Genç Tüketicilerin Çevrim İçi İkinci El Ürün Satın Alma Motivasyonlarının Çevrim İçi Tekrar Satın Alma Niyetine Etkisi

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 28, 1102 - 1123, 31.10.2025

Özlem Karaman , Yonca Nilay Baş

https://doi.org/10.25204/iktisad.1592787

Öz

Bu çalışmanın amacı, özellikle genç tüketicilerin çevrim içi ikinci el ürün satın alma motivasyonlarının çevrim içi tekrar satın alma niyetleri üzerindeki etkilerini tespit etmektir. Araştırmada, 148 genç tüketiciye ait birincil tür veri toplanarak analiz edilmiştir. Çalışma kapsamında kurulan hipotezleri test etmek için yapısal eşitlik modellemesi analizinden faydalanılmış; bu doğrultuda SPSS 25 ve SmartPLS 4 programları kullanılmıştır. Araştırma bulguları, ekonomik, uygunluk ve fikirsel motivasyonların genç tüketicilerin çevrim içi tekrar satın alma niyetini anlamlı ve olumlu yönde etkilediğini ortaya koymuştur. Etki büyüklüğüne açısından ise, güvenilir ve özgün ürünler satın almak gibi fikirsel motivasyonların gençlerin tekrar satın alma niyetini etkileyen en itici güç olduğu tespit edilmiştir. Çevrim içi ikinci el alışverişin kolay, açık ve anlaşılabilir olması; kişisel alışveriş verimliliğini artırması, çeşitli seçenekler arasından seçim yapmaya izin veriyor olması da gençlerin bu alışveriş yöntemini tercih etmesini sağlamaktadır. Ayrıca, araştırma sonuçları, düşük fiyat avantajı, pazarlık yapabilme gücü ve paranın karşılığını alabilme gibi ekonomik motivasyonların da genç tüketicilerin tekrar satın alma kararlarını etkilediğini ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Tüketici davranışları , Satın alma motivasyonu , ikinci el ürün alışverişi , genç tüketici , çevrimiçi satın alma

Etik Beyan

Çalışmanın alan araştırması aşaması, İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Rektörlüğü Sosyal ve Beşerî Bilimler Araştırmaları Etik Kurulu’nun 06.12.2022 tarih ve 2022/468 sayılı izni doğrultusunda yürütülmüştür.

The Effect of Young Consumers’ Online Second-Hand Product Purchasing Motivations on Their Online Repurchase Intention

Öz

The aim of this study is to determine the effect of online second-hand product purchasing motivations of young consumers on their online repurchase intentions. In this study, primary type data belonging to 148 young consumers were collected and analyzed. The hypothesis was tested with structural equation model and the data analyzed using SPSS 25 and SmartPLS 4. The research findings revealed that economic, convenience and ideological motivations have a significant and positive effect on young people’s online repurchase intentions. In terms of effect size, it was determined that ideological motivations such as buying reliable and original products are the most driving force affecting young people’s repurchase intentions. The fact that online second-hand shopping is easy, clear and understandable; increases personal shopping efficiency and allows choosing from various options also enables young people to prefer this shopping method. Also, research results revealed that economic motivations such as low price, bargaining power and value for money also affect young consumers' repeat purchase decisions.

Anahtar Kelimeler

Consumer behavior , purchasing motivations , second-hand product , young consumer , online purchasing

