Yüzeysel Duygusal Emek Stratejisinin AFAD Yetkililerinin İş Performansı Üzerindeki Etkisi: Algılanan Sosyal Etkinin Rolü

Yıl 2023, , 260 - 274, 29.10.2023

Gül Bilen , İbrahim Yıkılmaz

https://doi.org/10.25204/iktisad.1354473

Öz

Bu çalışmada, yüzeysel duygusal emeğin bireysel iş performansı üzerine etkisinde algılanan sosyal etkinin düzenleyici rolünü ortaya koymak amaçlanmıştır. Araştırmada, nicel araştırma yöntemi ve kolayda örneklem metodu kullanılmıştır. Bu kapsamda toplanan veriler, geçerlilik ve güvenilirliği daha önceden sınanmış olan duygusal emek ölçeği, bireysel iş performansı ölçeği ve algılanan sosyal etki ölçeği ile oluşturulan anket (soru formu) aracılığıyla toplanmıştır. Çalışmanın örneklemini, 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli depremlerde görev yapan AFAD çalışanları oluşturmaktadır (n=253). Araştırma sonunda elde edilen veriler SPSS, SPSS Process Macro ve AMOS programları ile analize tabi tutulmuştur. Bulgulara göre; AFAD çalışanlarının yüzeysel duygusal emeklerinin bireysel iş performansı üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olmadığı tespit edilmiştir. Ancak AFAD çalışanlarının algıladıkları sosyal etkinin bireysel iş performansları üzerinde pozitif yönlü anlamlı bir etkisinin olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, yüzeysel duygusal emeğin bireysel iş performansı üzerine etkisinde algılanan sosyal etkinin düzenleyici rol üstlenmediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yüzeysel Duygusal Emek, Bireysel iş performansı, Algılanan sosyal etki, Afet, AFAD

The Effects of The Surface Acting Emotional Labor Strategy on AFAD Officials’ Job Performance: The Role of Perceived Social Impact

Öz

In this study, it is aimed to reveal the moderator role of perceived social impact in the effect of surface acting on individual job performance. Quantitative research method and convenience sampling method were used in the research. The data collected in this context were collected through a questionnaire created with the emotional labor scale, the individual job performance scale and the perceived social impact scale, the validity and reliability of which were tested before. The sample of the study consists of AFAD employees who worked in the earthquakes in Kahramanmaraş on February 6, 2023 (n=253). The data obtained at the end of the research were analyzed with SPSS, SPSS Process Macro and AMOS programs. According to the findings; ıt has been determined that the surface acting of AFAD employees do not have a significant effect on individual job performance. However, it has been determined that the social impact perceived by AFAD employees has a positive and significant effect on their individual job performances. In addition, it has been concluded that the perceived social effect does not play a regulatory role in the effect of the surface acting on individual job performance.

Anahtar Kelimeler

Surface Acting, Individual job performance, Perceived social impact, Disaster, AFAD

