ÜCRETLİ ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL SOSYALLEŞMESİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 1, 122 - 136, 30.06.2021

Aslı Yıldız Yalçın Mukadder Boydak Özan Tuncay Yavuz Özdemir

Öz

Bu çalışmada eğitim kurumlarında öğretmen eksikliğinin giderilmesi amacı ile görevlendirilen ücretli öğretmenlerin çalıştıkları kurumlardaki örgütsel sosyalleşme görüşleri incelemek istenmiştir. Araştırmada nitel desen kullanılmıştır. Bu amaç doğrultusunda konu ile ilgili alanyazının incelenerek yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanmıştır. İçerik ve görünüş geçerliliği sağlanması adına alanda uzman öğretim üyelerinin görüşlerine (n=3) alınarak başvurulmuştur. Araştırmanın çalışma grubunu Doğu Anadolu bölgesinde bulunan bir ilde görevlendirilen 20 ücretli öğretmen oluşturmaktadır. Çalışmada ücretli öğretmenlerin örgütsel sosyalleşme düzeyleri öğretmenlerin algılarına göre değerlendirilmiştir. Ücretli öğretmenlerin birçoğu ayrımcılığa uğradığını, ikinci planda ve geçici olduklarını düşünmeleri araştırma bulgularından bir kaçıdır.

