Are They Prepared for Earthquake? Safety of Individuals with Special Needs in the Time of Earthquake

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 795 - 802, 21.06.2023

Burcu Pakalın , Fulya Mersin

Öz

Natural disasters are events that interrupt economic and social life in a short period of time, stop human activities, and cause great material losses, deaths and injuries. Everyone should have an appropriate disaster management plan against such disasters, which cannot be predicted where, when, how and to what extent. The disaster period, which has negative effects on every part of the society, especially affects individuals with special needs, their parents and their close circles more. Disaster preparedness for individuals with special needs should not be the same as preparedness for individuals with normal development. Cognitive, affective and physical inadequacies, limitations in communication skills, and lack of high awareness make individuals with special needs vulnerable in times of danger/risk. The safety skills that will be gained to them will bring them one step closer to independent living. The disaster with the highest occurrence rate in Turkey is earthquake. The purpose of this study is to compile information about individuals with special needs and what their families, teachers and local governments should do to reduce the risk in the event of an earthquake. Four types of disability were included in the study: visual, hearing, mental and physical disability.

Anahtar Kelimeler

Earthquake, education, security, disabled

Depreme Hazırlar Mı? Özel Gereksinimli Bireylerin Deprem Anında Güvenliği

Öz

Doğal afetler, ekonomik ve sosyal hayatı kısa sürede kesintiye uğratan, insan faaliyetlerini durduran, büyük maddi kayıplara, ölümlere ve yaralanmalara neden olan olaylardır. Nerede, hangi zamanda, nasıl ve ne düzeyde etki edeceği kestirilemeyen bu tür afetlere karşı herkesin uygun bir afet yönetim planı olmalıdır. Toplumun her kesimi üzerinde olumsuz etkiler bırakan afet dönemi, özellikle özel gereksinimli bireyler, ebeveynleri ve yakın çevrelerini daha fazla etkilemektedir. Özel gereksinimli bireyler için afet hazırlıkları, normal gelişim gösteren bireyler için yapılan hazırlıklarla aynı olmamalıdır. Bilişsel, duyuşsal ve bedensel yetersizlikleri, iletişim becerilerinde kısıtlılıklar ve farkındalık düzeylerinin yüksek olmayışı özel gereksinimli bireyleri tehlike/risk anlarında savunmasız hale getirmektedir. Onlara kazandırılacak güvenlik becerileri bağımsız yaşama bir adım daha yaklaşmalarını sağlayacaktır. Türkiye’de oluşum oranı en yüksek olan afet depremdir. Bu çalışmanın amacı, deprem anında özel gereksinimli bireylerin ve yaşamlarında yer alan aile, öğretmen ve yerel yönetimlerin riski azaltmak için ne yapmaları gerektiği hakkında bilgilerin derlenmesini sağlamaktır. Çalışmaya görme, işitme, zihin ve bedensel yetersizlik olmak üzere dört yetersizlik türü dâhil edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Deprem, eğitim, güvenlik, engelli

