Babalar ve Oğullar: Ahlat Ağacı Üzerine Psikanalitik Bir İnceleme

Yıl 2018, Sayı: 47, 368 - 385, 11.12.2018

Özge Güven Akdoğan

Öz

Bu çalışmada, Nuri Bilge Ceylan’ın Ahlat Ağacı (2018) adlı filmi, erkek kahramanın babasıyla ilişkisindeki psikanalitik konumlanış bakımından analiz edilmekte; Freudyen psikanalitik yaklaşım çerçevesinde filmdeki baba-oğul ilişkisi filmin olay örgüsü, karakterler, zaman ve mekan kurgusu, diyaloglar ve kültürel evrene odaklanılarak araştırılmaktadır. Sonuç olarak, filmde anlatılan öykünün, baba-oğul ilişkisi çerçevesinde, Freudyen psikanalizin çizdiği yolu takip ettiği belirtilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Türk Sineması, Babalar ve Oğullar, Psikanalitik Yaklaşım, Kaçış Mekanizmaları

Fathers And Sons: A Psychoanalytic Analysis on The Wıld Pear Tree

Öz

In this study, Nuri Bilge Ceylan’s The Wild Pear Tree (2018) is analyzed in terms of the psychoanalytic position of the hero with his father. The father-son-relationship in the film is examined using Freudian psychoanalytic approach, with a focus on the plot, characters, time and space, dialogues and cultural conventions. It is argued that the plot follows the Freudian psychoanalysis in picturing the father-son relationship.

Anahtar Kelimeler

Turkish Cinema, Fathers and Sons, Psychoanalytic Approach, Escape Mechanisms.

