Does Democratur Have an Effect on the Determination of Mayoral Candidates?

Yıl 2023, , 839 - 849, 28.10.2023

Mesut Koç

https://doi.org/10.25204/iktisad.1226745

Öz

In this study, the mayoral candidacy process in Turkey will be analyzed in the context of representative democracy practices and will be discussed whether it has evolved from representative democracy to democratur. Mayors, the most important body of municipalities responsible for providing local services, are elected by General Elections of Local Administrations held every five years. Although the criteria for being a representative in local government units are quite broad in the election legislation, it is not possible to the same extent in practice. It is possible to participate in the elections as a candidate of political parties or as an independent candidate. In addition to the difficulty of being elected as an independent candidate for various reasons, there are also various stages in becoming a candidate from political parties, such as candidate candidacy and approval of the party's head management. The effective power of party headquarters in candidate selection processes and their authority to have the final say in determining mayoral candidates may result for citizens choosing one of the options presented by them. In determining mayoral candidates, the process must be carried out in accordance with transparent, participatory and democratic methods. On the contrary, having the people choose one of the pre-chosen candidates, instead of the people asking their opinions at all stages, will lead to a process that is described as democratur. Mayors who run and win the elections as mayors chosen by their party will have serious problems if their party's policies conflict with the citizens' expectations and demands. It will weaken the understanding of representative democracy and trust in parties and elections.

Anahtar Kelimeler

Elections, Democracy, Democrature, Local Democracy, Mayor Candidates

Belediye Başkan Adaylarının Belirlenmesinde Demokraturun Etkisi Var mı?

Öz

Bu çalışmada, Türkiye’de belediye başkan adaylığı süreci temsili demokrasi uygulamaları bağlamında analiz edilerek temsili demokrasiden demokratura doğru evrilip evrilmediği tartışılacaktır. Yerel hizmetlerin sunulmasından sorumlu belediyelerin en önemli organı olan başkanlar, beş yılda bir yapılan Mahalli İdareler Genel Seçimleri ile belirlenmektedir. Seçim mevzuatında, yerel yönetim birimlerinde temsilci olabilme kriterleri oldukça geniş tutulmasına rağmen bu genişlik uygulamada aynı oranda karşılık bulamamaktadır. Seçimlere siyasi partilerin adayı veya bağımsız aday olarak katılmak mümkündür. Bağımsız aday olarak çeşitli sebeplerle seçilmenin zorluğu yanında siyasi partilerden adaylıkta da aday adaylığı ve parti üst yönetiminin onayı gibi çeşitli aşamalar bulunmaktadır. Partilerin genel merkezlerinin aday belirleme süreçlerindeki etkin gücü ve belediye başkan adaylarının belirlenmesinde son sözü söyleme yetkisine sahip olmaları vatandaşların kendisinin önüne konulmuş seçeneklerden birini tercih etmesi ile sonuçlanabilmektedir. Belediye başkan adaylarının belirlenmesinde, sürecin şeffaf, katılımcı ve demokratik yöntemlere uygun olarak yürütülmesi gerekmektedir. Aksine tüm aşamalarıyla doğrudan halkın belirleyici olması yerine önceden belirlenmiş seçeneklerden birinin seçtirilmesi, demokratur olarak ifade edilen bir sürece doğru gidilmesine yol açacaktır. Partisinin seçtiği belediye başkanı olarak seçimlere giren ve kazanan belediye başkanları açısından, partisinin politikaları ile vatandaşların beklenti ve talepleri çakışması durumunda, ciddi sorunlara yol açacaktır. Demokrasi anlayışını, partilere ve seçimlere güveni zayıflatacaktır.

