İmâmetin Kureyş’e Ait Olduğuna Dair Hz. Peygamber’e İsnâd Edilen Rivâyetlerin Bütünsel Yaklaşım Yöntemiyle Tespiti

Yıl 2018, Sayı: 7-8, 219 - 268, 20.12.2018

Mehmet Apaydın

Öz

    Bu makalede, tarafımızdan daha önce doktora tezi olarak sunulan Bütünsel Yaklaşımyöntemi kullanılarak “İmamlar Ḳureyş’tendir” sözünün lafız veya mana olarak yer aldığı rivâyetler yardımıyla bir Kurgu yapılmıştır. Ulaşılan Kurgu’dan hareketle bu sözün, mufaṡṡal metne sahip bir rivâyetin ṭaḳṭîʿ ameliyesine maruz kalması ve ardından maʿnen rivâyet şeklinde nakledilmesi neticesinde ortaya çıktığı; mevcut hâliyle de Hz. Peygamber’in maksadının aşıldığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ḳureyş, imâmet, kurgu, bütünsel yaklaşım, Benû Hâşim

Determiniation of the Narratives “The Imamate Belongs to Quraysh”, Referred to the Prophet, With Integrative Approach

Öz

            In this article, a Scenario has been made by using the Integrative Approach method which we have previously presented as a doctoral thesis, based on the narratives where the exact words, or the meaning of, “The Imams are from Quraysh” is found. Based on the resulting Scenario, it can be said that these words came into being after the narration of the meaning of a detailed text, which is being exposed in the ṭaḳṭîʿ process, and it was also concluded that the purpose of the words of The Prophet was overreached.

Anahtar Kelimeler

Quraysh, Imamete, Fiction, Integrative Approach, Banu Hashim

التحقق من الروايات المسندة إلى النبي صلى الله عليه وسلم حول حصر الإمامة بقريش وفق المنهج الشمولي/التكاملي

Öz

         لقد قمنا
في هذا المقال بنسج «تصور» من خلال الاستعانة بالروايات التي تحتوي على عبارة «الأئمة
من قريش» سواء لفظا أم معنى، وذلك باتباع منهج المقاربة الشمولية/التكاملية الذي سبق
أن كان موضوع رسالتنا لنيل درجة الدكتوراه. وانطلاقا من هذا التصور توصلنا إلى نتيجة
هي أن هذه العبارة تعرضت لاقتطاع من رواية تتضمن متنا مفصلا، وأنها ظهرت فيما بعد نتيجة
النقل عن طريق «الرواية بالمعنى»؛ وأنها تجاوزت بوضعها الحالي مقصود النبي صلى الله
عليه وسلم وغايته.

