Dijital Çağa Retrospektif Bir Bakış: Dune Evreni Ve Fütürizm Tasavvurları

Yıl 2023, Sayı: 62, 97 - 112, 01.07.2023

Dilge Kodak

https://doi.org/10.47998/ikad.1256150

Öz

Bir fenomenle ilgili doygunluk durumu, sürecin bir tür kolektif yorgunluğa evirilebileceğinin işareti olarak varsayılabilir. Kimi zaman bu süreç tersine de işleyebilir. Yapay zekâ, metaverse, siber alan gibi oluşumlar, çok kısa bir süre öncesine kadar kavramsal olarak ele alınırken, günümüzde uygulama alanları bulmuş ve etik, suç, tüketim gibi temel kavramlarla düal bir perspektifte değerlendirilmektedirler. Bir yandan üretim, tüketim, haberleşme vb. çok sayıda alan tamamen dijitalleşirken diğer taraftan minimalist tutumlar da toplumsal hayatta baş göstermeye başlamıştır. Geç modern dijital çağ, analog pratiklerin monolitikliğine bir direniş mecazını taşır. Konkre bir dönemin kapanışını simgeler. Ancak dijital çağ bir taraftan da kaygan bir olumlamalar zemininde yer alır. Tıpkı modernitede olduğu gibi, büyük anlatıların dekadansına yapılan tarihi şahitlik, teknolojik determinizmi temeline alarak genişleyen dijital çağın getirileri için de rasyonel bir ihtimaldir. Bu çalışmanın amacı, 1965 yılında Frank Herbert tarafından tasarlanan Dune evreni ekseninde dijitalleşmeyi merkeze alan fütürizm ve trans-hümanizm unsurlarını tartışmak ve muhtemel gelecek tasavvurlarına ilişkin perspektif olanakları aramaktır. Çalışma niteliksel olarak dizayn edilmiş, döküman tarama ve betimsel analiz metodları kullanılmıştır. Analiz bulguları, her ne kadar dijitalleşme ve teknolojiye yönelik bir gelecek tasavvurunun güzellemesi yapılsa da, ekolojik, kültürel, politik ve toplumsal trendlerin gittikçe sadeleştiğini ve muhtemel gelecek tasavvurlarının Dune evrenine benzer bir antikiteye evirilebileceğini ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Dijitalleşme, Teknolojik determinizm, Fütürizm, Trans-hümanizm, Dune.

A Retrospective Look Into The Digital Age: Imagines Of The Dune Universe And Futurism

Öz

A state of satisfaction regarding a phenomenon can be assumed as a sign that the process may evolve into a type of fatigue. Sometimes this process can also work in reverse. Artificial intelligence, metaverse, and cyber space, while still being conceptualized not too long ago, have found practical applications and have begun to be evaluated in a dual perspective with basic concepts such as ethics, crime, consumption. On the one hand, many areas such as production, consumption, communication, etc. are completely digitized, while on the other hand, a minimalist attitude has started to emerge in social life. The late modern digital age carries the meaning of resistance against the monolithic practices of analogs, symbolizing the closure of a specific era. However, the digital age also exists on a slippery plane of affirmations. Just as in modernity, the decadence of grand narratives is a rational possibility for the outcomes of the expanding digital age based on technological determinism. The aim of this study is to discuss futurism and transhumanism elements centered on digitalization within the context of the Dune universe designed by Frank Herbert in 1965 and to explore the perspectives of possible future visions. The study is designed to be qualitative, using document scanning and descriptive analysis methods. The findings of the analysis reveal that, although there may be an embellishment of a future vision of digitalization and technology, ecological, cultural, political, and social trends are becoming increasingly simple, and possible future visions may be turning into an antiquity similar to the Dune universe.

Anahtar Kelimeler

Digitalization, Technological determinism, Futurism, Trans- humanism, Dune.

