“I’m Aggressive, I’ve Got Complexes—and Yet I’m an Environmentalist”: An Eco-critical Reading of Recep İvedik 7 (2022)

Yıl 2025, Sayı: 70, 194 - 215, 17.07.2025

Çağrı Yılmaz , Rahime Özgün Kehya

https://doi.org/10.47998/ikad.1674376

Öz

This research presents an ecocritical analysis of the popular film Recep İvedik 7 (2022), which addresses the issue of deforestation and current environmental policies in Türkiye through an eco-activist agenda. To this end, the research focuses on how the film engages with environmental themes and fulfils its role in fostering environmental consciousness and shaping public opinion. The study is significant in that it demonstrates how popular cinema approaches environmental issues. The selection of this film is based on its renowned protagonist and the lack of scholarship on local popular ecocinema. The research examines the film through Mikhail Bakhtin’s discourse analysis, drawing on theoretical frameworks of the Anthropocene, Capitalocene, and ecocinema studies. The findings reveal that the film embodies capitalist, anti-ecological ideologies through its male characters. These figures represent both ‘destroyers/saviours’ of nature, whereas the women are cast as ‘female aides’, active in defending nature yet secondary to the men. The film undermines its environmental messages by reinforcing the culture/nature binary while oversimplifying dissident ecological positions, such as veganism and (eco)feminism. Additionally, state institutions are portrayed ambivalently in terms of environmental governance. The study concludes that, despite its contradictory nature and ambivalent messages, Recep İvedik 7 holds eco-pedagogical potential.

Anahtar Kelimeler

Ecocriticism , Ecocinema , Anthropocene , Capitalocene , Recep İvedik 7

Agresif, Kompleksli ve Çevreci: Recep İvedik 7 (2022) Üzerine Eko-eleştirel Bir İnceleme

Öz

Bu araştırma, Türkiye’deki ormansızlaşma sorununu ve güncel çevre politikalarını eko-aktivist bir gündemle ele alan Recep İvedik 7 (2022) filmini ekoeleştirel açıdan incelemiştir. Bu amaçla filmin çevre temalarını nasıl işlediği, çevre bilinci ve kamuoyu oluşturma görevini nasıl ifa ettiği üzerinde durulmuştur. Araştırma, popüler sinemanın konuya yaklaşımını örneklemek bakımından önem taşımaktadır. Recep İvedik 7’nin seçilmesinde, filmin fenomen başkahramanı ve yerli popüler ekosinema üzerine literatürde saptanan bir boşluk rol oynamıştır. Film; Antroposen, Kapitalosen ve ekosinema çalışmalarının metodolojik perspektiflerinden yararlanılarak Mikhail Bakhtin’in söylem analizi yoluyla çözümlenmiştir. Bulgular, filmde doğa düşmanı kapitalist sermaye aklının erkek karakterler yoluyla cisimleştiğini, doğayı ‘yıkıcı/kurtarıcı erkek’ konumuna karşı doğa savunusunda etkin ancak ikincil konumlandırılan ‘yardımcı kadın’ imgesinin inşa edildiğini göstermiştir. Filmde tematik önem, kültür/doğa dikotomisinin sürdürülmesi ve veganizm, (eko)feminizm gibi bazı muhalif ekolojik konumların karikatürize edilmesiyle azalmıştır. Ayrıca devlet organları, çevre yönetiminde ikircikli temsil edilmiştir. Araştırma sonucunda, çelişkili doğasına ve sunduğu karmaşık çevre iletilerine karşın Recep İvedik 7 filminden eko-pedagojik yarar sağlanabileceği önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ekoeleştiri , Ekosinema , Antroposen , Kapitalosen , Recep İvedik 7

