يحيى كمال والاغتراب باعتباره مشكلة أخلاقية

Yıl 2016, Sayı: 3, 101 - 112, 06.09.2016

H. Ömer Özden

Öz

الاغتراب - الذي يمكن تعريفه بأنًّه هو الابتعاد عن الجوهر- أثر في حياة يحيى كمال كما أثر في حياة كثير من المثقفين في العهد العثماني في الفترات الأخيرة. نشأ يحيى كمال في أسرة متدينة، وبعد ذلك أعجبه الغرب، وازداد حبه للغرب وقيمه بعد ما استقرًّ في إسطنبول، فارتحل إلى باريس، وبدأ يبتعد عن ثقافة شعبه متبنيا وجهة نظرٍ اشتراكية ما أدى برأيه إلى أن الاغتراب وسيلة ضرورية للتحضر. استمر يحيى كمال في الدفاع عن أفكاره التي هي نتيجة لتأثره بالغرب مدة، ولكن بعد دراسته علم التاريخ ازداد تقديره لقيم شعبه واحترامه لها من جديد، فعاد إلى ثقافته الأصلية وحاول تحرير الشعر التركي من تأثير الأجانب. في هذه المقالة سنعالج شخصية يحيى كمال، وكيفية استفادة المجتمع التركي من تجربته في التمسك بقيمه الوطنية مبتعدا عن اتجاه الاغتراب

Anahtar Kelimeler

تغريب, يحيى كامل, أخلاق, مجتمع

Bir Ahlâk Problemi Olarak Yabancılaşma ve Yahya Kemal / Alienation as a Moral Problem and Yahya Kemal / يحيى كمال والاغتراب باعتباره مشكلة أخلاقية

Öz

En genel haliyle “özden uzaklaşma” olarak tanımlanabilecek olan yabancılaşma, Osmanlı’nın son dönemlerindeki pek çok aydın gibi Yahya Kemal’in hayat serüveninde de kendisini göstermektedir. Dindar bir ailede ve muhitte yetişen Yahya Kemal, bir süre sonra Batı’ya hayranlık beslemiş ve İstanbul’da yaşamaya başladıktan sonra artan hayranlığı sebebiyle Paris’e gidip orada millî ve kültürel değerlerinden uzaklaşıp sosyalist bir bakış açısını benimsemiştir. Hatta yabancılaşmayı medenileşmenin bir gereği olarak görmüştür. Yabancılaşmasının ikinci aşaması ise yabancılaşmayı içselleştirerek ona karşı bir eleştiri geliştirmesi şeklinde ortaya çıkmıştır. Batı’dan etkilenerek geliştirdiği fikirlerini bir süre savunmaya devam ettikten sonra tarih alanında yaptığı okumalar ile millî değerlere ve milletine saygısı yeniden atmış, Türk şiirini yabancı tesirlerden kurtarmak için çaba göstermiş ve öz kültürüne dönmüştür. Makalede, Yahya Kemal özelinde, Türk toplumunda ahlâkî ve millî değerlere yabancılaşmadan uzak kalabilmenin ne şekilde mümkün olacağı ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yabancılaşma, Yahya Kemal, millî değerler, ahlâk, toplum

Alienation as a Moral Problem and Yahya Kemal

Öz

Alienation, which can be defined most commonly as “getting away from the essence”, also shows itself in the life of Yahya Kemal similar to many intellectuals in the late Ottoman period. Although Yahya Kemal had grown up in a religious family, after a while he admired the West and went to Paris which distanced itself from national and cultural values while adopting a socialist point of view. He even started to see alienation as a requirement of civilization. The second stage of alienation emerged on him by developing a critique on alienation while internalizing it. Although he defended ideas developed by affects from West, he came back to his essence while reading history and made an effort to recover Turkish poetry from foreign influence. In the article, in particular Yahya Kemal, it is debated how Turkish society can distance itself far from the alienation of moral and national values.

Anahtar Kelimeler

Alienation, Yahya Kemal, national values, morality, society

Kaynakça

• Ayvazoğlu, Beşir, Eve Dönen Adam, Ötüken Neşriyat, 2. Baskı, İstanbul 1996, s. 23.
• Banarlı, Nihad Sami, Yahya Kemal’in Hatıraları, İstanbul Fetih Cemiyet Yayınları, 2. Baskı, İstanbul 1997.
• Banarlı, Nihad Sami, “Yahya Kemal ve İman”, Yahya Kemal Enstitüsü Mecmuası I, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, İstanbul 1959.
• Bolay, Süleyman Hayri, Felsefe Doktrinleri ve Terimleri Sözlüğü, Akçağ Yayınları, 9. Baskı, Ankara 2004.
• Bolay, Süleyman Hayri, “Yabancılaşma Karşısında Yahya Kemal”, Hece Dergisi Yahya Kemal Beyatlı Özel Sayısı, sayı: 145, Ocak 2009.
• Güçlü, Abdülbaki, Erkan Uzun, Serkan Uzun, Ümit Hüsrev Yolsal, Felsefe Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları, 2. Baskı, Ankara 2003.
• Kemal, Yahya, Aziz İstanbul, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul 1995.
• Kemal, Yahya, Çocukluğum, Gençliğim, Siyâsî ve Edebî Hâtıralarım, İstanbul Fetih Cemiyet Yayınları, 3. Baskı, İstanbul 1986.
• Kemal, Yahya, Eğil Dağlar, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, 4. Baskı, İstanbul, 1992.
• Kemal, Yahya, Kendi Gök Kubbemiz, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, 16. Baskı, İstanbul 2002.
• Kemal, Yahya, Mektuplar Makaleler, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, 2. Baskı, İstanbul 1990.
• Özden, H. Ömer, Estetik ve Tarih Felsefesi Açısından Yahya Kemal, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 2001.