The Impact of Individual Behavior on Institutions and Organizations: An Analysis for Türkiye Based on The Ideas of Ülgener and Le Bon

Yıl 2024, , 631 - 645, 31.10.2024

Mustafa Ercan Kılıç

https://doi.org/10.25204/iktisad.1465892

Öz

The aim of this study is to discuss why and how changes in institutions and organizations should be made and to express an opinion on how Türkiye can gain the institutional/organizational power it needs for its development. In the research, the reasons why institutions/organizations in Türkiye have negative effects on the economy were evaluated based on the findings of Sabri Ülgener and Gustave Le Bon. As a result, Türkiye's repeated procedural errors in achieving the institutional/organizational power it desires have been identified. Until today, Türkiye has not been able to create an institutional/organizational structure that is compatible with its own dynamics and unique to its needs. The institutions/organizations that emerged with the detected irregularities have become representatives and even propagators of individual irrationalities rather than rationalizing the society. Irrational behaviors of individuals have dominated institutions/organizations. Moreover, Türkiye's unstable and separatist political structure justified such behavior in the eyes of the public and caused it to deepen.

Anahtar Kelimeler

Institutional Economics, Heterodox Economics, Behavioral Economics, Sabri Ülgener, Gustave Le Bon.

Birey Davranışlarının Kurum ve Kuruluşlar Üzerindeki Etkisi: Ülgener ve Le Bon’un Fikirleri Üzerinden Türkiye için Bir Analiz

Öz

Bu çalışmanın amacı, kurumlardaki ve kuruluşlardaki değişimin neden ve nasıl yapılması gerektiğini tartışarak Türkiye’nin gelişimi için ihtiyacı olan kurumsal/kuruluşsal güce nasıl kavuşacağına dair bir kanaat ortaya koymaktır. Yapılan araştırmada, Türkiye’de kurumların/kuruluşların ekonomi için neden olumsuz etkiler oluşturduğu Sabri Ülgener’ in ve Gustave Le Bon’ un tespitleri üzerinden değerlendirilmiştir. Sonuç olarak Türkiye’nin muasır medeniyetler seviyesine yükselmesi için gerekli olan kurumsal/kuruluşsal güce ulaşma hedefinde, usul noktasında tekrar eden hataları tespit edilmiştir. Günümüze gelinceye kadar Türkiye kendi dinamikleriyle uyumlu ve ihtiyacına göre özgün bir kurumsal/kuruluşsal yapı oluşturamamıştır. Yanlış usullerle ve usulsüzlük ile ortaya çıkan kurumlar/kuruluşlar, toplumu rasyonalize etmekten ziyade bireysel irrasyonelliklerin temsilcisi ve hatta tebliğcisi konumuna gelmiştir. Bireylerin irrasyonel davranışları kurumlara/kuruluşlara hâkim olmuştur. Bir de Türkiye’nin istikrarsız ve toplumu kutuplaştıran siyasi yapısı bu türlü davranışları, halk nezdinde haklı göstermiş ve derinleşmesine yol açmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kurumsal İktisat, Heterodoks İktisat, Davranışsal İktisat, Sabri Ülgener, Gustave Le Bon.