Kaynakça

• Acaray, A. (2019). Pozitif psikolojik sermaye, duygusal emek ve görev-bağlamsal performans arasındaki ilişkinin incelenmesi: Bankacılık ve sigortacılık sektöründe bir çalışma. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 73-99. https://doi.org/10.18074/ckuiibfd.417918
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı [AFAD] (2018). Türkiye’de afet yönetimi ve doğa kaynaklı afet ı̇statistikleri, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/35429/xfiles/turkiye_de_afetler.pdf
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı [AFAD] (2023a). Açıklamalı afet yönetimi terimleri sözlüğü, T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri-sozlugu
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı [AFAD] (2023b). AFAD ve tarihçesi. https://www.afad.gov.tr/afad-hakkinda
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı [AFAD] (2023c). Kahramanmaraş’ta meydana gelen depremler hk. basın bülteni-36. https://www.afad.gov.tr/kahramanmarasta-meydana-gelen-depremler-hk-36.
• Aksu, G., Eser, M. T., and Güzeller, C. O. (2017). Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi ile yapısal eşitlik modeli uygulamaları (1. Baskı), Detay Yayıncılık.
• Alper Ay, F., and Türkdoğan, N. (2018). Duygusal emek, tükenmişlik, işten ayrılma niyeti ve iş performansı arasındaki ilişkiler. Örgütsel Davranış Araştırmaları Dergisi, 3(1), 87-103. https://www.researchgate.net/publication/330225208
• Aydın, A., Üçüncü, K., and Taşdemir, T. (2010). İşletmelerde uygulanan toplam kalite yönetimi çalışmalarının çalışan performansı üzerine etkileri, International Journal of Economic and Administrative Studies, 5, 42-62. https://dergipark.org.tr/en/pub/ulikidince/issue/21622/232252
• Aydın, O. (2002). Davranış üzerine sosyal etkiler. E. Özkalp (Ed.), Davranış Bilimlerine Giriş içinde (s. 261-277). Anadolu Üniversitesi.
• Bağcı, Z., and Bursalı, Y. M. (2015). Duygusal emeğin iş performansı üzerindeki etkisi: Denizli ilinde hizmet sektöründe görgül bir araştırma. Kafkas Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(10), 69-90. https://doi.org/10.18025/kauiibf.6.10.2015.16265
• Basım, H. N., and Begenirbaş, M. (2012). Çalışma yaşamında duygusal emek: Bir ölçek uyarlama çalışması. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 19(1), 77-90. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/146079
• Beğenirbaş, M., and Çalışkan, A. (2014). Duygusal emeğin iş performansı ve işten ayrılma niyetine etkisinde kişilerarası çarpıklığın aracılık rolü. Business and Economics Research Journal, 5(2), 109-127. https://www.proquest.com/openview/dab0d22c02ca14cca043734897fb4897/1?pq-origsite=gscholar&cbl=216138
• Bilgin, N. (2008). Sosyal psikoloji (2. Basım), Ege Üniversitesi Basımevi.
• Brotheridge, C. M., and Grandey, A. A. (2002). Emotional labor and burnout: Comparing two perspectives of “people work”. Journal of Vocational Behavior, 60(1), 17-39. https://doi.org/10.1006/jvbe.2001.1815
• Castanheira, F. (2016). Perceived social impact, social worth and job performance: Mediation by motivation. Journal of Organizational Behavior, 37(6), 789-803. https://doi.org/10.1002/job.2056
• Civelek, M. E. (2018). Yapısal eşitlik modellemesi metodolojisi (1. Baskı), Beta Yayınları.
• Colby, A., Sippola, L., and Phelps, E. (2001). Social responsibility and paid work in contemporary American life. In A., Rossi Ed.), Caring and doing for others: Social responsibility in the domains of family, work and community (pp. 463–501). University of Chicago Press.
• Crego, A., Martínez‐Iñigo, D., and Tschan, F. (2013). Moderating effects of attributions on the relationship between emotional dissonance and surface acting: a transactional approach to health care professionals’ emotion work. Journal of Applied Social Psychology, 43(3), 570-581. https://doi.org/10.1111/j.1559-1816.2013.01037.x
• Çöl, G. (2008). Algılanan güçlendirmenin isgören performansı üzerine etkileri, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 35-46. https://dergipark.org.tr/en/pub/doujournal/issue/66658/1042932
• Çukur, C. Ş. (2009). Öğretmenlerde duygusal işçilik ölçeği geliştirme: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. 9(2), 527-574. https://hdl.handle.net/20.500.12809/7851
• Diefendorff, J.M., Croyle, M.H., and R.H. Grosserand (2005). The dimensionality and antecedents of emotional labor strategies, Journal of Vocational Behavior, 66(2), 339-357. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2004.02.001