Kaynakça

• Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational Behavior And Human Decision Processes, 50(2), 179-211. https://doi.org/10.1016/0749-5978(91)90020-T
• Akın, M. S. (2020). Çevrim içi ikinci el alışveriş motivasyonları: Ölçek uyarlama çalışması. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 74-88. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuusbd/issue/57885/729701
• Alessa, A. A., Alotaibie, T. M., Elmoez, Z. ve Alhamad, H. E. (2021). Impact of COVID-19 on entrepreneurship and consumer behaviour: A case study in Saudi Arabia. The Journal of Asian Finance, Economics and Business, 8(5), 201-210. https://doi.org/10.13106/jafeb.2021.vol8.no5.0201
• Arora, N., Charm, T., Grimmelt, A., Ortega, M., Robinson, K., Sexauer, C. ve Yamakawa, N. (2020). A global view of how consumer behavior is changing amid COVID-19. McKinsey & Com-pany, Discussion Document . https://tinyurl.com/4ybu8nup
• Avcı, İ. (2021). Tüketiciden tüketiciye elektronik ticarette (c2c) çevrimiçi ikinci el ürün satın alma motivasyonlarının sürdürülebilir tüketim davranışı ve çevrimiçi tekrar satın alma niyeti üzerindeki etkileri ve elektronik ağızdan ağıza pazarlamanın aracılık rolü (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gümüşhane Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. Gümüşhane.
• Aycock, M., Cho, E. ve Kim, K. (2023). I like to buy pre-owned luxury fashion products: Understanding online second-hand luxury fashion shopping motivations and perceived value of young adult consumers. Journal of Global Fashion Marketing, 14(3), 327-349. https://doi.org/10.1080/20932685.2023.2195677
• Baruönü, F. Ö. (2025). Examining the motives affecting the demand for second-hand fashion products in the context of brand knowledge presence. Journal of Product & Brand Management. https://dx.doi.org/10.1108/JPBM-10-2023-4778
• Bhattacherjee, A. (2001). Understanding information systems continuance: An expectation-confirmation model. MIS Quarterly, 25(3), 351-370. http://dx.doi.org/10.2307/3250921
• Böcker, L. ve Meelen, T. (2017). Sharing for people, planet or profit? Analysing motivations for intended sharing economy participation. Environmental Innovation and Societal Transitions, 23(1), 28–39. https://doi.org/10.1016/j.eist.2016.09.004
• Calvo-Porral, C., Orosa-González, J. ve Viejo-Fernández, N. (2024). Second-hand online stores: An examination of consumers’ purchase behaviour. The International Review of Retail, Distribution and Consumer Research, 34(4), 489–512. https://doi.org/10.1080/09593969.2023.2301582
• Cunningham, E. (2008). A practical guide to structural equation modelling using Amos. Melbourne: Statsline.
• Çavuşoğlu, S. ve Demirağ, B. (2021). Çevrim içi tekrar satın alma niyetinin öncülleri: Türkiye’de alışveriş yapan tüketiciler üzerine bir araştırma. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 163-194. https://doi.org/10.18074/ckuiibfd.779917
• Davis, F. D. (1989). Perceived usefulness, perceived ease of use, and user acceptance of information technology. MIS quarterly, 13(3), 319-340. https://doi.org/10.2307/249008
• Deci, E. L. ve Ryan, R. M. (1985). Intrinsic motivation and self-determination in human behavior. New York: Plenum.
• Deniz, E. (2020). Çevrim içi ikinci-el giyim eşyası satın almaya etki eden faktörlerin incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(2), 1487-1519. https://doi.org/10.15869/itobiad.700919
• Ek Styvén, M. ve Mariani, M. M. (2020) Understanding the intention to buy secondhand clothing on sharing economy platforms: The influence of sustainability, distance from the consumption system, and economic motivations. Psychology & Marketing, 37(5). 724-739. https://doi.org/10.1002/mar.21334
• Evans, F., Grimmer, L. ve Grimmer, M. (2022). Consumer orientations of secondhand fashion shoppers: the role of shopping frequency and store type. Journal of Retailing and Consumer Services, 67, 102991. https://doi.org/10.1016/j.jretconser.2022.102991
• Ferraro, C., Sands, S. ve Brace-Govan, J. (2016). The role of fashionability in second-hand shopping motivations. Journal of retailing and consumer services, 32, 262-268. https://doi.org/10.1016/j.jretconser.2016.07.006
• Gezmişoğlu Şen, D. (2022). E-ticarette yeni trend: İkinci el çevrim içi pazar. H. S. Eti (Ed). Ekonomi, finans, işletme ve pazarlama alanında akademik çalışmalar - I içinde (s. 87-99). Artikel Yayınevi.
