Deprem Gerçeği ve Kadın Sağlığı Üzerine Etkileri

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 855 - 860, 21.06.2023

Serap Selver Kipay

Öz

Günümüzde artarak hatta şiddetlenerek meydana gelen doğal afetler bireysel ve toplumsal farkındalığın artmasına katkı sağlarken aynı zamanda doğru, zamanında etkin müdahale için multidisipliner hazır oluşluk koşulunu da beraberinde getirmiştir. Toplumda hem fiziksel hem de ruhsal ciddi yıkımlara neden olan doğal afetler, yaşlılar, çocuklar ve kadınları olumsuz etkileyerek zarar verir. Çünkü bireylerin yaşananlara ve maruz kaldıkları durumlara verdikleri tepki ve etkilenme düzeyleri birbirlerinden farklıdır. Afet müdahale basamaklarında öncelik sağlıklı ve hayatta tutmaya yöneliktir. Afet durumlarında çoğunlukla odağa alınan sağlık ve hayatta tutma çalışmaları nedeniyle üreme sağlığı gereksinimleri göz ardı edilmektedir. Böylece sağlığı giderek bozulan kadınlar aile ve toplumun sağlığını da olumsuz etkilemekte ve sorunları derinleştirmektedir. Afete müdahalede yetkinlik ve yeterlilik, disiplinler arası koordineli iş birliği, yaraların erken sarılmasında önemlidir.

Bu derleme makalede amaç yaşanan büyük depremin ardından mevcut durumu görebilmek ve üreme sağlığının göz ardı edilemeyecek kadar önemli olduğunu vurgulamaktır.

Anahtar Kelimeler

Doğal afet, deprem, kadın, üreme sağlığı, hemşire.

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

Yok

Teşekkür

Yok

The reality of the earthquake and ıts effects on women's health

Öz

Today, natural disasters and earthquakes, which are increasing and even intensifying, contribute to the increase of individual and social awareness, while at the same time, they have brought along the condition of multidisciplinary readiness for an effective and timely response to an earthquake. Natural disasters, which cause serious physical and mental destruction in society, negatively affect the elderly, children and women. Because individuals' reaction to and exposure to experiences and situations are different from each other. Reproductive health needs are ignored due to health and survival efforts, which are mostly focused on in disaster situations. Thus, women whose health is deteriorating gradually affect the health of the family and society negatively and deepen the problems. Competence and competence in disaster response, interdisciplinary coordinated cooperation are important to in the early healing of wounds.

The aim of this review article is to see the current situation after the great earthquake and to emphasize that reproductive health is so important to be ignored

Anahtar Kelimeler

Natural disaster, earthquake, women, reproductive health, nurse.