Kaynakça

• BBC, (22 Aralık 2022). Future technology: 22 ideas about to change our World. https://www.sciencefocus.com/future-technology/future-technology-22-ideas-about-to-change-our-world/
• Borgmann, A. (2009). Technology and the character of contemporary life. A philosophical inquiry. The University of Chicago Press, https://www.perlego.com/book/1851376/technology-and-the-character-of-contemporary-life-a-philosophical-inquiry-pdf
• Bostrom, N. (2013). The transhumanist faq, version 2.1. World Transhumanist Association. https://nickbostrom.com/views/transhumanist.pdf
• Darı, A. B. (2017). Sosyal medya ve sağlık. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, Cilt 6, Sayı 18, ss.731-758.
• Doede, R. (2009). Transhumanism, technology, and the future: posthumanity emerging or sub-humanity descending?, The Appraisal Journal Cilt 7, Sayı 3, Mart, ss 39-54
• Feenberg, A. (2003). Modernity theory and technology studies: Reflections on bridging the gap. http://www.sfu.ca/~andrewf/techmod.htm, pp.1-18.
• Güzel, B. (2021). Futurism in social work: transhumanism, gamification of human life, homo roboticus and care. Toplum ve Sosyal Hizmet, 32(2), 591- 606. DOI: 10.33417/tsh.729496
• Hauer, T. (2017). Technological determinism and new media.International journal of English, literature and social science, vol-2, ISSN: 2456-7620, ss.1-4.
• Herbert, F. (1998). Çöl gezegeni Dune. Çev.: Arzu Taşçıoğlu ve Deniz Vural, Sarmal Yayınları, İstanbul.
• Herbert, F. (2021). Dune. Çev.: Dost Körpe, İthaki Yayınları, İstanbul. Kelley, P. G., Moessner, C., Yang, Y., Sedley, A., Heldreth, C., Kramm, A., Newman, D. T., Woodruff, A. (2021). Exciting, useful, worrying, futuristic: Public perception of artificial intelligence in 8 countries. AIES '21: Proceedings of the 2021 AAAI/ACM Conference on AI, Ethics, and Society, Temmuz 2021 ss. 627–637
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analiz yöntemi olarak döküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal bilimler enstitüsü dergisi, sayı 15, ss 170-189.
• Lyotard, J. F. (1997). Postmodern durum, bilgi üzerine bir rapor. Çev. Ahmet Çiğdem, 2. Basım, Vadi Yayınları, Ankara
• Marinetti, F. T. (1909). The futurist manifesto. https://www.societyforasianart.org/sites/default/files/manifesto_futurista.pdf
• Mauthner, N. S., & Kazimierczak, K. A. (2018). "Two: Theoretical perspectives on technology and society: implications for understanding the relationship between ICTs and family life". In Connecting Families?. Bristol, UK: Policy Press. Retrieved 17 Ocak 2023, from https://bristoluniversitypressdigital.com/view/book/9781447339953
• Mezentsev, S. (2020). Technological determinism: breakthrough into the future, 11th International scientific and theoretical conference “communicative strategies of information society”. European Proceedings of Social behavioral sciences, e-ISSN: 2357-1330, ss.240-248.
• Özcan, B. (2021). 2021’in en iyisi Dune. https://barisozcan.com/dune/
• Stewart, J. (2022). Futurism: the avant-garde art movement obsessed with speed and technology. https://mymodernmet.com/what-is-futurism/
• Tomlinson, J. (2013). Küreselleşme ve kültür. Çev: Arzu Eken, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Yaşar, G. A. (2011). Ortaçağdan günümüze “modernite”: doğuşu ve doğası. Adıyaman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, ISSN: 1308-9196, Yıl:4, Sayı:7, ss.10-26
• Yıldırım, A. Ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, 9. Baskı, Seçkin yayıncılık, Ankara
• Wyatt, S. (2008). Technological determinism is dead; long live technological determinism, The Handbook of Science and technology studies (Ed: Hackett, E. J., Amsterdamska, O., Lyinch, M., Wajcman, J.), Third Edition, Massachusetts Institute of Technology