Pay Senedi Getirileri ile Finansal Performans Arasındaki İlişki: BIST İmalat Sektörü Örneği

Yıl 2021, , 480 - 490, 31.10.2021

Fatma Öztürk , Erkan Alsu

https://doi.org/10.25204/iktisad.901720

Öz

Bu çalışmanın amacı, pay senedi getirileri ve işletmenin finansal performansı arasındaki ilişkiyi incelemektir. Borsa İstanbul’a kayıtlı imalat sektöründe faaliyet gösteren ve verilerine düzenli olarak ulaşılabilen 52 işletmenin 2008-2018 yılları arasındaki verileri panel GMM tekniği ile farklı modeller oluşturularak analiz edilmiştir. Çalışmada kullanılan bağımsız değişkenler, karlılık oranları, likidite oranları, verimlilik oranları ve borçluluk oranlarıdır. Bağımlı değişken ise işletmelerin pay senedi getirisidir. Çalışmanın sonucunda elde edilen bulgulara göre, kurulan farklı modellerde işletmelerin finansal performansında meydana gelen değişimlerin, işletmelerin pay senedi getirileri üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir. Kurulan tüm modellerde, öz sermaye karlılığı, verimlilik oranları ve piyasa değeri ve defteri değeri oranının pay senedi getirileri üzerine pozitif etkili olduğu görülmüştür. Ancak işletmenin likidite oranları ile pay senedi getirilerinin hem pozitif hem de negatif bir ilişkinin olduğu görülmektedir. Cari oran ile pay senedi getirileri arasında pozitif yönlü bir ilişki varken likidite oranı ve pay senedi getirileri arasında negatif yönlü bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen analiz sonuçları, pay senedi getirileriyle işletmenin finansal performansı arasında çoğunlukla pozitif bir ilişkinin var olduğunu göstermektedir. Bu nedenle yatırımcıların herhangi bir pay senedine yatırım yaparken finansal performans oranlarının pay senedi getirileri için öncü bir gösterge olarak görüp işletmelerin mali tablolarını dikkate almaları gerekmektedir. Bu çalışma portföy yatırımcılarına, işletme sahiplerine ve yabancı yatırımcılara önemli bilgiler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Pay Senedi Getirileri, Finansal Performans, İmalat Sektörü, Panel GMM

The Relationship Between Stock Returns and Financial Performance: Evidence for BIST Manufacturing Industry

Öz

The aim of this study is to examine the relationship between stock returns and the financial performance of the business. The data of 52 companies operating in the manufacturing sector registered in Borsa Istanbul and whose data can be accessed regularly, between 2008 and 2018, were analyzed by creating different models with the panel GMM technique. The independent variables used in the study are profitability ratios, liquidity ratios, productivity ratios and indebtedness ratios. The dependent variable is the stock return of the companies. According to the findings of the study, it has been determined that the changes in the financial performance of the enterprises in the different models established are effective on the stock returns of the enterprises. In all the models established, it has been seen that the return on equity, productivity ratios and the ratio of market value and book value have a positive effect on stock returns. However, it is seen that there are both positive and negative relationships between the liquidity ratios of the enterprise and the stock returns. While there is a positive relationship between current ratio and stock returns, there is a negative relationship between liquidity rate and stock returns. The results of the analysis show that there is mostly a positive relationship between the stock returns and the financial performance of the business. For this reason, when investing in any stock, investors should consider the financial performance ratios as a leading indicator for stock returns and take financial statements into account. This study provides important information to portfolio investors, business owners and foreign investors.