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• World Health Organization (WHO), Kahramanmaraş Earthquake Situation Report 1 https://reliefweb.int/report/turkiye/kahramanmaras-earthquake-situation-report-1-14022023. Posted and Originally published: 15 Feb 2023. Erişim Tarihi: 22.02.2023.
• Habertürk, Kahramanmaraş depremi ne kadar, kaç saniye sürdü? 7.7 ve 7.6'lık depremin detayları. https://www.haberturk.com/kahramanmaras-depremi-ne-kadar-kac-saniye-surdu-77-ve-76-lik-deprem-ne-zaman-saat-kacta-meydana-geldi-ve-derinligi-kac-3564792. Giriş: 11.02.2023- 16:30. Erişim Tarihi: 22.02.2023.
• CNN Türk, Kahramanmaraş depremi ne kadar sürdü, kaç saniye, kaç dakika? https://www.cnnturk.com/turkiye/kahramanmaras-depremi-nerede-oldu-kac-dakika-surdu-son-dakika-deprem-olan-iller-hangileri. 21.02.2023-09:30. Erişim Tarihi: 22.02.2023.
• Vikipedi Özgür Ansiklopedi. 2023 Gaziantep-Kahramanmaraş depremleri. https://tr.wikipedia.org/wiki/2023_Gaziantep- Kahramanmara%C5%9F_depremleri. Erişim Tarihi: 22.02.2023.
• NTV, Kahramanmaraş merkezli depremlerde can kaybı 45 bini aştı. https://www.ntv.com.tr/galeri/turkiye/kahramanmaras-merkezli-depremlerde-can-kaybi-43-bini-asti,wUVDL2h06kGMjbzk_ysi3Q/ x0uCFOtSBk-9kiHpXwPcgw. Son Güncelleme : 04.03.2023 - 22:57, Erişim Tarihi: 06.03.2023.
• Habertürk, Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından ortalama 4 dakikada bir artçı sarsıntı yaşanıyor. https://www.haberturk.com/ son-dakika-kahramanmaras-merkezli-depremlerin-ardindan-ortalama- 4-dakikada-bir-artci-sarsinti-yasaniyor-3566444. Giriş: 17.02.2023-11:27 Erişim Tarihi: 22.02.2023.
• Habertürk, https://www.haberturk.com/ankara-haberleri/30351214- kahramanmaras-merkezli-depremlerin-ardindan-6-binin-uzerinde-artci-sarsinti-yasandi. Erişim Tarihi: 22.02.2023.
• Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu Türkiye (UNFPA), https://turkiye.unfpa. org/tr/depremden-kurtulanlar-arasinda-226-bin-hamile-kadin-var-bb. Erişim Tarihi: 23.02.2023.
• Anadolu Ajans (A.A), https://www.aa.com.tr/tr/asrin-felaketi/deprem-bolgesinde-6-subattan-bu-yana-4-bin-627-bebek-dogdu/2822093. Erişim Tarihi: 23.02.2023.
• Daily Sabah, Pregnant woman rescued 40 hours after quakes hit southern Türkiye. https://www.dailysabah.com/turkey/pregnant-woman-rescued-40-hours-after-quakes-hit-southern-turkiye/news. Erişim Tarihi: 23.02.2023.
• A Haber. Kahramanmaraş depremi sonrası Adıyaman'da en acı bağ! Enkaz altında doğum yapan kadın bebeği ile birlikte defnedildi. https:// www.ahaber.com.tr/galeri/yasam/kahramanmaras-depremi-sonrasi-adiyamanda-en-aci-bag-enkaz-altinda-dogum-yapan-kadin-bebegi-ile-birlikte-gomuldu. Giriş Tarihi:19.02.2023-08:01. 24.02.2023.
• Ilgın HÖ, Karagül D. Afet Süreçlerinde Kadınlara Yönelik Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinde Sivil Toplum Kuruluşu Çalışanlarının Deneyimleri: Çanakkale İli Örneği. Journal of Emerging Economies and Policy. 2022;7(2):85-103.
• Gündüz F. Afetlerde Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Perspektifi ile Çıkarılması Gereken Dersler (Haiti ve Japonya Depremi Örneği). IBAD Sosyal Bilimler Dergisi/IBAD Journal of Social Sciences. 2022;(12):440-461.
• Gökçe İ, Öter EG. Bütünleşik Afet Yönetim Sisteminde Afetlerde Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Hizmetleri. 1st International Conference on Frontiers in Academic Researc. 2023;February18-21, 523-529, Konya, Turkey.
• Fatema SR, Islam S, East L, Usher K. Women’s health-related vulnerabilities in natural disasters: a systematic review protocol. BMJ Open. 2019:9:e032079:1-5. doi:10.1136/bmjopen-2019-032079.
• Özmen A, Sayın E. Deprem Etkisinde Çok Katlı Betonarme Bir Binanın TDY-2007 ve TBDY-2018 Deprem Yönetmeliklerine Göre Eşdeğer Deprem Yüklerinin Karşılaştırılması. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2021;4(2):124-133.
• Erdoğan Ö. Afet Hemşireliği Eğitimi. Öztekin SD, editör. Afet Hemşireliği. Ankara: Türkiye Klinikleri. 2018; 115-20.