• Goddevrind V., Schumacher t., Seetharaman R. ve Spillecke D. (2021). C2C e-commerce: Could a new business model sell more old goods?. McKinsey & Company. https://tinyurl.com/9pxe8j2m
• Gu, S., Ślusarczyk, B., Hajizada, S., Kovalyova, I. ve Sakhbieva, A. (2021). Impact of the COVID-19 pandemic on online consumer purchasing behavior. Journal of Theoretical and Applied Electronic Commerce Research, 16(6), 2263-2281. https://doi.org/10.3390/jtaer16060125
• Guiot, D. ve Roux, D. (2010). A second-hand shoppers’ motivation scale: Antecedents, consequences, and implications for retailers. Journal of Retailing, 86(4), 355-371. https://doi.org/10.1016/j.jretai.2010.08.002
• Güngördü Belbağ, A. (2022). Impacts of Covid‐19 pandemic on consumer behavior in Turkey: A qualitative study. Journal of Consumer Affairs, 56(1), 339-358. https://doi.org/10.1111/joca.12423
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J. ve Anderson, R. E. (2010). Multivariate data analysis. https://www.drnishikantjha.com/papersCollection/Multivariate%20Data%20Analysis.pdf
• Hinkin, T. R. (1995). A review of scale development practices in the study of organizations. Journal of Management, 21(5), 967-988. https://doi.org/10.1016/0149-2063(95)90050-0
• Holbrook, M. B. ve Hirschman, E. C. (1982). The experiential aspects of consumption: Consumer fantasies, feelings, and fun. Journal Of Consumer Research, 9(2), 132-140. https://doi.org/10.1086/208906
• Hristova, Y. (2019). The second-hand goods market: Trends and challenges. Izvestia Journal of the Union of Scientists - Varna. Economic Sciences Series, 8(3), 62-71. http://dx.doi.org/10.36997/IJUSV-ESS/2019.8.3.62
• Hsu, C.L., Chen, M.C., Kikuchi, K. ve Machida, I. (2017). Elucidating the determinants of purchase intention toward social shopping sites: A comparative study of Taiwan and Japan. Telematics Inform, 34(4), 326-338. https://doi.org/10.1016/j.tele.2016.04.016
• Kılıç, S. (2019). Tüketicilerin ikinci el (kullanılmış) ürünlere yönelik alışveriş güdüleri ve satın alma niyetleri. Turkish Studies - Economics, Finance, Politics, 14(4), 1383-1402. http://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.39245
• Koay, K. Y., Cheah, C. W. ve Lom, H. S. (2022). An integrated model of consumers’ intention to buy second-hand clothing. International Journal of Retail & Distribution Management, 50(11), 1358-1377. https://doi.org/10.1108/IJRDM-10-2021-0470
• Kollmann, T., Kuckertz, A. ve Kayser, I. (2012). Cannibalization or synergy? Consumers' channel selection in online–offline multichannel systems. Journal of Retailing and Consumer Services, 19(2), 186-194. https://doi.org/10.1016/j.jretconser.2011.11.008
• Kurtuluş, S., Özkan, E., Akpınar, H. M., Gursen, A. E. ve Yaman, Ö. (2021). Tüketicilerin çevrim içi ikinci el alışveriş platformlarından alışveriş yapma motivasyonları üzerine bir araştırma: Çevresel endişenin düzenleyici rolü. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (47), 85-101. https://doi.org/10.30794/pausbed.895184
• Meldrum, K. (2010, 25-26 Kasım). Structural equation modelling: tips for getting started with your research. STEME Symposium: Contemporary Approaches to Research in Mathematics, Science, Health and Environmental Education içinde (s. 1-6). Melbourne, VIC, Australia. https://researchonline.jcu.edu.au/17075/
• Moon, D., Kurisu, K. ve Tahara, K. (2023). Which products are bought second-hand and by whom?: Analysis of consumer-preferred acquisition modes by product type. Resources, Conservation and Recycling, 190, 106860. https://doi.org/10.1016/j.resconrec.2022.106860
• Oliver, R. L. (1980). A cognitive model of the antecedentsand consequences of satisfaction decisions. Journal of Marketing Research, 17(4), 460-469. https://doi.org/10.1177/002224378001700405
• Ögel, İ. Y. (2022). Is it sustainability or fashion? Young educated consumers’ motivations for buying second-hand clothing. Business & Management Studies: An International Journal, 10(3), 817-834. https://www.bmij.org/index.php/1/article/view/2064
• Özer, E. ve Mucan, B. (2021). Ortak tüketim anlayışına ilişkin tutumların, ikinci el e-moda sitelerini kullanma niyetine etkisi. Journal of Mehmet Akif Ersoy University Economics and Administrative Sciences Faculty, 8(1), 1-25. https://doi.org/10.30798/makuiibf.691529
• Padmavathy, C., Swapana, M. ve Paul, J. (2019). Online second-hand shopping motivation- conceptualization, scale development and validation. Journal of Reatiling and Consumer Services, 51(19), 19-3. https://doi.org/10.1016/j.jretconser.2019.05.014
