Relative Deprivation: A Scale Adaptation Study

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 17, 202 - 211, 27.02.2022

Ahmet Gunay

https://doi.org/10.25204/iktisad.1028592

Öz

The goal of this research is to construct a Turkish version of Callan and Shead's Personal Relative Deprivation Scale (2011). Academic employees of Suleyman Demirel University (N=210) consist of the study's sample. Converting the scale to Turkish was examined for its language, content, construct validity, and reliability. The exploratory factor analysis revealed that 61.2 percent of the overall variation could be explained, and the expressions are grouped into a single dimension. After removing one item with a low factor load from the analysis, confirmatory factor analysis of the 4-item scale revealed that the one-dimensional model fit well (χ2 = 6,25; χ2/sd = 3,125; RMSEA = 0,078; GFI = 0,979; AGFI = 0,956; NFI = 962; CFI = 0,969; TLI = 0,958). The scale's internal consistency coefficient is determined to be .77, and the comparable halves' Spearman-Brown coefficient (Split Half) value is found to be .80. The outcomes of the study led to the conclusion that the Relative Deprivation Scale is a robust and reliable measurement tool that appropriated Turkish culture.

Anahtar Kelimeler

Relative Deprivation, Scale Adaptation, Validity, Reliability

Göreli Yoksunluk: Bir Ölçek Uyarlama Çalışması

Öz

Bu çalışma kapsamında Callan vd. (2011) tarafından geliştirilen Göreli Yoksunluk Ölçeğinin (Personal Relative Deprivation) Türkçe uyarlamasının yapılması amaçlanmaktadır. Çalışmanın örneklemini Süleyman Demirel Üniversitesi’ndeki akademik personel (N=210) oluşturmaktadır. Ölçeğin Türkçe uyarlamasının yapılması amacıyla dil, kapsam, yapı geçerliliği ve güvenilirliği sınanmıştır. Gerçekleştirilen açımlayıcı faktör analizi neticesinde toplam varyansın %61,2’sinin açıklandığı ve ifadelerin tek bir boyut altında toplandığı tespit edilmiştir. Faktör yükü düşük olan 1 ifadenin analiz dışında bırakılmasının ardından 4 ifadeden oluşan ölçeğin doğrulayıcı faktör analizi gerçekleştirilmiş, neticesinde ise tek boyuttan oluşan modelin iyi seviyede uyum gösterdiği doğrulanmıştır (χ2 = 6,25; χ2/sd = 3,125; RMSEA = 0,078; GFI = 0,979; AGFI = 0,956; NFI = 962; CFI = 0,969; TLI = 0,958). İç tutarlılık katsayısı .77 olarak hesaplanan ölçeğin, eşdeğer yarılar (Split Half) değerine ait Spearman-Brown katsayısı ise .80 olarak bulunmuştur. Araştırmadan elde edilen bulgular neticesinde Göreli Yoksunluk Ölçeği’nin Türk kültürüne uygun, geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Göreli Yoksunluk, ölçek uyarlama, geçerlilik, güvenilirlik