Kaynakça

• Adorno. Theodor W., (2011). Otoritaryen Kişilik Üstüne. Niteliksel İdeoloji İncelemeleri, Doğan Şahin (çev.), İstanbul: Say.
• Arslan, Umut Tümay, (2005). Bu Kâbuslar Neden Cemil? Yeşilçam’da Erkeklik ve Mazlumluk, İstanbul: Metis.
• Bergman, Ingmar (Yönetmen). (1961). Aynadaki Gibi [Film]. Yönetmen: Ingmar Bergman. İsveç: Svensk Filmindustri.
• Bergman, Ingmar (Yönetmen). (1963). Kış Işığı [Film]. İsveç: Svensk Filmindustri.
• Bergman, Ingmar (Yönetmen). (1963). Sessizlik [Film]. İsveç: Janus Films.
• Bergman, Ingmar (Yönetmen). (1966). Persona. [Film]. İsveç: Svensk Filmindustri.
• Bergman, Ingmar, (2007). Büyülü Fener, Gökşin Taşkın (çev.), İstanbul: Agora.
• Cebenoyan, Cüneyt (2018). “Ahlat Ağacı: Baba, oğul ve kutsal isyan”, Birgün. 02.06.2018.
• Ceylan, Nuri Bilge (Yönetmen). (2014). Kış Uykusu [Film]. Türkiye: Zeyno Film, Mars Cinema Group.
• Çiftçi, Ayça, (2018). “Dipsiz Kuyu”, Altyazı, 184: 18-25.
• Deleuze, Gilles (2014). Sinema 1. Hareket-İmge, Çev. Soner Özdemir. İstanbul: Norgunk.
• Elsaesser, Thomas; Hagener, Malte (2010). Film Kuramı. Duyular Yoluyla Bir Giriş, B. Soner, Barış Yıldırım, (çev.), Ankara: Dipnot.
• Fischer, Lucy (1991). “Sometimes I Feel Like a Motherless Child”, A. Horton (Ed.), Comedy/Cinema/Theory, California: University of California, pp. 60-78.
• Freud, Sigmund, (1984). Psikanalize Giriş, G.K. İlal (çev.), İstanbul: Altın Kitaplar.
• Freud, Sigmund (1990). Kitle Psikolojisi ve Psikanaliz Üzerine. Çev.: K. Şİpal. İstanbul: Cem.
• Freud, Sigmund, (1999). Uygarlığın Huzursuzluğu. (Çev.H. Barışcan). İstanbul: Metis.
• Freud, S. (2000). Rüyaların Yorumu. Çev.: S. Budak. Ankara: Öteki
• Freud, Sigmund, (2001). “Dostoyevski ve Baba Katilliği”, Karamazov Kardeşler. E. Altay (çev.), İstanbul: İletişim, s. 9-24.
• Freud, Sigmund, (2008). Totem ve Tabu, H. İhsan (çev.), Ankara: Alter.
• Geçtan, Engin, (2017). Psikanaliz ve Sonrası. İstanbul: Metis.
• Geçtan, Engin, (2018). İnsan Olmak. İstanbul: Metis.
• Güney, Yılmaz (Yönetmen). (1971). Umutsuzlar [Film]. Türkiye: Akün Film.
• Gürbilek, Nurdan, (2001). Kötü Çocuk Türk. İstanbul. Metis.
• Gürbilek, Nurdan, (2005). “Taşra Sıkıntısı”. Yer Değiştiren Gölge. İstanbul: Metis. s. 47-74.
• Güven-Akdoğan, Özge, (2016). “Comedy and Women: The Problem of Gender in Hokkabaz”, Sinecine, 7 (2): 171-197.
• Güven-Akdoğan, Özge (2017). “Popüler Sinemada Oedipus: Vay Arkadaş ve Düğün Dernek’te Babalar ve Oğullar Üzerine”, Sinecine. 8 (1), 79-97.
• Haneke, Michael (Yönetmen). (2001). Piyanist. [Film]. Fransa: Arte.
• Horkheimer, Max, (1936). Studien über Autorität und Familie. Schriften des Instituts für Sozialforschung, https://archive.org/stream/HorkheimerEtAlAutoritatUndFamilie/ Horkheimer Erişim Tarihi: 9.9. 2018.
• Jung, Carl Gustav, (2015). Dört Arketip, Zehra Aksu (çev.), Yılmazer. İstanbul: Metis.
• Kafka, Franz, (2016). Babama Mektup, Kamuran Şipal (çev.), İstanbul: Cem.
• Kawulok, Piotr (2011). “Nişantaşı’nda Oedipus. Orhan Pamuk’un Pencereden Bakmak Öyküsüne Psikanalitik Bir Bakış”, Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi. 1(2): 55-57.
• Kural, Nil., “Sevilmesi Zor Bir Karakter Kurmak Önemliydi”. Nuri Bilge Ceylan ile Röportaj. Milliyet. 27. 05. 2018.
• Madak, Didem (2012). “Ah’lar Ağacı”, Ah’lar Ağacı. İstanbul: Metis. 13-32.
• Oktan, Ahmet, (2008). Türk Sinemasında Hegemonik Erkeklikten Erkeklik Krizine: Yazı-Tura ve Erkeklik Bunalımının Sınırları. Selçuk Üniversitesi iletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 5(2), 152-166.
• Öztürk, Serdar (2018). “Ahlat Ağacı: Yüce Dış Ses’in Kuşattığı Film”. Sinefilozofi. 5: 226-229.
• Pamuk, Orhan, (2016). Kırmızı Saçlı Kadın. İstanbul: YKY.
• Said, Edward (2001). Şarkiyatçılık. Batı’nın Şark Anlayışları, Berna Ülner, (çev.), İstanbul: Metis.
• Sennett, Richard, (1999). Gözün Vicdanı. Kentin Tasarımı ve Toplumsal Yaşam, Süha Sertabiboğlu, Can Kurultay (çev.), İstanbul: Ayrıntı.
• Sennett, Richard, (2014). Otorite, Kamil Durand (çev.), İstanbul: Ayrıntı.
• Sofokles., (2016). Kral Oidipus, Bedrettin Tuncel (çev.), İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Suner, Asuman, (2006). Hayalet Ev. İstanbul. Metis.
• Şenödeyici, Özer ( 2012). “Oedipus Kompleksi Bağlamında Divan Şiirinde Aşık Maşuk Rakib İlişkisine Bakış”, Gazi Türkiyat Türkoloji Araştırmaları Dergisi 11(1), 79- 91.
• Thoma, Dieter, (2011). Babalar. Modern Bir Kahramanlık Hikayesi, F. Doğan (çev.), İstanbul: İletişim.
• Tura, Saffet Murat, (2012). Freud’dan Lacan’a Psikanaliz. İstanbul: Kanat.
• Ulusay, Nejat, (2004). “Günümüz Türk Sinemasında Erkek Filmlerinin Yükselişi ve Erkeklik Krizi”, Toplum ve Bilim 101: 144-161.
• Yılmaz, Cem; Baltacı, Ali Taner (Yönetmen). (2006). Hokkabaz [Film]. Türkiye: BKM Film.
• Yüksel, Eren, (2013). 2000’ler Türkiye Sinemasında Erkeklik Krizi ve Erkek Kimliğinin İnşası. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.