• Doğan, S., and Kır, A. (2018). Örgütsel sessizlik, tükenmişlik sendromu ve çalışan performansı ilişkisi, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(4), 1-14. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.470325
• Dumlu, S. (2019). Kişilerarası iletişimde sosyal etki ve uyma bağlamında okyanus aşırı çalışan gemi adamları üzerine bir araştırma (Yayın No. 567205) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurumu Tez Merkezi.
• Erdal, N. (2020). Sağlık kurumlarında ilişki yöneliminin çalışan performansı üzerine etkisi, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 7(6), 310-327. https://dergipark.org.tr/en/pub/asead/issue/55211/747384
• Fried, Y., and Ferris, G. R. (1987). The validity of the job characteristics model: A review and meta‐analysis. Personnel Psychology, 40(2), 287-322. https://doi.org/10.1111/j.1744-6570.1987.tb00605.x
• Goodwin, R. E., Groth, M., and Frenkel, S. J. (2011). Relationships between emotional labor, job performance, and turnover. Journal of Vocational Behavior, 79(2), 538-548. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2011.03.001
• Grandey, A. A. (2000). Emotional regulation in the workplace: A new way to conceptualize emotional labor. Journal of Occupational Health Psychology, 5(1), 95–110. https://doi.org/10.1037/1076-8998.5.1.95
• Grant, A. M. (2008a). The significance of task significance: Job performance effects, relational mechanisms, and boundary conditions. Journal of Applied Psychology, 93(1), 108–124. https://doi.org/10.1037/0021-9010.93.1.108
• Grant, A. M. (2008b). Designing jobs to do good: Dimensions and psychological consequences of prosocial job characteristics. The Journal of Positive Psychology, 3(1), 19-39. https://doi.org/10.1080/17439760701751012
• Grant, A. M. (2008c). Employees without a cause: The motivational effects of prosocial impact in public service. International Public Management Journal, 11(1), 48-66. https://doi.org/10.1080/10967490801887905
• Grant, A. M., and Sonnentag, S. (2010). Doing good buffers against feeling bad: Prosocial impact compensates for negative task and self-evaluations. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 111(1), 13-22. https://doi.org/10.1016/j.obhdp.2009.07.003
• Gross, J. J. (1998). Antecedent- and response-focused emotion regulation: Divergent consequences for experience, expression, and physiology. Journal of Personality and Social Psychology, 74(1), 224–237. https://doi.org/10.1037/0022-3514.74.1.224
• Gülsevgi, E. B., and Bayraktar, O. (2021). Duygusal emeğin bireysel performans algısına etkisi. Working Paper Series Dergisi, 2(2), 23-31. http://workingpaperseries.ticaret.edu.tr/index.php/wps/article/view/59.
• Gürbüz, S. (2021). Sosyal bilimlerde aracı ve düzenleyici etki analizleri IBM SPSS Process Makro uygulamalı, örnek veri setleri (2.Baskı), Seçkin Yayıncılık.
• Hackman, J. R., and Oldham, G. R. (1976). Motivation through the design of work: Test of a theory. Organizational behavior and human performance, 16(2), 250-279. https://doi.org/10.1016/0030-5073(76)90016-7
• Hayes, A. F. (2018). Introduction to mediation, moderation and conditional process analysis: A regression-based approach, The Guilford Press.
• Hochschild, A. R. (1983). The managed heart: The commercialization of human feeling. University of California Press.
• Hülsheger, U. R., and Schewe, A. F. (2011). On the costs and benefits of emotional labor: A meta-analysis of three decades of research. Journal of Occupational Health Psychology, 16(3), 361-389. https://doi.org/10.1037/a0022876
• İçerli, L. (2009). Örgüt yapısı ve örgütsel adalet arasındaki ilişkiler (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli ı̇statistik teknikleri (5. Baskı), Asil Yayın Dağıtım.
• Keith, T. (2006). Multiple regression and beyond. Boston, Pearson Education.
• Kiffin-Petersen, S. A., Jordan, C. L., and Soutar, G. N. (2011). The big five, emotional exhaustion and citizenship behaviors in service settings: The mediating role of emotional labor. Personality and Individual Differences, 50(1), 43-48. https://doi.org/10.1016/j.paid.2010.08.018
• Kim, H. J., Hur, W. M., Moon, T. W., and Jun, J. K. (2017). Is all support equal? The moderating effects of supervisor, coworker, and organizational support on the link between emotional labor and job performance. BRQ Business Research Quarterly, 20(2), 124-136. https://doi.org/10.1016/j.brq.2016.11.002