• Pappas, O., Pateli, I. G., Giannakos, A. N. M. ve Chrissikopoulos, V. (2014). Moderating effects of online shopping experience on customer satisfaction and repurchase intentions. International Journal of Retail & Distribution Management, 42(3), 187-204. https://doi.org/10.1108/IJRDM-03-2012-0034
• Raszka, N. ve Borusiak, B. (2020). Motives of second-hand products purchase-the qualitative study results. Journal of Marketing and Market Studies, 2020(1), 23-31. https://doi.org/10.33226/1231-7853.2020.1.3
• Rohm, A. J. ve Swaminathan, V. (2004). A typology of online shoppers based on shopping motivations. Journal of Business Research, 57(7), 748-757. https://doi.org/10.1016/S0148-2963(02)00351-X
• Saarijärvi, H., Joensuu, J., Rintamaki, T. ve Yrjölä, M. (2018). One person’s trash is another person’s treasure: Profiling consumer-to-consumer e-commerce in Facebook. International Journal of Retail & Distribution Management, 46(11/12), 1092-1107. https://doi.org/10.1108/IJRDM-04-2017-0091
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger H. ve Müller, H. (2003), Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74. https://www.stats.ox.ac.uk/~snijders/mpr_Schermelleh.pdf
• Shin, H.-S., Choi, E. ve Kim, J.-H. (2023). Which motivations ınfluence consumer behavior?: focusing on second-hand distribution platforms. Journal of Distribution Science, 21(3), 123–134. https://doi.org/10.15722/JDS.21.03.202303.123
• Silva, S. C., Santos A., Duarte, P. ve Vlácic, B. (2021). The role of social embarrassment, sustainability, familiarity and perception of hygiene in second-hand clothing purchase experience. International Journal of Retail & Distribution Management 49(6), 717-734. https://doi.org/10.1108/IJRDM-09-2020-0356
• Similarweb.com. (2025, 30 Nisan). https://tinyurl.com/2vvdy7ze Statista. (2023, 10 Aralık). Share of second-hand shoppers worldwide as of June 2023, by generation. https://www.statista.com/forecasts/1406602/second-hand-shoppers-worldwide-by-generation
• Statista. (2024, 1 Temmuz). Second-hand e-commerce-statistics & facts. https://www.statista.com/topics/9448/second-hand-e-commerce/#topicOverview
• Statista. (2025, 30 Nisan). C2C e-commerce-statistics and facts. https://www.statista.com/topics/10355/c2c-e-commerce/#topicOverview
• Tajfel, H. ve Turner, J. C. (1986). The social identity theory of inter-group behavior. 1986. Chigago: Nelson-Hall. Transparency Market Research Inc. (2025, 5 Mayıs). https://tinyurl.com/4e9mra3x
• Tu, J. C., Hsu, C. F. ve Creativani, K. (2022). A study on the effects of consumers' perception and purchasing behavior for second-hand luxury goods by perceived value. Sustainability, 14(16), 10397. https://doi.org/10.3390/su141610397
• Turgut, B. (2023). Hedonik alışverişin tüketicilerin satın alma davranışlarına etkisi. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 8(21), 667-685. https://doi.org/10.25204/iktisad.1234545
• Wang, B., Fu, Y. ve Li, Y. (2022). Young consumers’ motivations and barriers to the purchase of second-hand clothes: An empirical study of China. Waste Management, 143, 157-167. https://doi.org/10.1016/j.wasman.2022.02.019
• Weston, R. ve Gore Jr, P. A. (2006). A brief guide to structural equation modeling. The Counseling Psychologist, 34(5), 719-751. https://doi.org/10.1177/0011000006286345
• Worthington, R. L. ve Whittaker, T. A. (2006). Scale development research: A content analysis and recommendations for best practices. The Counseling Psychologist, 34(6), 806-838. https://doi.org/10.1177/0011000006288127
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85. https://dergipark.org.tr/en/pub/iuisletme/issue/32177/357061
• Yeap, J. A. L., Ooi, S. K., Yapp, E. H. T. ve Ramesh, N. (2022). Preloved is reloved: Investigating predispositions of second-hand clothing purchase on C2C platforms. The Service Industries Journal, 44(13–14), 993–1017. https://doi.org/10.1080/02642069.2022.2127689
• Yıldırım, E. ve Karadere, E. (2023). Dijital ikinci el ürün platformlarında algılanan ürün riski üzerine bir araştırma. İşletme Bilimi Dergisi, 11(1), 63-78. https://doi.org/10.22139/jobs.1260689
• Zeren, D. ve Gökdağlı, N. (2017). Satın alma motivasyonları: Tüketicilerin sanal kompülsif davranışları üzerine bir araştırma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (Pazarlama Kongresi Özel Sayısı), 41-58. https://dergipark.org.tr/tr/pub/dpusbe/issue/29857/321482