Anahtar Kelimeler

Stock Returns, Financial Performance, Manufacturing Sector, Panel GMM

Kaynakça

• Akbulut, H. ve Güran, M. C. (2015). Gelişmekte olan ülkelerde kamu transfer harcamaları ve büyüme ilişkisi: Dinamik panel veri yöntemi ile uzun dönem analizi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(1), 1-18. https://doi.org/10.17065/huiibf.98097
• Alizadeh, N. (2013). Türkiye'deki makroekonomik verilerin petrol ve doğalgaz firmaların hisse senetleri getirileri üzerine etkisinin arbitraj fiyatlama modeli ile analizi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Altunöz, U. (2020). Türkiye’de işgücü piyasasında eğitim seviyesi genç işsizlik üzerindeki etkili mi? Ekonometrik analiz. Journal of Ekonomi 1-4. https://dergipark.org.tr/en/pub/ekonomi/issue/47196/572368
• Aras, G. ve Yılmaz, M. (2008). Price-earnings ratio, dividend yield, and market-to-book ratio to predict return on stock market: Evidence from the emerging markets. Journal of Global Business & Technlogy, 18-27. http://mkyilmaz.com/wp-content/uploads/2014/11/price-earnings-ratio.pdf
• Areliano, M. ve Bover, O. (1995). Another look at the instrumental variable estimation of error-components models. Journal of Econometrics, 29-51. https://doi.org/10.1016/0304-4076(94)01642-D
• Aydemir, O., Öğel, S. ve Demirtaş, G. (2012). Hisse senetleri fiyatlarının belirlenmesinde finansal oranların rolü. Celal Bayar Üniversitesi İİBF Dergisi, 277-288. https://dergipark.org.tr/en/pub/yonveek/issue/13697/165786
• Bagherzadeh, M., Safania, S. ve Roohi, M. (2013). Relationship between Current ratio and Share Price – a studyon NSE, Indıa (2009-2012). International Journal of Mathematical Sciences & Applications, 3(1), 163-167. http://ijmsa.yolasite.com/resources/21.%20relationship%20between.pdf
• Büyükşalvarcı, A. (2010). Finansal oranlar ile hisse senetleri arasındaki ilişkinin analizi: İMKB imalat sektörü üzerine bir araştırma. Selçuk üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 130-141. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/426851
• Demir, A., Küçükkiremitçi, O., Pekkaya, S., ve Üreten, A. (1997). İMKB'de sanayi şirketlerinin hisse senedi getirileri ile finansal oranları arasındaki ilişkilerin belirlenmesi ve bu ilişkilere göre şirketlerin sıralanması (1992-93-94 Yılları İçinde Bir Uygulama) (s. 277-332). SPK Yayınları.
• Ege, İ. ve Barakdaroğlu, A. (2009). İMKB şirketlerinin hisse senedi başarılarının lojistik regresyon tekniği ile analizi. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 5(10), 139-158. https://dergipark.org.tr/en/pub/ijmeb/issue/54831/750692
• Fama, E. (1970). Efficient capital markets: A review of theory and empirical work. The Journal of Finance, 383-417. https://doi.org/10.2307/2325486
• Ferrer, R. ve Tang, A. (2016). An empricial investigation of the impact of financial ratios and business combination on stock price among service firms in the Philipping. Academy of Accounting and Financial Studies Journal, 20(2), 104-115. https://animorepository.dlsu.edu.ph/faculty_research/2418/
• Im, K., Pesaran, M. ve Shin, Y. (2003). Testing for unit roots in heterogeneous panels. Journal of Econometrics, 115(1), 53-74. https://doi.org/10.1016/S0304-4076(03)00092-7
• Jiang, X. ve Lee, B. (2012). Do decomposed financial ratios predict stock returns and fundamentals better?. The Financial Review, 47(3), 531-564. https://doi.org/10.1111/j.1540-6288.2012.00339.x
• Kalaycı, Ş. ve Karataş, A. (2005). Hisse senedi getiri ve finansal oranlar ilişkisi: İMK' de bir temel analiz araştırması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 27, 146-157. https://dergipark.org.tr/en/pub/mufad/issue/35596/395331
• Kheradyar, S. ve Ibrahim, I. (2011). Finacial ratios as empricial predictors of stock returns. International Proceedings of Economıcs Development and Research, 10, 318-322. https://www.yumpu.com/en/document/read/23486894/financial-ratios-as-empirical-predictors-of-stock-return-ipedr