Kaynakça

• Britannica. (2024, 8 Mart). Gustave Le Bon: French psychologist. https://www.britannica.com/biography/Gustave-Le-Bon
• Commons, J. R. (1931). Institutional economics. The American Economic Review, 21(4), 648-657. https://www.jstor.org/stable/495
• Çetin, T. (2012). Yeni̇ kurumsal iktisat. Istanbul Journal of Sociological Studies, 45, 43-73. https://dergipark.org.tr/en/pub/iusoskon/issue/9549/119269
• Dinçaslan, M. (2021). Türk iktisat düşüncesinde Sabri Ülgener-Ahmed Güner Sayar çizgisi. İnsan ve Toplum, 11(4), 1-31. https://dergipark.org.tr/tr/pub/insanvetoplum/issue/71120/1138975
• Kazgan, G. (2021). İktisadi düşünce: politik iktisadın evrimi. İstanbul. Remzi Kitabevi.
• Kılıç, M. E. (2022). Sabri Ülgener’in tespitleri üzerinden Türk toplumunun iktisadi davranışlarının değerlendirilmesi. A. G. Yiğit, M. Yiğit (Ed.), İktisadi Konulara Davranışsal Yaklaşım II içinde (s.115-135). Gazi Kitabevi.
• Koçak, B. (2019). Cumhuriyetin kökenleri: ondokuzuncu yüzyılda Osmanlı modernleşmesi. İmgelem, 3(5), 207-238. https://dergipark.org.tr/tr/pub/imgelem/issue/50509/644466
• Le Bon, G. (2014). Kitlelerin psikolojisi. Ankara: Alter Yayınları.
• Le Bon, G. (2015). Devrim psikolojisi. çev. Nisan Benzergil. İzmir: İlya İzmir Yayınları. Le Bon, G. (2020). Eğitim psikolojisi. İstanbul: Gece Kitaplığı.
• Lee, F. S. (2012). Heterodox economics and its critics. Review of Political Economy, 24(2), 337-351. https://doi.org/10.1080/09538259.2012.664360
• North, D. (2010). Kurumlar, kurumsal değişim ve ekonomik performans (Institutions, institutional change and economic performance). Çev. Güven, GÇ, İstanbul: Sabancı Üniversitesi Yayınları.
• Özveren, E. (2007). Önsöz. E. Özveren (Der.). Kurumsal iktisat içinde (s. 7-13). İmge Kitabevi.
• Pamuk, Ş. (2023). Türkiye'nin 200 yıllık iktisadi tarihi: büyüme, kurumlar ve bölüşüm. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Popper, K. R. (1963). Conjectures and refutations. London: Routledge and Keagan Paul, 33-39.
• Sayar, A. G. (2006). Ülgener yazıları. Derin Yayınevi.
• Schofield, N. (1985). Anarchy, altruism and cooperation: a review. Social Choice and Welfare, 2(3), 207-219. https://www.jstor.org/stable/41105810
• Ülgener, S. (1957). İktisadi refah ve sanayileşme. Antalya üniversite haftası, 22 Kasım -27 Kasım 1954 içinde (s.1-5). İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Ülgener, S. F. (1940-1941). İktisadi hayatta zihniyetin rolü ve tezahürleri. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 2(3-4), 351-380. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/8733
• Ülgener, S. F. (1954). Az gelişmiş memleketlerin istihlak ve yatırım meselelerine toplu bir bakış. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 16(1-4), 3-51. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/8481
• Ülgener, S. F. (1974). Milli gelir, istihdam ve iktisadı büyüme. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları.
• Ülgener, S. F. (1981). Zihniyet ve din: İslâm, tasavvuf ve çözülme devri iktisat ahlâkı. Der Yayınları.
• Ülgener, S. F. (2006a). Gösteriş maksadiyle istihlak meselesi ve Türkiye’nin iktisadi gelişme ve kalkınmasındaki zararlı tesirleri. A.G. Sayar (Ed.), Makaleler içinde (s. 186-191). Derin Yayınları.
• Ülgener, S. F. (2006b). İktisadi gelişme ve yenilenmemizin zihniyet muhasebesi. A.G. Sayar (Ed.), Makaleler içinde (s. 254-269). Derin Yayınları.
• Ülgener, S. F. (2006c). Gelenekçi bir toplumun iktisadi kıymetler ve zihniyet meseleleri. A.G. Sayar (Ed.), Makaleler içinde (s. 299-313). Derin Yayınları.
• Veblen, T. (1912). The theory of the leisure class: An economic study of institutions. BW Huebsch.
• Veblen, T. (1990). The place of science in modern civilisation and other essays. New York: Huebsch.