Bir Sinema Filminde Sınıfların Temsili ve Politik Duruş: Kış Uykusu

Yıl 2016, Sayı: 43, 98 - 117, 25.12.2016

Defne Özonur

Öz

Bir yansıtma aracı olarak sinema filmleri, ele aldığı toplumsal çatışmalı konuları ele alışına bağlı olarak, gizli veya açık, bilinçli veya bilinçsiz belli bir dünya görüşünün taşıyıcısıdır. Bir sanat eserini felsefenin ışığında eleştirmek, belli dünya görüşleri üzerinden sanatçının kafasından geçen süreci aydınlatmaktır. Yönetmen Nuri Bilge Ceylan’ın Kış Uykusu (2014) filmi, pek çok film eleştirmeni tarafından yönetmenin toplumdaki sınıfsal yapıları ve iktidarı eleştirdiği en politik filmi olarak nitelendirilmiştir. Bu çalışmanın temel iddiaları; filmde Marksist anlamda sınıf, sınıf bilinci ve sınıf çatışmasının gösterilmeyip Weberci anlamda sınıf ve statü grupları olarak sosyal katmanların temsil edildiği; filmin idealist dünya görüşünü yansıttığı ve politik olarak da statükocu olduğu ve egemen düzeni yeniden ürettiğidir. Filmde sınıflar “kendi için sınıf” olmaktan ziyade “kendinde sınıf” olarak ve salt zengin/yoksul; mülk sahibi mülksüz gibi ekonomik yapılar üzerinden temsil edilirken, sosyal alanda daha çok statü gruplarının yaşam tarzı yansıtılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sinema, Sınıf, Politika, Kış Uykusu, Nuri Bilge Ceylan, Toplumcu Gerçekçilik, Sanat ve Felsefe, İdealizm, Materyalizm, İdealist Sanat, Materyalist Sanat

Representation of Class and Political Stands in a Movie: Winter Sleep

Öz

Depends on interpreting the social conflict issues, as a tool of reflection the movies are conveying some specific world view either visible or invisible, consciously or unconsciously, Criticizing an artwork in light of philosophy means enlighten the process crossing artist’s mind through the spesific world views. The movie Kış Uykusu directed by Nuri Bilge Ceylan is claimed by many film criticizers that it is criticizing the class issues and the most politic movie of the director. The main suggestions of the article are; rather than depicting Marxist understanding of class, class conciousness and class conflict there is Weberian understanding of class and status groups in the movie; the movie is reflecting idealistic philosophy and re-producing the present political system thus status quo supporter. Classes in the movie are representing; as “class in itself” rather than “class for itself” and only through economic structures like rich/poor; freehold owner/unpropertied. Life style of status groups is reflected rather in social area.

Anahtar Kelimeler

Cinema, Class, Politics, Winter Sleep, Nuri Bilge Ceylan, Social Realism, Art and Philosophy, Idealism, Materialism, Idealistic Art, Materialistic Art

Kaynakça

• Arslan, A. (2004). “Temel Sorunları ve Açılımları ile Sınıf Teorisi, Sınıf Bilince ve Orta Sınıflar”. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2004/2. 126-143.
• Çamur, A.Z. Sanatta İdealizm Postmodernizm ve Sosyalizm. http://www.sanatcephesi.org/SC/234/sanatta_idealizm,_postmodernizm_ve_ sosyalizm_/
• Cornforth, M. (1962). Tarihsel Materyalizm. İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Cornforth, M. (2009). Pozitivizm ve Pragmatizme Karşı Felsefeyi Savunmak. İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• Engels, F. (1999). Ludwig Feuerbach ve Klasik Alman Felsefesinin Sonu. İstanbul: İnter Yayınları. Felsefe. (2000). İstanbul: Yeni Dünya İçin Çağrı Yayınları.
• Güney Kültür Sanat Edebiyat Dergisi. (2014). Temmuz Ağustos, Eylül. Sayı 69. “Ölümünün 30. Yıldönümünde Komünist Sanatçı Yılmaz Güney’i Anıyoruz”.
• Lefebvre, H. (2010). Sosyalist Dünya Görüşü Marksizm. İstanbul: Yordam Kitap.
• Lenin, V. İ. (2001). Materyalizm ve Ampiriokritisizm. İstanbul: İnter Yayınları.
• Lunaçarski, A. V. (2009). Sanat ve Edebiyat Üzerine. İstanbul: Adam Yayıncılık.
• Marx, Engels, Lenin. (1996). Sanat ve Edebiyat. Çev. Aziz Çalışlar. İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• Moran, B. (2012). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Narin, Ö. (2006). “Sınıf Çözümlemelerinin Med Cezirleri, Marks, Weber ve Ötesi”, içinde, Kapitalizmi Anlamak. Der: Fuan Ercan vd. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Nuri Bilge Ceylan ile Kış Uykusu Üzerine. Erişim 10. 05. 2016. http://www.altyazi. net/soylesiler/nuri-bilge-ceylanla-kis-uykusu-uzerine/
• Ceylan N. B. (2012) Söyleşiler. İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
• Ollman, B. (2003). Diyalektiğin Dansı. Marx’ın Yönteminde Adımlar. İstanbul: Yordam.
• Öngen, T. (2002). “Marks ve Sınıf”. Praksis. Sayı 8, Eylül.
• Ötgün, C. (2008). “Sanat Yapıtına Yaklaşım Biçimleri”. Sanat ve Tasarım Dergisi. 2. Sayı.
• Özgür Y. (2010). Marksist Estetik ve Sinema: Erken Tartışmalar. Alternatif Politika, Cilt 2, sayı 2, Ekim.
• Plehanov, G. V. (1999). Sosyalist Açıdan Toplum Sanat Eleştiri. İstanbul: Evrensel Basım Yayın
• Plehanov, G. V. (1987). Sanat ve Toplumsal Hayat. Sosyal Yayınlar.
• Politzer, G. (1971). Felsefenin Temel İlkeleri. Ankara: Sol Yayınları.
• Swingwood, A. (1998). Sosyolojik Düşüncenin Kısa Tarihi. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Weber, M. (1998). Sosyoloji Yazıları. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Williams, R. (1990). Marksizm ve Edebiyat. Çev. Esen Tarım. İstanbul: Adam Yayıncılık.