• Maher MJ. Emergency Preparedness in Obstetrics Meeting Unexpected Key Challenges. J Perinat Neonat Nurs. 2019;33(3):238–245.
• Stephens JH, Jonatan AL. Sexual and reproductive health during disasters: A scoping review of the evidence. Int of Disaster Risk Reduct. 2020;50:November 2-9, 101733. Erişim adresi: https://www.sciencedirect. com/science/article/pii/S2212420919309562.
• Sendai Framework for Disaster Risk Reduction 2015 – 2030. United Nations Office for Disaster Risk Reduction, 2015. Erişim adresi: https:// www.preventionweb.net/files/43291_sendaiframeworkfordrren.pdf.
• Aşcı Ö, Gökdemir F. Etik Yönleriyle Üreme Hakları ve Cinsel Haklar. Turkiye Klinikleri J Obstet Womens Health Dis Nurs-Special Topics. 2017;3(3):151-62.
• Çelen Ş, Yanık F, Mendilcioğlu İ. Afetlerde Gebelik ve Lohusalık. 2023; Yazarlar Türkiye Maternal Fetal Tıp ve Perinatoloji Derneği adına hazırlamışlardır. Erişim tarihi ve adresi: 01.03.2023, https://www.tmftp. org/files/uzman-gorusleri/afetlerde_gebelik_lohusalik_bilgilendirme.pdf
• Key steps for maternal and newborn health care in Humanitarian Crisis. WHO, 2008, Erişim tarihi ve adresi: 25.02.2023, https://www. healthynewbornnetwork.org/hnn-content/uploads/Key-steps-for-maternal-and-newborn-health-care-in-humanitarian-crisis-1.pdf
• IAWG, Inter-agency Field Manual on Reproductive Health in Humanitarian Settings. Inter-agency Working Group on Reproductive Health in Crises, 2018. Erişim adresi: https://iawg.wpengine.com/wp-content/uploads/2019/07/IAFM-English.pdf.
• Bilge Ç, Hotun Şahin N. Afetler ve Perinatal Sağlık. Öztekin SD, editör. Afet Hemşireliği. Ankara: Türkiye Klinikleri. 2018;97-100.
• Sohrabizadeh S, Tourani S, Khankeh HR. Women and health consequences of natural disasters: challenge or opportunity? Women Health. 2016;56:977–93.
• Hawkins G, Gullam J, Belluscio L. The effect of a major earthquake experienced during the first trimester of pregnancy on the risk of preterm birth. Aust N Z J Obstet Gynaecol. 2019;59:82–88.
• Zhang Y, Ho MYS. Risk factors of posttraumatic stress disorder among survivors after the 512 wenchuan earthquake in china. PLoS ONE. 2011;6(7):e22371 Julay1-6. doi:10.1371/journal.pone.0022371.
• Qu Z, Tian D, Zhang Q, Wang X, He H, Zhang X and at al. The impact of the catastrophic earthquake in China's Sichuan province on the mental health of pregnant women. J Affective Disord. 2012;136:117–123.
• Ren J-H, Chiang C-LV, Jiang X-L, Luo B-R, Liu X-H, Pang M-C. Mental disorders of pregnant and postpartum women after an earthquake: A systematic review. Disaster Medicine and Public Health Preparedness. 2014;8(4):315–325.
• Watanabe Z, Iwama N, Nishigori H, Nishigori T, Mizuno S, Sakurai K and at al. Psychological distress during pregnancy in Miyagi after the Great East Japan Earthquake: The Japan Environment and Children's Study. J Affective Disord. 2016;190:341–348.
• Kyozuka H, Murata T, Yasuda S, Ishii K, Fujimori K, Goto A, and at al. The Effects of the Great East Japan Earthquake on Perinatal Outcomes: Results of the Pregnancy and Birth Survey in the Fukushima Health Management Survey. J Epidemiol. 2022; 32(Suppl 12):57-S63, DOI https:// doi.org/10.2188/jea.JE20210444.
• Inoue Y, Ohno Y, Sobue T, Fujimaki T, Zha L, Nomura Y and at al. Impact of the Great East Japan Earthquake on spontaneous abortion and induced abortion: A population-based cross-sectional and longitudinal study in the Fukushima Prefecture based on the census survey of the Fukushima maternity care facility and vital statistics. Japan Society of Obstetrics and Gynecology. 2022; 1–16.
• Schaaf M, Boydel V, Sheff1 MC, Kay C, Torabi F and Khosla R. Accountability strategies for sexual and reproductive health and reproductive rights in humanitarian settings: a scoping review. Conflict and Health. 2020;14(18):1-18, https://doi.org/10.1186/s13031-020- 00264-2.
