Gençlerde Evlilik Yaşının Uzaması Üzerine Din Sosyolojisi Açısından Bir Araştırma

Yıl 2020, Sayı: 12, 257 - 284, 29.12.2020

Vildan Dindar

Öz

Sosyolog olmak, herkesin bildiği yahut bildiğini sandığı konulara farklı bir bakış açısı ile bakmayı ve olanı olduğu gibi incelemeyi gerektirir. Modernleşmenin yerini postmodernleşmeye bıraktığı, küreselleşmenin etkisiyle dünyanın giderek küçüldüğü, kentlerin büyüyerek metropol halini aldığı, yaşam standartlarının giderek yükseldiği bir dönemde gençliğin, dindarlığın ve ailenin geçirdiği dönüşüm dikkatle düşünmeyi gerektirmektedir. Bu çalışma gençlerde evlilik yaşının uzamasının nedenlerini hem dini hem de sosyolojik bir perspektifle inceleme amacı taşımaktadır. Araştırma; kentleşme, rasyonelleşme, bireyselleşme ve sekülerleşme süreçlerinin evlilik yaşının ötelenmesinde etkili olduğunu öne sürmektedir. Fenomenolojik yaklaşımın benimsendiği söz konusu araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Çalışma, teorik ve uygulamalı olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Teorik kısımda, aile ve evlilik kavramları, gençlik ve evlilik yaşı, evlilik yaşının uzamasında etkili olduğu düşünülen süreçler ele alınıp tartışılmıştır. Uygulamalı kısımda ise, yükseköğrenim görmüş, kentli, kendini muhafazakâr olarak tanımlayan 15 kişi ile mülakat yapılarak, aile ve evliliği nasıl değerlendirdikleri, evliliği geciktirmelerinde yahut evlilik kararını geç vermelerinde etkili olan faktörlerin neler olduğu saha çalışması yoluyla çözümlenmeye çalışılmıştır. Kent ile kurdukları ilişkiler ve kentlilik düzeyi bağlamında evlilik tercihleri, dini algıları ve dindarlık pratiklerine ilişkin değerlendirmeler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Gençlik, Evlilik, Din, Sekülerleşme

دراسة في علم اجتماع الدين حول إطالة سن الزواج عند الشباب

Öz

يتعين على عالم الإجتماع النظر في القضايا التي يعرفها الجميع أو يعتقدون أنهم يعرفونها من منظور مختلف وفحص مجريات الأمور كما هي، في هذه الفترة إذ أفسحت الحداثة المجال لما بعد الحداثة، وأصبح العالم قرية صغيرة بتأثير العولمة، وتضخمت المدن، وارتفعت مستويات المعيشة ومعاييرها، يلزم التحول الذي شهده الشباب والتدين والأسرة التفكير والدراسة، وتهدف هذه الدراسة إلى فحص أسباب إطالة سن الزواج بين الشباب من منظور ديني واجتماعي، وتظهر الدراسة أن وتيرة التحول العمراني والتحول الفكري العقلاني والتفرد والعلمنة، كانت فعالة في تأخير سن الزواج. اعتمدت الدراسة على أسلوب البحث النوعي الذي اعتمد فيه نهج الظواهر. وتتكون الدراسة من جزأين، نظري وعملي؛ يناقش الجزء النظري مفاهيم الأسرة والزواج والشباب وسن الزواج والأسباب التي يعتقد أنها كانت مؤثرة في إطالة سن الزواج. وفي الجزء العلمي، تمت مقابلة 15 شخصًا من ذوي التعليم العالي وسكان المدن الذين عرفوا أنفسهم على أنهم محافظون، وكان الهدف فهم تقييمهم للأسرة والزواج، والعوامل التي كانت فعالة في التأثير عليهم لتأخير الزواج أو اتخاذ قرار الزواج متأخراً، من خلال دراسة ميدانية، وفي سياق علاقاتهم مع المدينة ومستوى التمدن، وتم إجراء تقييمات فيما يتعلق بتفضيلاتهم حول الزواج، وتصوراتهم الدينية، وممارساتهم الدينية.