Kaynakça

• İlik B, Demirel Cook Ö, Kadıoğlu, M. Engelliler İçin Depremde İlk 72 Saat: [Internet]. İstanbul: AFAD-Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı; 2009 Apr [cited 2023 Mar 09]. 23 p Available from: https://www.ipkb.gov.tr/ekutuphane/ engelliler-icin-depremde-ilk-72-saat_53/
• Açıkalın O. Deprem bağlamında dirayetli toplumun neresindeyiz. Yüzyılın Hesabı. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi; 2017. 123 p.
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. Sosyal Güvenlik Bakımından Özel Olarak Korunması Gerekenler. 1982. Available from: https://www. mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.2709.pdf
• Afet ve Acil Durum Yüksek Kurulu. Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP). Ankara; 2014. Available from: https://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler/2014/01/20140103-12.htm.
• Kalkınma Bakanlığı. Afet Yönetiminde Etkinlik. Ankara; 2014. Available from: https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Onuncu- Kalkinma-Plani-Afet-Yonetiminde-Etkinlik-Ozel-Ihtisas-Komisyonu- Raporu.pdf
• Morrow BH, Identifying and mapping community vulnerability. Disasters. 1999 Mar 23;12(1):1–18.
• Wisner B, Blaikie P, Cannon T, Davis I. At risk: Natural hazards, people’s vulnerability, and disasters. [Internet] New York: Routledge; 2003 Feb [cited 2023 May 20] 6 p Available from: https://www.preventionweb.net/ files/670_72351.pdf.
• Disability İnformation Resources. Mortality rate of persons with disabilities in the greateast Japan earthquake. Tokyo; 2018. Available from: https://www.dinf.ne.jp/doc/japanese/law/promotion/m37/ref4-1. html
• Carter WN. Disaster management: A disaster manager's handbook. Mandaluyong: Asian Development Bank; 2008. 271 p
• Takada S, Shintani Y, Sohma O, Tsuneishi S, Uetani Y, Nakamura H. Difficulties of families with handicapped children after the Hanshin- Awajiearthquake: ActaPaediatrJpn. 1995 Dec 37(6):735-40.
• Türk A. Deprem özelinde engelli bireylere duyarlı afet yönetimi modeli. Afet ve Risk Dergisi. 2022 Jun 20;5(1):61-77.
• Kırıkkaya EB, Gerdan S. Engelli ve engelli adayı bireylerin bir afet anında nasıl davranacaklarına ilişkin görüşleri. Resilience. 2018 Feb 2;2(2):123-129.
• Tonak HA, Kitiş A. Deprem ve yangın afetlerinde engelli: anlatımsal bir derleme. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi. 2019 Dec 4;8(1):77-84.
• Phibbs S, Good G, Severinsen C, Woodbury E, Williamson K. What about us? Reported experiences of disabled people related to the Christchurch earthquakes: Procedia Economicsand Finance. [Internet] 2014 Sept [cıted 2023 May 6] 8;18(4):190-197 Avaliable from: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2212567114009307?via%3Dihub DOI: 10.1016/ S2212-5617(14)00930-7
• Villeneuve M, Abson L, Pertiwi P, Moss M. Applying a person-centred capability framework to inform target edaction on Disability Inclusive Disaster Risk Reduction. International Journal Of Disaster Risk Reduction. [Internet]. 2020 Nov [cited 2023 May 10]; 52(2):66-78. Avaliable from: https://www.researchgate.net/publication/347136498_Applying_a_ person-centred_capability_framework_to_inform_targeted_action_ on_Disability_Inclusive_Disaster_Risk_Reduction DOI: 10.1016/j. ijdrr.2020.101979
• unisdr.org [Internet]. Switzerland: United Nations Office for Disaster Risk Reduction, Geneva; 2015 [cited 2023 May 15]. Available from: https:// www.unisdr.org/.
• İnsan Hakları Dairesi Başkanlığı. BM Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme. Ankara; 2009. Available from: https://inhak.adalet.gov.tr/ Resimler/Dokuman/2312020100834bm_48.pdf
• emdat.be [Internet]. Brüksel: Guidelienes– Data Entry-FieldDescription/Definition; 2022 [cited 2023 Mar 9]. Available from: https://www.emdat.be/guidelines
• Yılmaz K, Balun B, Erbay G. Sürdürülebilir bir yönetim paradigması: ortopedik engelli bireylerin afetlere hazırlık seviyeleri. Resilience Journal / Dirençlilik Dergisi. 2019 Jun 30;3(1):1-24.