Anahtar Kelimeler

قريش, الإمامة, تخيل, خيال, مقاربة, منهج شمولي, بنو هاشم

Kaynakça

• el-Âcurrî, Ebû Bekr Muḥammed b. el-Ḥuseyn el-Bağdâdî (ö.360/971), eş-Şerîʿa (nşr. ʿAbdullâh b. ʿOmar b. Suleymân el-Demîcî), I-V, Riyad 1420/1999.
• Aḥmed b. Ḥanbel, Ebû ʿAbdullâh Aḥmed b. Muḥammed b. Ḥanbel eş-Şeybânî (ö.241/856), el-Musned (nşr. Aḥmed Maʿbed ʿAbdulkerîm), I-XIV, Beyrut 1432/2011.
• Apaydın, Mehmet, Hadislerin Tespitinde Bütüsel Yaklaşım, İstanbul 2018.
• Bakkal, Ali, “Ebû Bekir’in Halîfe Seçilmesinde “İmamlar Kureyş’tendir” Hadîsinin Rolü Üzerine”, İstem / 6, Aralık 2005, s. 87-103.
• Balcı, İsrafil, ““İmamlar/Halifeler Kureyş’tendir” İddiasının Kritiği”, OMÜİFD, 2016, sy. 40, s. 5-32.
• el-Beyhaḳî, Ebû Bekr Aḥmed b. el-Ḥuseyn (ö.458/1066), Maʿrifetu’s-Sunen ve’l-Âŝâr (nşr. ʿAbdmuṭiʿ Emîn Ḳalʿacî), I-XV, Karaçi, Beyrut, Ḥaleb, Kâhire 1412/1991.
• el-Bezzâr, Ebû Bekr Aḥmed b. ʿAmr (ö.292/905), el-Baḥru’z-Zeḫḫâr (nşr. Maḥfûẓurraḥmân Zeynullâh (I-IX); ʿAdil b. Saʿd (X-XVII); Ṡabrî ʿAbdulḫâlıḳ eş-Şâfiʿî (XVIII)), I-XVIII, Medine 1988/2009.
• el-Buḫârî, Ebû ʿAbdullâh Muḥammed b. İsmail (ö.256/870), el-Edebu’l-Mufred (nşr. Muḥammed Fuâd ʿAbdulbâḳî) Riyad 1419/1998.
• ed-Dâreḳuṭnî, Ebû’l-Ḥasen ʿAlî b. ʿOmer b. ʾAḥmed el-Bağdâdî (385/995), el-ʿİlelu’l-Vâride fî’l-Eḥâdîŝi’n-Nebeviyye (nşr. Maḥfûzu’r-Raḥmân Zeynullâh es-Selefî (I-XI), Muḥammed b. Ṡâlih b. Muḥammed ed-Debbâsî (XII-XV)), I-XV, Riyad 1405/1985, ed-Demmâm 1427/2006.
• Ebû Bekr İbnu’l-ʿArabî, Ebû Bekr Muḥammed b. ʿAbdullâh b. el-ʿArabî el-İşbîlî (ö.543/1149), Aḥkâmu’l-Ḳurʾân, I-IV, Beyrut 1424/2003.
• Ebû Yaʿlâ, Aḥmed b. ʿAlî el-Mevṡılî (ö.307/920), Musnedu Ebî Yaʿlâ (nşr. Ḥuseyn Selîm Esed), I-XIII, Dımeşḳ 1404/1984.
• Ḫaṭîb el-Bağdâdî, Ebû Bekr ʾAḥmed b. ʿAlî (ö.463/1071), Telḫîṡu’l-Muteşâbih fî’r-Resm (nşr. Sekîne eş-Şihâbî), I-II, Dımeşḳ 1406/1985.
• Hatiboğlu, M. Said, “İslamda İlk Siyâsî Kavmiyetçilik: Hilâfetin Kureyşliliği”, AÜİFD, c. XXIII, Ankara 1978, s. 121-213.
• İbn Ebî ʿÂṡım, Ebû Bekr Aḥmed b. ʿAmr eş-Şeybânî (ö.287/900), el-Âḥâd ve’l-Meŝânî (nşr. Bâsim Fayṡal Aḥmed el-Cevâbra), I-VI, Riyad 1991.
• İbn Ebî ʿÂṡım, Ebû Bekr Aḥmed b. ʿAmr eş-Şeybânî (ö.287/900), es-Sunne (nşr. Muḥammed Nâṡiru’d-Dîn el-Elbânî), I-II, Beyrut 1400/1980.
• İbn Ebî Ḥâtim, Ebû Muḥammed ʿAbdurraḥman b. Muḥammed er-Râzî (ö.327/938), el-ʿİlel (nşr. Saʿd b. ʿAbdullâh el-Ḥamîd, Ḫâlid b. ʿAbdurrahman el-Cerîsî), I-VII, 1427/2006.
• İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr b. Ebî Şeybe ʿAbdullâh b. el-ʿAbsî (ö.235/850), el-Muṡannef (nşr. Kemâl Yûsuf el-Ḥût), I-VII, Riyad 1409.
• İbn Ḥacer el-ʿAsḳalânî, Ebû'l-Faḍl Aḥmed b. ʿAlî b. Muḥammed b. Aḥmed el-ʿAsḳalânî (ö. 852/1448), Fetḥu’l-Bârî Şerḥu Ṡaḥîḥi’l-Buḫârî, I-XIII, Beyrût 1379/1959.