Anahtar Kelimeler

علم اجتماع الدين،, الشباب, الزواج, الدين, العلمنة

A Study on the Advanced Marriage Age Among Youngsters from the Perspective of Religious Sociology

Öz

Being sociolog requires a different perspective and a different examination from the ordinary people. In a period in which post-modernization replaced modernization, the world is increasingly shrinking due to the effect of the globalization, the cities turn gradually into metropol ones and standard of living is gradually rising, the transformation of piety and family needs to be carefully observed. The primary objective of this study is to examine the main reasons of raising of marriage age among youth both sociologically and theologically. Moreover, this research was shaped by the assumption that the raising of marriage age was affected by the process of urbanization, rationalization, invidualism, and secularization. Furthermore, the qualitative method was used in the relevant study which adopted the phenomenological approach. It consists of a theorical and an applied section. In the theorical section, it was discussed the concepts of family and marriage, the marriage age, and the main reasons of raising of the marriage age. In the applied section, it was interviewed with 15 people who defined themselves as conservatists and were university graduate, regarding how they approached to marriage and family and the main reasons of why they delayed their marriage. In addition to these, their relationship with the city, their marriage preferences in the context of urbanity level, and their religious life was evaluated.

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion, Youth, Marriage, Religion, Secularization

Kaynakça

• Akbıyık, Melike. Sosyolojide Gündelik Hayat: Mekân ve Reklam. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2018.
• Akkaya, Cihan. ”Eş seçimi ve Evlilik”, Değişen Toplumda Değişen Aile. ed. Nurşen Adak. 147-162. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2016.
• Akşit, Bahattin vd.. Türkiye’de Dindarlık: Sosyal Gerilimler Ekseninde İnanç ve Yaşam Biçimleri. İstanbul: İletişim Yayınları, 1.Basım, 2012.
• Alver, Köksal. Siteril Hayatlar. Ankara: Hece Yayınları, 2 Basım, 2010.
• Aybey, Salih. “Aile ve Dini Rehberlik Bürolarına Gelen Sorular Işığında Kadınların Boşanma Nedenleri (Ege Bölgesi Örneği)". Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/4 (2015), 104-126.
• Aydınalp, Halil. ‘Özerk Dünyevileşmeler’ Ekseninde Din ve Dünyevileşme. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 1.Basım, 2018.
• Baran, Aylin Görgün. “Genç ve Gençlik: Sosyolojik Bakış”. Gençlik Araştırmaları Dergisi 1/1 (2013), 6-25.
• Berger, Peter L. Kutsal Şemsiye: Dinin Sosyolojik Teorisinin Ana Unsurları. çev. Ali Coşkun. İstanbul: Rağbet Yayınları, 5. Basım, 2015.
• Bustan, Hüseyin. İslam ve Aile Sosyolojisi. çev. Zafer Aydaş. İstanbul: el-Mustafa Yayınları, 1.Basım, 2015.
• Coşkun, Ali. Sevgi Sosyolojisi. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2012.
• Çapcıoğlu, İhsan. “Sekülerleşen Toplumda Bireyselleşen Aile”. Turkish Studies 13/2 (2018), 19-34. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13343
• Çelik, Celaleddin. Geleneksel Şehir Dindarlığından Modern Kent Dindarlığına. İstanbul: Hikmetevi Yayınları, 1. Basım, 2013.
• Dillon, Michale. (ed.). Din Sosyolojisi El Kitabı. İstanbul: Paradigma Yayınları, 2014.
• Erkal, Mustafa. Sosyoloji. İstanbul: Filiz Kitabevi, 1.Basım, 1987.