• AKUT Arama Kurtarma Derneği. Engelliler İçin Deprem El Kitabı. İstanbul: T.C. Marmara Belediyeler Birliği; 2011. 37p.
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. Engelli öğrenci, veli ve refakatçılar için afet bilinci eğitimi. Ankara: AFAD; 2013. 23p
• Kailes JI. B.Ü.. Deprem ile birlikte yaşamak görme engellilerde depreme hazırlık. [Internet]. İstanbul: Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü; 2001 May [cited 2023 Mar 10]. 4-47 p. Available from: https://docplayer.biz.tr/12933528-Deprem-ile-birlikte-yasamak-gormeengellilerde- depreme-hazirlik.html
• Hemingway L, Priestley, M. Natural hazards, human vulnerability and disabling societies: A disaster for disabled people? The Review of Disability Studies. An International Journal. 2006 Dec 17;2(3):57–67.
• Stough LM, L Kelman. People with disabilities and disasters. In Handbook of Disaster Research.Cham: Springer; 2018. 225–242 p.
• Reinhardt J, Gosney J, Rathore FA, Haig AJ, Marx M, Delisa JA. Disability and health-related rehabilitation in international disaster relief. Global Health Action [Internet]. 2011 Dec [cited 2023 May 9];4(1):7191. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3160807 DOI:10.3402/gha.v4i0.7191
• Kurnaz E. Özel gereksinimli bireyler depreme hazır mı? Türkiye için bir durum ve gereksinim tespit çalışması. İstanbul: Alpaslan Otizm Vakfı; 2021. 260 p.
• Milli Eğitim Bakanlığı. Özel Eğitim Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Ankara; 2018. Available from: https://orgm.meb.gov.tr/www/ozel-egitimile- ilgili-yayimlar/icerik/123
• Fatih S. İhtiyaçlarının belirlenmesi için özel eğitim öğretmenlerinin görüşlerinin değerlendirilmesi: nitel bir çalışma, [master’s thesis]. [Çanakkale]: Çanakkale Üniversitesi 2022. 95 p.
• Halisküçük ES, Çiftçi Tekinarslan İ. Zihinsel yetersizliği olan öğrencilere makarna pişirme becerisinin öğretiminde videoyla model olmanın etkililiği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2016 Mar 15;7 (2):113-127.
• Vuran S, Gül SO. Özel eğitim alanında görev yapan eğitimcilerin işbaşında eğitimi: Ayrık denemelerle öğretim formatında eşzamanlı ipucu stratejilerinin kullanımının öğretimi. Kuram ve uygulamalarda eğitim bilimleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi. 2012 Jun15;12(3):2091-2110
• Birkan B. Etkinlik çizelgeleri: otizmli çocuklara bağımsızlık, sosyal etkileşim ve seçim yapmayı kazandırma. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi. 2013 Feb 1;14(01):61-76.
• Orhan E, Çağatay Keskinok H. Afet sakınımında özel gereksinimli bireyler için geliştirilecek mekânsal planlama ilkeleri. Resilience. 2019 Jun 30;3(1):25-35.
• TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası. Afet politikası, risk ve planlama. Ankara; 2007 Dec 5-7: Available from: https://www.tmmob.org.tr/sites/default/files/dea61eed4bceec5_ek.pdf
• Boon HJ, Pagliano P, Brown L, Tsey K. An Assessment of Policies Guiding School Emergency Disaster Management for Students With Disabilities in Australia. Journal of Policy and Practice in Intellectual Disabilities, 2012 Mar 1;9(1):17-26.
• Ivey SL, Tseng W, Dahrouge D, Engelman A, Neuhauser L, Huang D, et al. Assessment of state and territorial level preparedness capacity for serving deafand hard of hearing populations in disasters. Public Health Rep. [Internet] 2014 Mar [cited 2023 May 1];129(2):148-55. Avaliable from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3904894/ DOI:10.1177/ 003335491412900208.
• Şen G, Ersoy G. Hastane afet ekibinin afete hazırlık konusundaki bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017 Dec 31;6(4):122-130.
• Okay N, İnal E. Kırılganlıktan kapasite geliştirmeye dayanıklılık. Resilience. 2019 Jun 30;3(1):85-99.
• King J, Edwards N, Watling H, Hair S. Barriers to disability inclusive disaster management in the Solomon Islands: Perspectives of people with disability. International Journal of Disaster Risk Reduction. 2019 Jan 8;34(10):459-466.