Kaynakça

• Abrams, D., ve Grant, P. R. (2012). Testing the social identity relative deprivation (sırd) model of social change: the political rise of scottish nationalism. British Journal of Social Psychology, 51, 674-689. https://doi.org/10.1111/j.2044-8309.2011.02032.x
• Akbaş, G., ve Korkmaz, L. (2007). Ölçek uyarlaması (adaptasyon). Türk Psikoloji Bülteni, 13(40), 15-16.
• Altınlı, O., Uzun, N. B., ve İnandı, Y. (2021). Öğretmenler için göreceli yoksunluk ölçeği geliştirme çalışması. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(3), 307-324.
• Beshai, S., Mishra, S., Mishra, S., ve Carleton, R. N. (2017). Personal relative deprivation associated with functional disorders via stress: An examination of fibromyalgia and gastrointestinal symptoms. PLoS One, 12(12), e0189666.
• Bolino, M. C., ve Turnley, W. H. (2009). Relative deprivation among employees in lower-quality leader-member exchange relationships. The Leadership Quarterly, 20(3), 276-286.
• Brislin, R. W. (1970). Back-translation for cross-cultural research. Journal of cross-cultural psychology, 1(3), 185-216.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32(32), 470-483.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Yayıncılık.
• Callan, M. J., Kim, H., Gheorghiu, A. I., ve Matthews, W. J. (2017). The interrelations between social class, personal relative deprivation, and prosociality. Social Psychological and Personality Science, 8(6), 660-669.
• Callan, M. J., Shead, N. W., ve Olson, J. M. (2011). Personal relative deprivation, delay discounting, and gambling. Journal of Personality and Social Psychology, 101(5), 955. https://doi.org/10.1037/a0024778
• Crosby, F. (1976). A model of egoistic relative deprivation. Psychological Review, 83, 85-113. https://doi.org/10.1037/0033-295X.83.2.85
• Dubé, L., ve Guimond, S. (1986). Relative deprivation and social protest: The personal-group issue. In Relative deprivation and social comparison. J.M. Olson, C.P. Herman, M. P. Zanna (Ed.), The Ontario symposium içinde (pp. 201-216). Psychology Press
• Erdogan, B., Tomás, I., Valls, V., ve Gracia, F. J. (2018). Perceived overqualification, relative deprivation, and person-centric outcomes: The moderating role of career centrality. Journal of Vocational Behavior, 107, 233-245.
• Field, A. (2013). Discovering statistics using IBM SPSS statistics. Sage.
• Fornell, C., ve Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
• Forza, C., ve Filippini, R. (1998). TQM impact on quality conformance and customer satisfaction: a causal model. International Journal of Production Economics, 55(1), 1-20. https://doi.org/10.1016/S0925-5273(98)00007-3
• Greitemeyer, T., ve Sagioglou, C. (2017). Increasing wealth inequality may increase interpersonal hostility: The relationship between personal relative deprivation and aggression. The Journal of Social Psychology, 157(6), 766-776.
• Gürbüz, S. (2019). Amos ile yapısal eşitlik modellemesi. Seçkin Yayıncılık
• Hair, J. F., Anderson, R. E., Tatham, R. L., ve Black, W. C. (1999). Análisis multivariante (Vol. 491). Madrid: Prentice Hall.
• Kim, H., Callan, M. J., Gheorghiu, A. I., ve Matthews, W. J. (2017). Social comparison, personal relative deprivation, and materialism. British Journal of Social Psychology, 56(2), 373-392.
• Kline, P. (2014). An easy guide to factor analysis. Routledge.
• Lawsche, C.H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel Psychology, 28(4), 563-575
• Mamman, A., Kamoche, K., ve Bakuwa, R. (2012). Diversity, organizational commitment and organizational citizenship behavior: An organizing framework. Human Resource Management Review, 22(4), 285-302.
• Meuleman, B., Abts, K., Schmidt, P., Pettigrew, T. F., ve Davidov, E. (2020). Economic conditions, group relative deprivation and ethnic threat perceptions: a cross-national perspective. Journal of Ethnic and Migration Studies, 46(3), 593-611.
• Mishra, S., ve Carleton, R. N. (2015). Subjective relative deprivation is associated with poorer physical and mental health. Social Science and Medicine, 147, 144-149.
• Mishra, S., ve Novakowski, D. (2016). Personal relative deprivation and risk: An examination of individual differences in personality, attitudes, and behavioral outcomes. Personality and Individual Differences, 90, 22-26.