• Kutluata, K. (2017). Duygusal emeğin algılanan iş performansı üzerindeki etkisinde örgütsel adaletin şartlı değişken rolü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Lee, H. J., and Choi, Y. H. (2016). Burnout and job satisfaction among emergency medical service personnel. Journal of Korean Academy of Nursing Administration, 22(5), 515-524.
• Mayr, M. L. (2017). Transformational leadership and volunteer firefighter engagement: The mediating role of group identification and perceived social impact. Nonprofit Management and Leadership, 28(2), 259-270. https://doi.org/10.1002/nml.21279
• Morris, J. A., and Feldman, D. C. (1996). The dimensions, antecedents and consequences of emotional labor. Academy of Management Review, 21(4), 986-1010. https://doi.org/10.5465/amr.1996.9704071861 Nunnally, J. C. (1978). Psychometric theory (2. Edition), McGraw-Hill.
• Onay, M. (2011). Çalışanın sahip olduğu duygusal zekâsının ve duygusal emeğinin, görev performansı ve bağlamsal performans üzerindeki etkisi, Ege Akademik Bakış, 11(4), 587-600. https://www.proquest.com/openview/d702177c7e67dfbf26bbd1e9ef3923ff/1?pq-origsite=gscholar&cbl=136110
• Perry, J. L. (2000). Bringing society in: Toward a theory of public-service motivation. Journal of public administration research and theory, 10(2), 471-488. https://doi.org/10.1093/oxfordjournals.jpart.a024277
• Salancik, G. R., and Pfeffer, J. (1978). A social information processing approach to job attitudes and task design. Administrative Science Quarterly, 23(2), 224-253. https://doi.org/10.2307/2392563
• Soydaş, N. (2023). Duygusal emek ve örgütsel bağlılık ilişkisi: Medya çalışanları üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Sürücü, L., and Maslakci, A. (2020). Validity and reliability in quantitative research. Business & Management Studies: An International Journal, 8(3), 2694-2726. https://doi.org/10.15295/bmij.v8i3.1540
• Sürücü, L., Şeşen, H., and Maslakçı, A. (2023). Regression, mediation/moderation, and structural equation modeling with SPSS, AMOS and PROCESS Macro. Livre de Lyon.
• Tabachnick, B. G., and Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5th Eds.), Pearson Education.
• Tabachnick, B., and Fidell, L. (2012). Using multivariate statics (6th Eds.), Pearson Education.
• Taşdemir, D. D. (2020). Kültürel zekâ, duygusal emek ve iş performansı arasındaki ilişkilerin çok kültürlü bir ortamda incelenmesi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kocaeli.
• Tice, D. M., and Bratslavsky, E. (2000). Giving in to feel good: The place of emotion regulation in the context of general self-control. Psychological İnquiry, 11(3),149-159. https://doi.org/10.1207/S15327965PLI1103_03
• Tolan B., İsen G., and Batmaz V. (1991) Sosyal psikoloji. Adım Yayıncılık.
• Tutar, H. (2016). Sosyal psikoloji kavramlar ve kuramlar (3. Basım), Seçkin Yayıncılık.
• Tutar, H., and Altınöz, M. (2010). Örgütsel iklimin işgören performansı üzerine etkisi: Ostim İmalât İşletmeleri çalışanları üzerine bir araştırma, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(2), 195-218. https://doi.org/10.1501/SBFder_0000002162
• Van Kleef, G. A., De Dreu, C. K., and Manstead, A. S. (2010). An interpersonal approach to emotion in social decision making: The emotions as a social information model. Advances in Experimental Social Psychology, 42, 45-96.
• Weiss, H. M., and Cropanzano, R. (1996). Affective events theory. Research in organizational behavior, 18(1), 1-74. https://web.mit.edu/curhan/www/docs/Articles/15341_Readings/Affect/AffectiveEventsTheory_WeissCropanzano.pdf
• Yıkılmaz, I., Tasdemir, D. D., and Cekmecelioglu, H. G. (2021). The assessment of the intermediation role of emotional labor dimensions in the relationship between cultural intelligence and individual work performance. Business & Economics Research Journal, 12(1), 157-172.
• Yüksel, H. (2013). Toplumsal etki ve uyma. A. Şimşek and Ö. Eroğlu (Eds.). Davranış Bilimleri içinde (ss. 455 – 484), Eğitim Yayınevi.
• Zalesny, M. D., and Ford, J. K. (1990). Extending the social information processing perspective: New links to attitudes, behaviors, and perceptions. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 47(2), 205-246. https://doi.org/10.1016/0749-5978(90)90037-A