• Lebni JY, Khorami F, Azar FEF, Safari H, Ziapour A. Experiences of rural women with damages resulting from an earthquake in Iran: a qualitative study. BMC Public Health. 2020;20(625):1-13, https://doi.org/10.1186/ s12889-020-08752-z.
• Loewen S, Pinchoff J, Ngo TD, Hindin M. The impact of natural disasters and epidemics on sexual and reproductive health in low-and middle-income countries: A narrative synthesis. Int J Gynecol Obstet. 2022;157:11–18, DOI: 10.1002/ijgo.13768.
• Budhathoki1 SS, Bhattachan M, Castro-Sánchez E, Sagtani RA, Rayamajhi RB, Rai P and at al. G. Menstrual hygiene management among women and adolescent girls in the aftermath of the earthquake in Nepal. BMC Women's Health. 2018;18(33):1-8, https://doi.org/10.1186/s12905- 018-0527-y.
• Fatema SR, East L, Islam S, Usher K. Health Impact and Risk Factors Affecting South and Southeast Asian Women Following Natural Disasters: A Systematic Review. Int. J. Environ. Res. Public Health. 2021;18:1-17, 11068. https://doi.org/10.3390/ijerph182111068.
• Suzukı S, Sato N and Mıyazakı M. Resilience of pregnant and postpartum women affected by the 2016 Kumamoto earthquake: A qualitative study. Health Emergency and Disaster Nursing. 2022;9:38–48.
• Yusefni E, Handini HRS, Rustam Y, Hayati NF. The Effect Of Family Support On The Recovery Of Postpartum Mothers Based On Matrilineal Culture In Disaster Risk Areas. Jurnal Kebidanan Dan Kesehatan Tradisional. 2022;7(2):118-126. https://doi.org/10.37341/jkkt.v0i0.368.
• Sohrabizadeh S, Jahangiri K and Jazani RK. Reproductive health in the recent disasters of Iran: a management perspective. BMC Public Health. 2018;18:389:1-8, https://doi.org/10.1186/s12889-018-5311-2.
• Thobaity AA, Williams B, Plummer V. A new scale for disaster nursing core competencies: Development and psychometric testing. Australasian Emergency Nursing Journal. 2016;19:11-19.
• Kohan S, Yarmohammadıan MH, Bahmanjanbeh F, Haghshenas A. Consequences Of Earthquake (August 2012) On Iranıan Women’s Reproductıve Health: A Qualıtatıve Study. Acta Medica Mediterranea. 2016;32:1503-1511.
• Tel H. Olağanüstü Durumlar ve Hemşirelik. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016;19:(4):278-282.
• Kalkanlar B, Kubilay G. Afet Hemşireliği Eğitimi ve Afet Öncesinde Afet Hemşiresinin Görevleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi. 2015;8(2):77-85.
• Taskiran G, Bayka U. Nurses’ disaster preparedness and corecompetencies in Turkey: a descriptive correlational design. International Nursing Review. 2019;66(2):165-175.
• Taşkıran G, Baykal Ü. Afetler ve Türkiye’de Hemşirelerin Afetlere Hazır Olma Durumları: Literatür İnceleme. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi. 2017;2, (4):79-88.
• Veenema TG, Griffin A, Gable AR, MacIntyre L, Simons N, Couig MP and at al. Nurses as leaders in disaster preparedness and response-a call to action. J Nurs Scholarsh. 2016;48(2):187–200.
• Al-Maaitah R, Conlan L, Gebbie K, Hutton A, Langan JC, Loke AY and at al. Core Competencıes In Dısaster Nursıng Versıon 2.0. Internatıonal Councıl Of Nurses, 3, place Jean-Marteau, 1201 Geneva, Switzerland, ISBN: 978-92-95099-68-5, 2019.
• Stewart D, Gebbie K, Hutton A. Core Competencies in Dısaster Nursing: Competencies For Nurses Involved in Emergency Medical Teams (Level III). Internatıonal Councıl Of Nurses, 3, place Jean-Marteau, 1201 Geneva, Switzerland, ISBN: Digital 978-92-95124-10-3 Print 978-92- 95124-11-0, 2022.
• Songwathana P, Timalsina R. Disaster preparedness among nurses of developing countries: An integrative review. Int Emerg Nurs. 2021;55:1- 15, 100955, https://doi.org/10.1016/j.ienj.2020.100955.
• Gulzar AS, Faheem ZA, Somani RK. Role of community health nurse in earthquake affected areas. J Pak Med Assoc. 2012;62(10):1083-1086.
• Moradi K, Abdi A, Valiee S, Rezaei SA. Nurses’ experience of providing ethical care following an earthquake: A phenomenological study. Nursing Ethics. 2020;27(4):911–923.