• İbn Ḥacer el-ʿAsḳalânî, Leẑẑetu’l-ʿAyş fî Ṭuruḳi Ḥadîŝi el-Eʾimmeti min Ḳureyş (nşr. Muḥammed Nâṡır el-ʿAcemî), Beyrut 1433/2012.
• İbn Ḥazm, Ebû Muḥammed ʿAlî b. Aḥmed el-Endelusî (ö.456/1064), el-Faṡl fî’l-Milel ve’l-Ehvâʾi ve’n-Niḥal, I-V, Kahire.
• İbn Ḥibbân, Ebû Ḥâtim Muḥammed b. Ḥibbân el-Bustî (ö.354/965), es-Ṡaḥîḥ (nşr. Şuʿayb el-Arnavûṭ), I-XVIII, Beyrut 1408/1988.
• İbnu’l-Caʿd, ʿAlî b. el-Caʿd el-Cevherî el-Bağdâdî (ö.230/845), el-Musned (nşr. ʿÂmir Aḥmed Ḥaydar), Beyrut 1410/1990.
• İbn Saʿd, Ebû ʿAbdullâh Muḥammed b. Saʿd b. Menîʿ (ö.230/845), eṭ-Ṭabaḳâtu'l-Kubrâ (nşr. ʿAlî Muḥammed ʿOmer), I-X, Ḳâhire 1421/2001.
• el-Kettânî, Naẓmu’l-Mütenâŝir mine’l-Ḥadîŝi’l-Mütevâtir, Beyrut 1980.
• el-Mâverdî, Ebû’l-Ḥasen ʿAlî b. Muḥammed el-Baṡrî (ö.450/1058), Edebu’d-Dunyâ ve’d-Dîn, 1986.
• el-Merdâvî, Ebû’l-Ḥasen ʿAlî b. Suleymân ed-Dimeşḳî (ö.885/1480), et-Taḥbîr Şerḥu’t-Taḥrîr (nşr. ʿAbdurrahman el-Cebrîn, ʿİvaḍ el-Ḳarnî, Aḥmed es-Serrâḥ), I-VIII, Riyad 1421/2000.
• Muslim, Ebû’l-Ḥasen Muslim b. el-Ḥaccâc el-Ḳuşeyrî (ö.261/875), el-Musnedu’s-Ṡaḥîhu’l-Muḥtaṡar bi Naḳli’l-ʿAdl ʿani’l-ʿAdl ilâ Resûlillâh (nşr. Muḥammed Fuâd ʿAbdulbâḳî), I-V, Beyrut.
• Nuʿaym b. Ḥammâd, Ebû ʿAbdullâh Nuʿaym b. Ḥammâd el-Mervezî (ö.8/843), el-Fiten (nşr. Semîr ʾEmîn ez-Zuheyrî), I-II, Kahire 1412.
• ʿOmer b. Şebbe, Ebû Zeyd ʿOmer b. Şebbe en-Numeyrî el-Baṡrî (ö.262/876), Târîḫu’l-Medîne (nşr. Fehîm Muḥammed Şeltût), I-IV, Cidde 1399.
• eş-Şâfiʿî, Ebû ʿAbdullâh Muḥammed b. İdrîs eş-Şâfiʿî (ö.204/820), el-Musned (nşr. Mâhir Yâsîn Faḥl), I-IV, Kuveyt 1425/2004.
• eş-Şâşî, Ebû Saʿîd el-Heyŝem b. Kuleyb (ö.335/947), el-Musned (nşr. Maḥfûẓ er-Raḥmân Zeynullâh), I-II, Medine 1410H.
• eṭ-Ṭaberânî, Ebû’l-Ḳâsım Suleymân b. Aḥmed eş-Şâmî (ö.360/971), ed-Duʿâ (nşr. Muṡṭafâ ʿAbdulḳâdir ʿAṭâ), Beyrut 1413H.
• eṭ-Ṭaberânî, el-Muʿcemu’l-Evsaṭ (nşr. Ṭâriḳ b. ʿİvaḍullâh b. Muḥammed, ʿAbdulmuḥsin b. İbrahim el-Ḥuseynî), I-X, Kahire.
• eṭ-Ṭaberânî, el-Muʿcemu’s-Ṡağîr (nşr. Muḥammed Şekûr Maḥmûd el-Ḥâc Emrîr), I-II, Beyrut 1405/1985.
• eṭ-Ṭaberânî, el-Muʿcemu’l-Kebîr (nşr. Ḥamdî b. ʿAbdulmecîd es-Selefî), I-XXV, Kahire.
• eṭ-Ṭaberânî, Musnedu’ş-Şâmiyyîn (nşr. Ḥamdî b. ʿAbdulmecîd es-Selefî), I-IV, Beyrut 1405/1984.
• et-Ṭayâlisî, Ebû Dâvûd Suleymân b. Dâvûd b el-Baṡrî (ö.204/820), el-Musned (nşr. Muḥammed b. ʿAbdilmuḥsin et-Turkî), I-IV, Mısır 1419/1999.
• et-Tirmiẑî, Ebû ʿÎsâ Muḥammed b. ʿÎsâ (ö.279/893), Sunenu’t-Tirmiẑî, I-V, Mısır 1395/1975.
• el-Vâḳıdî, Ebû ʿAbdullâh Muḥammed b. ʿOmer b. Vâḳıd el-Eslemî (ö.207/823), el-Meğâzî (nşr. Marsden Jones), I-III, Beyrut 1409/1989.
• Yaʿḳûb b. Sufyân el-Fesevî, Ebû Yûsuf Yaʿḳûb b. Sufyân el-Fârisî (ö.277/891), el-Maʿrife ve’t-Târîḫ (nşr. Ekrem Ḍîyâ el-ʿOmerî), I-III, Beyrut 1401/1981.