• Mohamad, M. M., Sulaiman, N. L., Sern, L. C., ve Salleh, K. M. (2015). Measuring the validity and reliability of research instruments. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 204, 164-171.
• Ng, T. W., ve Feldman, D. C. (2008). Can you get a better deal elsewhere? The effects of psychological contract replicability on organizational commitment over time. Journal of vocational behavior, 73(2), 268-277.
• Nunnally, J.C. (1978). Psychometric Theory, McGraw-Hill.
• Özdemir, F. (2019). Farklı göreli yoksunluk seviyelerinde başa çıkma stratejileri ve öznel iyi oluş arasındaki ilişki. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 11, 234-245.
• Özdemir, F., Tekeş, B., ve Öner-Özkan, B. (2019). Birey düzeyinde göreli yoksunluk ve öznel esenlik arasındaki dolaylı ilişki. Türk Psikoloji Dergisi, 34(84), 37-53.
• Runciman, W. G. (1966). Relative deprivation and social justice: A study of attitudes to social inequality in twentieth-century England. The British Journal of Sociology, 430-435. https://doi.org/10.2307/589189
• Sablonniere, R. D. L., Tougas, F., Sablonnière, É. D. L., ve Debrosse, R. (2012). Profound organizational change, psychological distress and burnout symptoms: The mediator role of collective relative deprivation. Group processes and intergroup relations, 15(6), 776-790.
• Sim, A. Y., Lim, E. X., Forde, C. G., ve Cheon, B. K. (2018). Personal relative deprivation increases self-selected portion sizes and food intake. Appetite, 121, 268-274. https://doi.org/10.1016/j.appet.2017.11.100
• Smith, H. J., Pettigrew, T. F., Pippin, G. M., ve Bialosiewicz, S. (2012). Relative deprivation: A theoretical and meta-analytic review. Personality and Social Psychology Review, 16(3), 203-232. https://doi.org/10.1177/1088868311430825
• Smith, H. J., Ryan, D., Jaurique, A., ve Duffau, E. (2020). Personal relative deprivation and mental health among university students: Cross-Sectional and Longitudinal Evidence. https://10.31219/osf.io/wrp7x
• Smith, H. J., ve Ortiz, D. J. (2002). Is it just me? The different consequences of personal and group relative deprivation. içinde I. Walker ve H. J. Smith (Eds.), Relative deprivation: Specification, development, and integration (pp. 91–115). Cambridge University Press.
• Stouffer, S. A., Suchman, E. A., DeVinney, L. C., Star, S. A., ve Williams Jr, R. M. (1949). The american soldier: Adjustment during army life. (studies in social psychology in world war ii), vol. 1. Princeton Univercity Press.
• Tougas, F., Rinfret, N., Beaton, A. M., ve De la Sablonnière, R. (2005). Policewomen acting in self-defense: Can psychological disengagement protect self-esteem from the negative outcomes of relative deprivation?. Journal of personality and social psychology, 88(5), 790.
• Tropp, L. R., ve Wright, S. C. (1999). Ingroup identification and relative deprivation: An examination across multiple social comparisons. European Journal of Social Psychology, 29(5‐6), 707-724.
• Walker, I. (1999). Effects of personal and group relative deprivation on personal and collective self-esteem. Group Processes and Intergroup Relations, 2(4), 365-380. https://doi.org/10.1177/1368430299024004
• Walker, L., ve Mann, L. (1987). Unemployment, relative deprivation, and social protest. Personality and Social Psychology Bulletin, 13(2), 275-283.
• Yıldırım, İ., ve Eraslan, H. (2020). İşletmelerde Dağıtımsal Adalet: Seramik Sektöründe Bir Uygulama. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(73), 171-185. https://doi.org/10.17755/esosder.508355
• Yılmaz, N. (2020). Göreli yoksunluk ve algılanan stres arasındaki ilişkinin incelenmesi: Akademisyenler Üzerine Bir İnceleme. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(2), 1974-1983.
• Yılmaz, N., ve Erkal, S. (2020). Kurum ev idaresi personelinin göreli yoksunluk duygusunun performansa etkisinin incelenmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 23(1), 127-148.
• Yılmazer, T., Karagöz, Ş., Uzunbacak, H. H., ve Akaçakanat, T. (2021). Karanlık üçlü kişilik özellikleri, psikolojik ayrıcalık, göreli yoksunluk ve işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkiler üzerine bir araştırma. Ekev Akademi Dergisi, 597-622
• Zhang, L., Qiao, L., Xu, M., Fan, L., Che, X., Diao, L. Ve Yang, D. (2021). Personal relative deprivation impairs ability to filter out threat-related distractors from visual working memory. International Journal of Psychophysiology, 162, 86-94.