• Ertit, Volkan, Sekülerleşme. Ankara: Liberte Yayınları, 2014.
• Fındıkoğlu, Ziyaeddin Fahri. “Evlenmede Güçlük”. Aile Yazıları 4. drl. Beylü Dikeçligil - Ahmet Çiğdem. 59-64. Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları, 1991.
• Göle, Nilüfer. İslam’ın Yeni Kamusal Yüzleri. İstanbul: Metis Yayınları, 2000.
• Gökçe, Birsen. “Evlilik Kurumuna Sosyolojik Bir Yaklaşım”. Aile Yazıları 4. drl. Beylü Dikeçligil - Ahmet Çiğdem. 385-400. Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları, 1991.
• Gümüşoğlu, Firdevs. 21. Yüzyıl Karşısında Kent ve İnsan. İstanbul: Bağlam Yayınları, 2001.
• Günay, Ünver. “Dindarlığın Sosyolojisi”. ed. Ünver Günay & Celaleddin Çelik. Dindarlığın Sosyo- Psikolojisi. 1-60. Adana: Karahan Kitabevi, 2006.
• Ilgar, M. Zeki & Ilgar, Coşkun Semra. “Nitel Bir Araştırma Deseni Olarak Gömülü Teori (Temellendirilmiş Kuram)”. İZU Sosyal Bilimler Dergisi 2/3 (2013), 197-247.
• Karaman, Fikret. Din ve Sosyal Hayat. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1. Basım, 2011.
• Kızılçelik, Sezgin & Erjem, Yaşar. Açıklamalı Sosyoloji Terimler Sözlüğü. Ankara: Atilla Kitabevi, 1994.
• Kirman, Mehmet Ali & Çapcıoğlu, İhsan. Sekülerleşme Klasik ve Çağdaş Yaklaşımlar. Ankara: Otto Yayınları, 1. Basım, 2015.
• Lüküslü, Demet. Türkiye’de Gençlik Miti. İstanbul: İletişim Yayınları, 2009.
• Mansfield, Nick. Öznellik: Freud’dan Haraway’a Kendilik Kuramları. çev. Hüsamettin Çetinkaya - Rahmi Durmaz. İzmir: Aralık Yayınları, 1.Basım, 2006.
• Odabaşı, Fatma. Gençlerde Din ve Sivil İtaatsizlik. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2016.
• Oktay, Ahmet. Metropol ve İmgelem. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları, 2002.
• Omran, Abdel Rahim. İslam Kültüründe Aile Planlaması. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2. Basım, 1997.
• Onay, Ahmet. Dindarlık, Etkileşim ve Değişim. İstanbul: Dem Yayınları, 2004.
• Özay, Mehmet. Sekülerleşme ve Din. İstanbul: İz Yayınları, 2007.
• Özbay, Ferhunde. Dünden Bugüne Aile, Kent ve Nüfus. İstanbul: İletişim Yayınları, 1. Basım, 2005.
• Özbolat, Abdullah. Kapitalizme Eklemlenme, Dindar Orta Sınıfta Tüketim Kültürü. Adana: Karahan Kitabevi, 2015.
• Özkalp, Enver. Sosyolojiye Giriş. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı Yayınları, 1995.
• Park, Robert Ezra - Burgess, Ernest Watson. Şehir; Kent Ortamındaki İnsan Davranışlarının Araştırılması Üzerine Öneriler. çev. Pınar Karababa Kayalıgil. Ankara: Heretik Yayınları, 2016.
• Sayın, Önal. Aile Sosyolojisi. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1990.
• Simmel, Georg. “Metropol ve Tinsel Hayat”. çev. Nazile Kalaycı vd. Modern Kültürde Çatışma. 85-102. İstanbul: İletişim Yayınları, 1.Basım, 2003.
• Taş, Kemaleddin. “Dindarlığın Tipolojileri Üzerine Tipolojik Bir Araştırma”. ed. Ünver Günay - Celaleddin Çelik Dindarlığın Sosyo- Psikolojisi. 175-206. Adana: Karahan Kitabevi, 2006.
• Trigg, Roger. Sosyal Bilimleri Anlamak. çev. Beyza Sümer - Filiz Ülgüt. İstanbul: Babil Yayınları, 2005.
• TÜİK, Türkiye İstatistik Kurumu. ‘‘Evlenme İstatistikleri’’. Erişim 07 Ağustos 2018. http://www.tuik.gov.tr/VeriTabanlari.do?vt_id=21&ust_id=109
• Yıldırım, Ergün. Değişen Din Anlayışının Sosyolojisi. İstanbul: Bilge Yayınları, 1999. ; a.mlf., “Toplumsal Değişme Sürecinde Aile”. ed. Kadir Canatan- Ergün Yıldırım. Aile Sosyolojisi. 121-152. İstanbul: Açılım Kitap, 2016.
• Watt, Ian. Modern Bireyciliğin Mitleri. çev. Mehmet Doğan. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, 2016.