Kaynakça

• Aker, H. (2023). Recep İvedik, yerel ve otantik: Lümpenliğin kamusal dili. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(2), 49-65. https://doi.org/10.46442/intjcss.1406687
• Akkemik, Ü., & Kavgacı, A. (2022). Çölleşme ve biyolojik çeşitlilik kaybı. İçinde E. Atmış (Ed.), Türkiye ormancılığı 2022: Türkiye’de ormansızlaşma ve orman bozulması (ss. 91-105). Türkiye Ormancılar Derneği Yayını. https://www.ormancilardernegi.org/Documents/c30ecb50-46f6-4c6e-b3a1-bf9ece098466.pdf
• Alpman, A. (1972). Bir başkadır benim memleketim [Şarkı]. Bir başkadır benim memleketim albümünde. Odeon Müzik.
• Amin, S. (2010). The law of worldwide value (B. Pearce & S. Mage, Çev.). (2. Basım). Monthly Review Press.
• Anderson, R. C. (1975). Ecocinema: a plan for preserving nature. American Institute of Biological Sciences, 25(7), 452.
• Atmış, E., & Akkemik, Ü. (2022). Giriş. İçinde E. Atmış (Ed.), Türkiye ormancılığı 2022: Türkiye’de ormansızlaşma ve orman bozulması (ss. 27-29). Türkiye Ormancılar Derneği Yayını. https://www.ormancilardernegi.org/Documents/c30ecb50-46f6-4c6e-b3a1-bf9ece098466.pdf
• Atmış, E., Erdönmez, C., & Özkazanç, N. K. (2022). Türkiye’de ormansızlaşma. İçinde E. Atmış (Ed.), Türkiye ormancılığı 2022: Türkiye’de ormansızlaşma ve orman bozulması (ss. 37-50). Türkiye Ormancılar Derneği Yayını. https://www.ormancilardernegi.org/Documents/c30ecb50-46f6-4c6e-b3a1-bf9ece098466.pdf
• Bakhtin, M. M. (1981). The dialogic imagination: Four essays (M. Holquist, Ed.; C. Emerson & M. Holquist, Çev.). University of Texas Press.
• Bakhtin, M. (1984). Rabelais and his world. (H. Iswolsky, Çev.). Indiana University Press.
• Bakhtin, M. M. (1986). Speech genres and other late essays (C. Emerson & M. Holquist, Editörler; V. W. McGee, Çev.). University of Texas Press.
• Bakhtin, M. M. (1999). Problems of Dostoevsky’s poetics (C. Emerson, Ed. & Çev.). (8. Basım). University of Minnesota.
• Barthes, R. (1991). Mythologies (A. Lavers, Çev.). (52. Basım). The Noonday Press.
• Ben-David, I., Jang, Y., Kleimeier, S. & Viehs, M. (2021). Exporting pollution: Where do multinational firms emit CO2?. Economic Policy, 36(107), 377–437. https://doi.org/10.1093/epolic/eiab009
• Box Office Türkiye. (t.y.). Tüm filmler seyirci rekoru - ilk 100 (1989’dan günümüze). https://boxofficeturkiye.com/tum-zamanlar/seyirci-rekorlari/tum-filmler
• Braidotti, R. (2017). Four theses on posthuman feminism. İçinde R. Grusin (Ed.), Anthropocene feminism (ss. 21-48). University of Minnesota Press.
• Brereton, P. (2005). Hollywood utopia: Ecology in contemporary American cinema. Intellect Books.
• Cem Özalp. (2023, Mart 07). On numara sosyal bir film.komik olmak zorunda değil. Kemal sunalda sosyal filmler çekti başkalarıda.Şahanda gününüzde bunu yapıyor. Konusunu [“Recep İvedik 7” üzerine yorum]. Beyazperde. https://www.beyazperde.com/filmler/film-305459/kullanici-elestirileri/puani-5/
• Climate Impact Partners. (2024, 28 Kasım). The effects of deforestation. https://www.climateimpact.com/news-insights/insights/effects-of-deforestation/
• Colebrook, C. (2017). We have always been post-anthropocene: The anthropocene counterfactual. İçinde R. Grusin (Ed.), Anthropocene feminism (ss. 1-20). University of Minnesota Press.
• Crutzen, P. J. (2002). Geology of mankind. Nature, 415, 23. https://doi.org/10.1038/415023a
• Crutzen, P. J. (2006). The “Anthropocene”. İçinde E. Ehlers & T. Krafft (Editörler), Earth system science in the Anthropocene: Emerging issues and problems (ss. 13-18). Springer.