Anahtar Kelimeler

Seçimler, Demokrasi, Demokratur, Yerel Demokrasi, Belediye Başkan Adayları

Kaynakça

• Akdoğan, Y. (2007, 8 Aralık). Yerel demokrasi ve yerel siyaset. Yerel Siyaset Sempozyumu içinde, (s. 9-14). İstanbul, Türkiye.
• Aliefendioğlu, Y. (2005). Temsili demokrasinin “seçim” ayağı. TBB Dergisi, 60, 71-96. http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2005-60-171
• Altıparmak, C. (2008). Demokrasilerde aday belirleme yöntemleri. TBB Dergisi, 76, 355-376. http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2008-76-428
• Arpacı, I. (2017). Millî Görüş partilerinin programlarının dış politika analizi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (7), 115-126. https://doi.org/10.29029/busbed.349809
• Arpacı, I. (2022). Necmettin Erbakan örneğinde Türk dış politikasının İslamcı eleştirisi. Anadolu Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (2), 244-260. https://dergipark.org.tr/tr/pub/anadoluakademi/issue/72937/1185374
• Aslan, M. A. (2020). Yerel yönetimlerde bir doğrudan demokrasi ve denetim aracı: Geri çağırma mekanizması. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 172-188. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1381549
• Azaklı, S. ve Özgür, H. (2005). Belediye organları ve organlar arası ilişkiler: Başkan, meclis ve encümen. Özgür, H. ve Kösecik, M. (Ed.), Yerel yönetimler üzerine güncel yazılar I içinde (s. 297-320). Nobel Yayınları.
• Bilir, F. (2001). Türkiye’de milletvekilliği ve milletvekilliğin sona ermesi. Nobel Yayınları.
• Çitçi, O. (1996). Temsil, katılma ve yerel demokrasi, ÇYYD, 5(6), 5-14.
• Çukurçayır, A. (2007, 8 Aralık). Yerel demokrasi ve yerel siyaset. Yerel Siyaset Sempozyumu içinde, (s.15-36). İstanbul, Türkiye.
• Duverger, M. (1986). Seçimle gelen krallar (Çeviren: Necati Erkurt). Konuk Yayınları.
• Erinçin, A. (2007). Türkiye’de belediye başkanlığının gelişimi ve artan önemi. Özgür, H. ve Kösecik, M. (Ed.), Yerel yönetimler üzerine güncel yazılar II içinde. (s. 334-353). Nobel Yayınları.
• Ersöz, E. (2018). Siyasi partilerde aday belirleme yöntemlerinin parti içi demokrasideki rolü ve Türk siyasi partiler. Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1 (1). 21-34. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/542709
• Eryılmaz, B. (2020). Kamu yönetimi, düşünceler, yapılar, fonksiyonlar, politikalar. Umuttepe Yayınları.
• İba, Ş. (2021). Siyasi partiler ve seçim hukuku. Seçkin Yayıncılık.
• Nacak, O. (2022). Merkez yerel ilişkisine farklı bir bakış: belediye başkanlığının sona ermesi üzerinden bir değerlendirme. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(3), 1587-1608. https://doi.org/10.21547/jss.1089661
• Oktay, T. (2016). Yerel Yönetim Reformu Sonrasında Türkiye’de Belediye Meclisleri. Türkiye’de Yeni Kamu Yönetimi: Yerel Yönetim Reformu içinde, Y. Demirkaya (Ed.), İstanbul: Wald.
• Sabuktay, A. (2009). Yönetişim, demokrasi ve yerel seçimler. Memleket Siyaset Yönetim, 4(9), 72-86. https://dergipark.org.tr/tr/pub/msydergi/issue/75922/1254116
• Şengül, R. (2020). Yerel yönetimler. Umuttepe Yayınları.
• Şentürk, H. (2007, 8 Aralık). Yerel demokrasi ve yerel siyaset. Yerel Siyaset Sempozyumu içinde, (s. 5-6). İstanbul, Türkiye.
• Tekin, A. R. (2017). Necmettin Erbakan kimlik, siyaset ve dış politika. Turkish Studies, 12(8), 211-246. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11696
• Teziç, E. (1998). Anayasa Hukuku. Beta Yayınları.
• Ulusoy, A. ve Akdemir, T. (2010). Mahalli İdareler: Teori-Uygulama-Maliye. Seçkin Yayıncılık.