication/325036985
• Guirraud, P. (1994). Göstergebilim. (M. Yalçın, Çev.; 2. b.). İmge Kitapevi. (Orijinal eser yayın tarihi 1975)
• Haraway, D. (2006). Siborg manifestosu. (O. Akınhay, Çev.). Agora Kitaplığı. (Orijinal eser yayın tarihi 1991)
• Herbrechter, S. (2013). Posthumanism: A critical analysis. Bloomsbury.
• James, J., Ingalls, T., Qian, G., Olsen, L., Whiteley, D., Wong, S., & Rikakis, T. (2006). Movement-based interactive dance performance. In MM '06: Proceedings of the 14th ACM international conference on Multimedia (pp. 470-480). Association for Computing Machinery. https://doi.org/10.1145/1180639.1180733
• Latulipe, C., Wilson, D., Huskey, S., Word, M., Carroll, A., Carroll, E., Gonzalez, B., Singh, V., Wirth, M., & Lottridge, D. (2010). Exploring the design space in technology-augmented dance. In CHI EA '10: CHI '10 Extended Abstracts on Human Factors in Computing Systems (pp. 2995-3000). https://dl.acm.org/doi/pdf/10.1145/1753846.1753904
• Nebati, E. E. (2022). LED teknolojisi seçiminde bütünleşik CILOS - COPRAS yaklaşımı. Sosyal Bilimlerde Nicel Araştırmalar Dergisi, 2(2), 152-162. https://sobinarder.com/index.php/sbd/article/view/46/20
• Özbaş Anbarlı, Z. (2022). Dijitalin kısa tarihi. D. Tosunay Gencelli & G. Salman (Eds.), Dijital iletişime disiplinlerarası yaklaşımlar içinde (ss. 1-16). Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Parsa, S., & Parsa, A. (2014). Göstergebilim çözümlemeleri. Ege Üniversitesi Basımevi.
• Povall, R. (2001). A little technology is a dangerous thing. In A. Cooper Albright & A. Dills (Eds.), Moving history dancing cultures (pp. 455-458). Wesleyan University Press.
• Preciado-Azanza, G., & Akinleye, A. (2020). Dancing the digital age: A survey of the new technologies in the choreographic process. Journal of Genius and Eminence, 5(1), 37-52. https://creativityjournals.com/dancing-the-digital-age-a-survey-of-the-new-technologies-in-the-choreographic-process/
• Saussure, F. (1998). Genel dilbilim dersleri. (B. Vardar, Çev.). Multilingual. (Orijinal eser yayın tarihi 1916)
• Seylan, A., & Güney, E. (2016). Tekno-kültür bağlamında yeni medya teknolojilerinin çoklu disipliner sanatsal üretimlere etkileri. International Journal of Interdisciplinary and Intercultural Art, 1(1), 94-104. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/397085
• Sezer, A., & Kahraman, M. (2022). Etkileşim kavramı ve etkileşimli ikonografikte tasarım geliştirme süreci. Sanat Tasarım Dergisi, 12(1), 305-330. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sanattasarim/issue/70459/1133914
• Shanken, E. (2012). Sanat ve elektronik medya. (H. B. Kahraman, Çev.). Akbank Yayınları. (Orijinal çalışma yayın tarihi 2009)
• Siegel, W. (2009). Dancing the music: Interactive dance and music. R. Dean (Ed.), The Oxford handbook of computer music (pp. 191-213). Oxford University Press.
• Siegel, W., & Jacobsen, J. (1998). The challenges of interactive dance: An overview and case study. Computer Music Journal, 22(4), 29-43. https://doi.org/10.2307/3680892
• SK Desk (2023, 24 Mart). Where is america’s got talent 2022 filmed? SK Pop. 17 Nisan 2023 tarihinde https://www.sportskeeda.com/pop-culture/where-is-americas-got-talent-2022-filmed adresinden edinilmiştir.
• Sümbül, M. (2017). Oynayan dijital insan (homo lüdens dijital): Ağ toplumunda halk dansları temsili. N. Cömert (Ed.), Dansta serbest yazılar içinde (ss. 61-84). Gece Kitaplığı.
• Süzen, H. (2010). Sanatta disiplinlerarası bir yaklaşım: Enstalasyon sanatı ve Genco Gülan örneklemi. Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(6), 147-162. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sanatvetasarim/issue/20661/220417
• Şahin, S. (2014). Göstergebilim ve tarihsel gelişimi. Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Talentkinghd. (2022, 27 Aralık). America's got talent 2022 Kristy Sellars story & full performance auditions week 4S17E04 [Video].YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=hA1ggjmgIOs
• Talent Recap. (2022, 17 Haziran). Leaked! Kristy Sellars sexy Australian pole dancer puts a twist on pole dancing! [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=gYFtL360j_w
• Taner, H., And, M., & Nutku, Ö. (1966). Dekor. Tiyatro terimleri sözlüğü içinde (s. 23). Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Tonkin, M. (2014, 14 Temmuz). Australian dance theatre: multiverse. Dance Australia. 12 Ocak 2024 tarihinde https://www.danceaustralia.com.au/review/australian-dance-theatre-multiverse adresinden edinilmiştir.
• V2. (1999). The secret project. 03 Ağustos 2022 tarihinde https://v2.nl/works/the-secret-project adresinden edinilmiştir.
• Vincent, J., Vincent, C., Vincs, K., & McCormick, J. (2016). Navigating control and illusion: functional interactivity versus ‘faux-interactivity’ in transmedia dance performance. International Journal of Performance Arts and Digital Media, 12(1), 44-60. http://dx.doi.org/10.1080/14794713.2016.1161955
• Wands, B. (2006). Dijital çağın sanatı. (O. Akınhay, Çev.). Akbank Yayınları. (Orijinal eser yayın tarihi 2006)
• Yaylagül, L. (2017). Kitle iletişim kuramları (8 b.). Dipnot Yayınları.
• Yaylagül, Ö. (2015). Göstergebilim ve dilbilim. Hece Yayınları.
• Yılmaz, K. (2017). Disiplinler arası kavşakta Türk halk oyunları gösterimlerinde sinematografik söylemler (Nevi Dans Sahne Sanatları Topluluğu). N. Cömert (Ed.), Dansta serbest yazılar içinde (ss. 111-134). Gece Kitaplığı.
• YouTube. (2023). YouTube for press. 05 Ocak 2023 tarihinde https://blog.youtube/press/ adresinden edinilmiştir.