• Crutzen, P. J., & Ramanathan, V. (2004). Atmospheric chemistry and climate in the Anthropocene: Where are we heading?. İçinde H. J. Schellnhuber, P. J. Crutzen, W. C. Clark, M. Claussen & H. Held (Editörler), Earth system analysis for sustainability (ss. 265-292). The MIT Press.
• Crutzen, P. J., & Schwägerl, C. (2011, 24 Ocak). Living in the Anthropocene: Toward a new global ethos. Yale Environment 360. https://e360.yale.edu/features/living_in_the_anthropocene_toward_a_new_global_ethos
• Crutzen, P. J., & Stoermer, E. F. (2000). The “Anthropocene”. Global Change Newsletter, 41, 17-18.
• Cubitt, S. (2013). Everybody knows this is nowhere: Data visualization and ecocriticism. İçinde S. Rust, S. Monani ve S. Cubitt (Editörler), Ecocinema theory and practice (ss. 279-296). Routledge.
• Çan, A. U. (2024). Sinemada ekolojik bakışlar: Ekolojik perspektifte distopik Türk sineması [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Çarkoğlu, A., Elçi, E., Erol, F. & Paksoy, C. (2022). Popülizm teorileri ışığında Türkiye’de popülizmin tarihsel gelişimi: Siyasi partiler üzerine bir inceleme. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(1), 323-348. https://doi.org/10.18037/ausbd.1095197
• Çin, G. (2024). Bir sendrom olarak popülizm: Popülist antagonizmanın siyaset psikolojisi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 79(1), 89-110. https://doi.org/10.33630/ausbf.1132843
• Değirmenci, N., & Kaya, B. (2018). Neoliberal Türkiye’nin bir yansıması olarak Recep İvedik filmlerinin oluşturduğu zeitgeist ortamında kadının sosyo-politik statüsü. Uluslararası Hakemli İletişim ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 6(21), 52-86.
• Dinvar Pekşen, G. (2023). Ekoeleştiri-ekosinema: Hollywood bilimkurgu sinemasında doğa ve iklim izlekleri [Yayımlanmamış doktora tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Erdönmez, C. (2022). Özet. İçinde E. Atmış (Ed.), Türkiye ormancılığı 2022: Türkiye’de ormansızlaşma ve orman bozulması (ss. 15-19). Türkiye Ormancılar Derneği Yayını. Erişim: https://www.ormancilardernegi.org/Documents/c30ecb50-46f6-4c6e-b3a1-bf9ece098466.pdf
• Fay, J. (2018). Inhospitable world: Cinema in the time of the anthropocene. Oxford University Press. Gökbakar, Ş., Gökbakan, T., & Özeren, Ç. (Yapımcı) & Gökbakar, T. (Yönetmen). (2022). Recep İvedik 7 [Film]. Türkiye: Aksoy Film & Çamaşırhane.
• Guterres, A. (2023, 27 Temmuz). Secretary-General’s opening remarks at press conference on climate. United Nations. https://www.un.org/sg/en/content/sg/speeches/2023-07-27/secretary-generals-opening-remarks-press-conference-climate
• Gül, M. E. (2024). Ekosinema üzerine düşünmek: Andrey Tarkovski, Abbas Kiyarüstemi ve Nuri Bilge Ceylan sinemasında doğa [Yayımlanmamış doktora tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Harvey, D. (2004). Yeni emperyalizm (H. Güldü, Çev.). Everest Yayınları.
• Hazar Kılıç, B. (2024). Okur–tepki kuramı bağlamında bir durum çalışması: Miyazaki filmlerindeki ekoeleştirel söyleme öğrenci tepkilerinin analizi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Muş Alparslan Üniversitesi.
• Hibbard, K. A., Crutzen, P. J., Lambin, E. F., Liverman, D. M., Mantua, N. J., McNeill, J. R., Messerli, B., & Steffen, W. (2007). Group report: Decadal-scale interactions of humans and the environment. İçinde R. Costanza, L. J. Graumlich & W. Steffen (Editörler), Sustainability or collapse?: An integrated history and future of people on earth (ss. 341-375). The MIT Press.