• Korkmaz, T. ve Yaman, S. (2017). Çok kriterli karar verme yöntemleri ile ölçülen finansal performans ve pay getirileri arasındaki ilişki: BİST turizm firmaları üzerine panel eşbütünleşme ve panel nedensellik uygulaması. Mersin Üniversites ve Şırnak Üniversitesi, 698-712. https://www.researchgate.net/publication/331982807_Cok_Kriterli_Karar_Verme_Yontemleri_Ile_Olculen_Finansal_Performans_ve_Pay_Getirileri_Arasindaki_Iliski_BIST_Turizm_Firmalari_Uzerine_Panel_Esbutunlesme_ve_Panel_Nedensellik_Uygulamasi
• Levin, A., Lin, C.-F. ve Chu, C.-S. (2002). Unit root tests in panel data: Asymptotic and finite-sample properties. Journal of Econometrics, 108(1), 1-24. https://doi.org/10.1016/S0304-4076(01)00098-7
• Martikainen, T. ve Puttonen, V. (1993). Dynamic linkages between stock prices, accrual earning and cash flows: A cointegration analysis. Annals of Operations Research, 45(1), 319-332. https://doi.org/10.1007/BF02282056
• Menike, M. ve Prabath, U. (2014). The impact of accounting variables on stock price: Evidence from the Colombo Stock Exchange, Sri Lanka. International Journal of Business and Management, 9(5), 125-137. 10.5539/ijbm.v9n5p125
• Modares, A., Abedi, S. ve Mirshas, M. (2008). Testing linear relationship between excess rate of return and financial ratios. Social Science Research Network Working Paper Series, 14. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1264912
• Mramor, D. ve Pahor, M. (2001). Testing nonlinear relationships between excess rate of return on equity and financial ratios. Faculty of Economics, University of Ljubljana, 1-13. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.266928
• Omran , M. ve Ragab, A. (2004). Linear versus non‐linear relationships between financial ratios and stock returns: Empirical evidence from Egyptian firms. Review of Accounting and Finance, 84-102. https://doi.org/10.1108/eb043404
• Oruç, E. (2010). IMKB'de işlme gören işletmelerin hisse senedi getirileri ile çeşitli finansal göstergeler arasındaki ilişki. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 33-43.
• Öz, B., Ayrıçay, Y. ve Kalkan, G. (2011). Finansal oranlarla hisse senedi getirilerinin tahmini: İMKB 30 endeksi hisse senetleri üzerine diskriminant analizi ile bir uygulama. Anadolu Üniversitresi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 11(3), 51-64. https://kutuphane.dogus.edu.tr/mvt/pdf.php
• Pech, C., Noguera, M. ve White, S. (2015). Financial ratios used by equity analysts in Mexico and stock returns. Contaduría y Administración, 60(3), 578-592. http://dx.doi.org/10.1016/j.cya.2015.02.001
• Petcharabul, P. ve Romprasert, S. (2014). Technology industry on financial ratios and stock returns. Journal of Business and Economıcs, 5(5), 739-746. https://doi.org/10.15341/jbe(2155-7950)/05.05.2014/012
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2020, 16 Eylül). Sektör Bilançoları, 2019. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Sektor-Bilancolari-2019-33602
• Şişman, M., Çömlekçi, İ. ve Şahin, Ö. (2017). Hisse senedi fiyatlarını etkileyen işletme düzeyindeki faktörler: Borsa İstanbul'da bir uygulama. Balkan Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 88-107.
• Yalçıner, K., Atan , M. ve Boztosun, D. (2005). Finansal oranlarla hisse senedi getirileri arasındaki ilişki. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 27, 176-187.
• Yılmaz, C. (2015). Finansal performansın hisse senedi fiyatı üzerindeki etkisi: Tekstil sektöründe bir uygulama. Ardahan Üniversitesi İİBF Dergisi, 213-230.
• Yurdakul, M. ve İç, Y. (2003). Türk otomotiv firmalarının performans ölçümü ve analizine yönelik TOPSIS yöntemini kullanan bir örnek çalışma. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 18(1), 1-18. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gazimmfd/issue/6655/89251
• Zor, İ. ve Karakuş, R. (2014). Tek düzen hesap planı ve UFRS'ye göre elde edilen finansal oranların hisse getirileri ile ilişkisinin karşılaştırmalı incelenmesi: BIST'te bir uygulama. Journal of Yaşar Üniversity, 5870-5886. https://doi.org/10.19168/jyu.23847