Anahtar Kelimeler

Öğretmenlik, örgütsel sosyalleşme, ücretli öğretmenlik

Kaynakça

• Allen, D. G. (2006). Do Organizational Socialization Tactics Influence Newcomer Embeddedness and Turnover? Journal of Management, 32: 237.
• Aliyev, Y., Işık, M. (2014). Örgütsel Sosyalleşme ve Örgütsel Özdeşleşme Arasındaki İlişki: Bir Araştırma . Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 37(2), s.131-149.
• Araza, A., Aslan, G. ve Bulut, Ç. ( 2013). Örgütsel Sosyalleşme: Bir Literatür Taraması. Journal of Yasar University, 8(32), 5556-5582.
• Aydın, R., Canavar, O. ve Akkın, A. (2018). Öğretmenlerin, Öğretmenlik Mesleği ve Öğretmenliğin Toplumsal Statüsüne İlişkin Görüşlerinin Belirlenmesi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum , 7(21).
• Aydın, R., Sezgin Nartgün, Ş. (2015). Öğretmenlerin, Örgütsel Sosyalleşme Düzeyleri ile Birlikte Çalışma Yeterlilikleri Arasındaki İlişki. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(1). Balcı, A. ( 2003). Örgütsel Sosyalleşme. (2). Pegem Yayıncılık.
• Balcı, A., Baltacı, A., Fidan, T. Cereci, C. ve Acar, U. (2012). Örgütsel Sosyalleşmenin, Örgütsel Özdeşleşme ve Örgütsel Vatandaşlıkla İlişkisi: İlköğretim Okulu Yöneticileri Üzerinde Bir Araştırma. Eğitim Bilimleri Araştırması Dergisi, 2(2).
• Bauer, T. N., Morrison, E. W., & Callister, R. R. 1998. Organizational socialization: A review and directions for future research. Research in Personnel and Human Resources Management, 16: 149 –214.
• Baskan, G. A. (2001). Öğretmenlik Mesleği ve Öğretmen Yetiştirmede Yeniden Yapılanma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20: 16 – 25.
• Bayram, G. (2009). Öğretmenlerin istihdam biçimi farklılıkları ve yarattığı sorunlar: Ankara’da çalışan ücretli ve sözleşmeli öğretmenlerin görüşlerine dayalı bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Buluç, B. (2009). Sınıf Öğretmenlerinin Algılarına Göre Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15 (57), ss. 5-34.
• Burgaz, B., Seval Koçak, S. ve Büyükgöze, H. (2013). Öğretmenlerin Mesleki ve Bürokratik Sosyalleştirmeye Yönelik Değerlendirilmeleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), Özel Sayı (1) 39-54.
• Büyüköztürk, Ş. , Kılıç Çakmak, E. , Akgün, Ö. E. , Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (20). Ankara, Pegem Akademi.
• Cengiz Demir, C. ve Yılmaz, M. K. (2010). Stratejik Planlama Süreci ve Örgütler Açısından Önemi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25 (1), ss.69-88. Chao, G. T. (2012). Organizational Socialization: Background, Basics, and a Blueprint for Adjustment at Work. The Oxford Handbook of Organizational Psychology Volume 1.
• Çalık, C. (2006). Örgütsel Sosyalleşme Sürecinde Eğitimin Değişen Rolü ve Önemi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14 (1), 1-10.
• Çanak, M, Katıtaş, S. (2016). Aday Öğretmenlerin Örgütsel Sosyalleşme Süreçlerinin İncelenmesi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(7), s. 111-130.
• Çelik, V. (1998). Alan Dışından Gelen Sınıf Öğretmenlerinin Örgütsel Sosyalizasyonu. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 4(2).
• Çelikten, M., Şanal M. ve Yeni, Y. (2005). Yeni Öğretmenlik Mesleği ve Özellikleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, s. 207-237.
• Çolak Ölmez, Z. (2009) Sözleşmeli öğretmenlik uygulamasının öğretmenler üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi (Trabzon İli Örneği), Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ondokuzmayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Delobbe, N., Cooper-Thomas, HD ve De Hoe, R. (2015). A new look at the psychological contract during organizational socialization: The role of newcomers’ obligations at entry. Journal of Organizational Behavior, 37 (6), 845–867. doi: 10.1002 / job.2078.
• Demir, C. ve Yılmaz, M. K. ( 2010). Stratejik Planlama Süreci ve Örgütler Açısından Önemi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), ss. 69-88.
• Demirdağ, S. (2017). Ücretli öğretmen algılarına göre ilkokul yöneticilerinin örgütsel adalet, örgütsel güven ve yıldırma davranışları arasındaki ilişki. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (1), 132-153.
• Doğan, S. ,Kılıç, S. (2007). Örgütsel Bağlılığın Sağlanmasında Personel Güçlendirmenin Yeri ve Önemi. Erciyes Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi Dergisi:29, ss.37-61.
• Ed Bengtson, E., Sally J. Z. and Parylo, O. (2013). School Systems’ Practices of Controlling Socialization During Principal Succession: Looking Through the Lens of an Organizational Socialization Theory. Educational Management Administration & Leadership ,41(2) 143–164.
• Ekinci, F. (2018). Kamu Personel Yönetiminden İnsan Kaynakları Uygulamasına Geçişin Çalışanların Verimliliğine Etkisi. Maliye Dergisi, 155.
• Elci, D. (2008). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Sosyalleşme Düzeylerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Epçaçan, (2016). Öğretmen Adaylarının Kpss ve Öğretmenlik Atamaları Hakkındaki Görüşleri. İnternational Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11/3 ,p. 1065-1090.
• Fang, R., Duffy, M. K., & Shaw, J. D. (2011). The organizational socialization process: Review and development of a social capital model. Journal of Management, 37, 127–152. Feldman, D. C. (1981). The Multiple Socialization Of Organization Members. Academy of Management Review, 6( 2), 309-318.
• Gliner, J.A., Morgan, G.A. & Leech, N.L. (2015). Uygulamada araştırma yöntemleri: Desen ve analizi bütünleştiren yaklaşım (Çev. : Volkan Bayar, Çev. Ed.: Selahattin Turan). Ankara: Nobel yayın dağıtım.
• Grodzki, J. S. (2011). Role Identity: At the Intersection of Organizational Socialization andIndividual Sensemaking of New Principals and Vice-Principals. Canadian Journal of Educational Administration and Policy, (127).
• Güçlü, N. (2003). "Örgüt Kültürü," Kırgızistan Manas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:6, ss.147-159.
• Güvercin, G. (2014). Öğretmenlik Mesleğinde Kökten Bir Dönüşüm: Ücretli Öğretmenlik. In A. Yıldız (Ed.). İdealist Öğretmenden Sınava Hazırlayıcı Teknisyene: Öğretmenliğin Dönüşümü (pp.139-178). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Kadi, A. (2015). Investigating Teachers’ Organizational Socialization Levels and Perceptions about Leadership Styles of Their Principals. Journal of Education and Training Studies, 3(4).
• Kartal, S. (2003). İlköğretim Okulu Yönetici ve Öğretmenlerinin Örgütsel Sosyalleşme Düzeyleri. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kartal. S. (2013). Öğretmen Adaylarının Görüşlerine Göre Eğitim Sistemimizde Değiştirilmesi Gereken Noktalar. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Özel Sayı, 248-262.
• Kelepçe, M. ve Özbek, O. (2008). Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Personelinin Örgütsel Sosyalleşme Düzeyleri. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, VI (3), 113-123. Memduhoğlu, H.B. (2008). Örgütsel Sosyalleşme ve Türk Eğitim Sisteminde Örgütsel Sosyalleşme Süreci. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi. V(II), 137-153. Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Onat-Kocabıyık, O. (2015). Olgubilim ve Gömülü Kuram: Bazı Özellikler Açısından Karşılaştırma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (1), 55-66.
• Özdevecioğlu, M. (2003). Algılanan Örgütsel Destek İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, 18 (2), ss:113 -130.
• Öğülmüş, K., Yıldırım, N. ve Aslan, G. (2013).Ücretli Öğretmenlerin Görevlerini Yaparken Karşılaştıkları Sorunlar ve Ücretli Öğretmenlik Uygulamasının Okul Yöneticilerince Değerlendirilmesi. Elementary Education Online, 12(4), 1086-1099.
• Polat, S. (2014). Ücretli Öğretmenlik İstihdamının Yarattığı Sorunlar Üzerine Nitel Bir Araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 28, 67 – 88. Seferoğlu, S. S. (2004). Öğretmen yeterlikleri ve mesleki gelişim. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 58, 40-45.
• Sezgin Nartgün ve Ş., Demirer, S. (2016). Öğretmenlerin Örgütsel Sosyalleşme ve Özdeşleşme Düzeyleri İle Birlikte Çalışma Yeterlikleri Arasındaki İlişki. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 237-269.
• Soydan T. (2012) Eğitimin yapısal dönüşümü bağlamında öğretmenlerin istihdamı: İstihdam biçimi farklılıkları üzerine öğretmen ve yönetici görüşlerine dayalı bir araştırma Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2 (2), 1-13
• Tuncer, M. (2012). Türkiye’deki Kadrosuz Öğretmen İstihdamının Kadrosuz İstihdam Edilen Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (http://sbe.gantep.edu.tr), 11(3):797 -818.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitim Bilimleri Araştırmalarında Etkin Olarak Kullanılabilecek Nitel Bir Araştırma Tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24, ss.543.
• Yalçın, D. (2015). Ücretli Öğretmenlik Uygulamasının Öğrencilerin Matematik Dersine Karşı Tutumuna Etkisinin İncelenmesi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 03 (01), 01-11.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (11). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, Ç., Keskinkılıç Kara, S. B. (2018). Öğretmenlerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarının Yordayıcısı Olarak Örgütsel Sosyalleşme. MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 2148-6999.
• 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu. 23.07.1965, tarih ve 657 SK. http://www.mevzuat.meb.gov.tr/html/388.html, İndirilme tarihi: 16.12.2020