• Ingram, D. (2008). Green screen: Environmentalism and Hollywood cinema. (5. Basım). University of Exeter Press. International Union of Geological Sciences (IUGS). (2024, 20 Mart). The anthropocene. https://www.iugs.org/_files/ugd/f1fc07_40d1a7ed58de458c9f8f24de5e739663.pdf?index=true
• Jamieson, D. (2014). Reason in a dark time: Why the struggle against climate change failed -- and what it means for our future. Oxford University Press.
• Kara, S. (2016) Anthropocenema: Cinema in the age of mass extinctions. İçinde S. Denson & J. Leyda (Editörler), Post-cinema: Theorizing 21st-century film (ss. 750-784). https://reframe.sussex.ac.uk/wp-content/uploads/2019/05/POST-CINEMA_LO_RES.pdf
• Kehya, R. Ö. (2023). Kovan filminde içimdeki ve dışımdaki ötekinin uyum ve uzlaşısı. İçinde H. Aşkan (Ed.), Yeni Türk sinemasında ötekiler (ss. 337–356). Paradigma Akademi.
• Kerridge, R. (2017). Foreword. İçinde S. Oppermann & S. Iovino (Editörler), Environmental humanities: Voices from the anthropocene (ss. xiii-xvii). Rowman & Littlefield.
• Klein, N. (2014). This changes everything: Capitalism vs. the climate. Simon & Schuster.
• Latour, B., & Davis, H. (2015). Diplomacy in the face of Gaia: Bruno Latour in conversation with Heather Davis. İçinde H. Davis & E. Turpin (Editörler), Art in the Anthropocene: Encounters among aesthetics, politics, environments and epistemologies (ss. 43-55). Open Humanities Press.
• Leyda, J. (2023). Anthroposcreens: Mediating the climate unconscious. Cambridge University Press.
• Macdonald, S. (2004). Toward an eco-cinema. Interdisciplinary Studies in Literature and Environment, 11(2), 107-132. Moore, E. E. (2017). Landscape and the environment in Hollywood film: The green machine. Palgrave Macmillan.
• Moore, J. W. (2015). Capitalism in the web of life: Ecology and the accumulation of capital. Verso.
• Moore, J. W. (2016a). Introduction: Anthropocene or capitalocene? nature, history, and the crisis of capitalism. İçinde J. W. Moore (Ed.), Anthropocene or capitalocene?: Nature, history, and the crisis of capitalism (ss. 1-11). PM Press.
• Moore, J. W. (2016b). The rise of cheap nature. İçinde J. W. Moore (Ed.), Anthropocene or capitalocene?: Nature, history, and the crisis of capitalism (ss. 78-115). PM Press.
• NewClimate Institute. (2023). Corporate climate responsibility monitor 2023: Assessing the transparency and integrity of companies’ emission reduction and net-zero targets (Proje No. 221013). https://carbonmarketwatch.org/wp-content/uploads/2023/02/CorporateClimateResponsibilityMonitor2023.pdf
• NewClimate Institute. (2024). Corporate climate responsibility monitor 2024: Assessing the transparency and integrity of companies’ emission reduction and net-zero targets. https://newclimate.org/sites/default/files/2024-08/NewClimate_CCRM2024.pdf
• Oreskes, N., & Conway, E. M. (2010). Merchants of doubt: How a handful of scientists obscured the truth on issues from tobacco smoke to global warming. Bloomsbury Press.
• Özbulduk Kılıç, İ. (2018). Seyirci deneyiminde film tercihini etkileyen motivasyonlar ve filmlerin alımlanması: Recep İvedik örneği. TRT Akademi, 3(5), 322-321.
• Paszkiewicz, K. (2025). Thinking cinema of/for the anthropocene: An introduction. İçinde K. Paszkiewicz & A. Ruthven (Editörler), Cinema of/for the anthropocene: Affect, ecology, and more-than-human kinship (ss. 1-17). Routledge.
• Peabody, S. (2023). Film history for the anthropocene: The ecological archive of German cinema. Camden House.
• Peterson, J., & Uhlin, G. (2019). Introduction. Journal of Cinema and Media Studies, 58(2), 142–146. https://doi.org/10.1353/cj.2019.0006
• Roberts, J. T., & Parks, B. C. (2007). A climate of injustice: Global inequality, north-south politics, and climate policy. MIT Press.
• Rust, S., Monani, S., & Cubitt, S. (2023). Cut to green: Tracking the growth of ecocinema studies. İçinde S. Rust, S. Monani & S. Cubitt (Editörler), Ecocinema theory and practice 2 (ss. 1-15). Routledge.
• Rust, S., & Monani, S. (2013). Introduction: Cuts to dissolves-defining and situating ecocinema studies. İçinde S. Rust, S. Monani & S. Cubitt (Editörler), Ecocinema theory and practice (ss. 1-13). Routledge.
• Schnaiberg, A. (1980). The environment: From surplus to scarcity. Oxford University Press.
• Sinan. (2022, Aralık 10). Boşa zaman kaybı. Siyasi sistem eleştirisi bol bir film olmuş. Çevreci örgütlenme nasıl yapılır vs. Bir kaç sahne hariç güldüren [“Recep İvedik 7” üzerine yorum]. Beyazperde. https://www.beyazperde.com/filmler/film-305459/kullanici-elestirileri/puani-0/?page=3
• Steffen, W., Crutzen, J., & McNeill, J. R. (2007). The Anthropocene: Are humans now overwhelming the great forces of nature?. Ambio, 36(8), 614–621. https://doi.org/10.1579/0044-7447(2007)36[614:taahno]2.0.co;2 Steffen, W., Persson, A., Deutsch, L., Zalasiewicz, J., Williams, M., Richardson, K., Crumley, C., Crutzen, P., Folke, C., Gordon, L., Molina, M., Ramanathan, V., Rockström, J., Scheffer, M., Schellnhuber, H. J. & Svedin, U. (2011). The Anthropocene: From global change to planetary stewardship. Ambio, 40(7), 739–761. https://doi.org/10.1007/s13280-011-0185-x
• Supran, G., & Oreskes, N. (2021). Rhetoric and frame analysis of ExxonMobil’s climate change communications. One Earth, 4(5), 696–719. https://doi.org/10.1016/j.oneear.2021.04.014
• Şen, A. (2016). Popüler sinemada ekoeleştiri: ‘Avatar’ ve ‘Açlık Oyunları’ [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi.
• T.C. Dışişleri Bakanlığı Avrupa Birliği Başkanlığı. (2024, 20 Kasım). Avrupa komisyonu tarafından hazırlanan Türkiye raporları. https://www.ab.gov.tr/ilerleme-raporlari_46224.html
• The Copernicus Climate Change Service (C3S). (2025, 17 Ocak). 2024 - a second record-breaking year, following the exceptional 2023. https://climate.copernicus.eu/global-climate-highlights-2024
• Tokar, B. (2014). Toward climate justice: Perspectives on the climate crisis and social change. (2. Basım). New Compass Press.
• Türkavcı, E. (2022). Maganda lümpenin dönüşümü: Recep İvedik 7 filminde hiciv denemesi ve samimiyet. İçinde H. Arapgirlioğlu (Ed.), Güzel sanatlar alanında uluslararası araştırmalar (ss. 35-57). Serüven Yayınevi.
• TV100. (2022, 06 Aralık). Şahan Gökbakar | Candaş Tolga Işık ile az önce konuştum | 6 Aralık 2022 [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=mPJs8J_1d5Y
• Willoquet-Maricondi, P. (2010a). Introduction: From literary to cinematic ecocriticism. İçinde P. Willoquet-Maricondi (Ed.), Framing the world: explorations in ecocriticism and film (ss. 1-22). University of Virginia Press.
• Willoquet-Maricondi, P. (2010b). Shifting paradigms: From environmentalist films to ecocinema. İçinde P. Willoquet-Maricondi (Ed.), Framing the world: explorations in ecocriticism and film (ss. 43-61). University of Virginia Press.