Feminizmin Din Dili ve Söylemi

Yıl 2021, Sayı: 14, 105 - 124, 31.12.2021

Mustafa Tekin

https://doi.org/10.52886/ilak.1034399

Cited By: 1

Öz

Feminizm modern zamanlarda Batı’da ortaya çıkmış bir akım olup kadın haklarını savunmak üzere kendisini tanımlamıştır. Bugüne gelinceye kadar feminizm kendi içinde çeşitlilik kazanarak dünya ölçeğine yayılmıştır. Bu makalede feminizm başından itibaren dine dair geliştirdiği dil ve söylemlerin analizi hadeflenmektedir. Genel olarak bakıldığında ise feminizmin dine yaklaşımında bir olumsuzluk görülmektedir.

Makalede öncelikle genelde dinler özelde ise İslam’ın kadına dair söylemleri tasvir edilmektedir. Özellikle üç büyük dinin kutsal kitaplarında kadına dair dil ve söylem anahatlarıyla belirtilmektedir. Ardından tasnif edilen belirli konular etrafında feminizmin bu söylemleri nasıl değerlendirdiği örneklerle anlatılmaktadır. Feminizm bu konuda temel söylemi, dinlerin kadınları ikinci konumda gördükleri şeklindedir. Bu durum bugüne gelinceye kadar feminist düşüncede dinle hesaplaşma gibi bir dilin yaygınlaşmasını birlikte getirmiştir. Ancak feminizm Batı dışında farklı coğrafyalara yayılması oranında dinle daha farklı ilişkiler geliştirdiği gözlemlenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Feminizm, Din, Din Dili, Kadın, Dini Söylem

The Religious Language and Discourse of Feminism

Öz

Feminism is a movement that emerged in the west in Modern times has defined itself to defend women’s rights. Until today, feminism has gained diversity within itself and spread to the world scale. In this article, it is aimed to analyze the language and discourses that feminism has developed about religion from the very beginning. In general there is a negativity in the approach of feminism to religion.

In this article, first of all, religions in general and Islam’s discourses on women are described. In particular, the language and discourse about women is otlined in the Holy books of the three major religions. Then it is explained with examples how feminism evaluates these discourses around the spesific topics that are classified. Feminism’s basic discourse on this issue is that religions see women in the second position. This situation has brought with it the spread of a language such as reckoning with religion in feminist thought until today. However it is observed that feminism developes different relations with religion in proportion to its spread to different geographies outside the west.

Anahtar Kelimeler

Feminism, Religion, Religious Language, Woman, Religious Discourse

Kaynakça

• Akgün, Hüseyin. “Kadının Kaburga Kemiğinden Yaratılması Meselesi- Rivayetlerin Aslu’l-Hadis ve Hadis Rivayet Coğrafyası Açısından Ele Alınması”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 19/2 (2019), 323-338.
• Berktay, Fatmagül. TekTanrılı Dinler Karşısında Kadın: Hıristiyanlıkta ve İslamiyette Kadının Statüsüne Karşılaştırmalı Yaklaşım Bir Yaklaşım. İstanbul: Metis Yayınları, 2. Baskı, 2000.
• De Beauvoir, Simone; İkinci Cinsiyet, Çev. Gülnur Acar-Savran, İst., Koç Üniversitesi Yay., 2019.
• Giddens, Anthony-Sutton, Philip W. Sosyolojide Temel Kavramlar. çev. Ali Esgin. Ankara: Phoenix Yayınları, 4. Baskı, 2020.
• Higonnet, Anne. “Kadın Temsilleri”, Kadınların Tarihi. ed. Georges Duby-Michelle Perrot. çev. Ahmet Fethi. 4 cilt. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2005.
• İlyasoğlu, Aynur. Örtülü Kimlik-İslamcı Kadın Kimliğinin Oluşum Ögeleri. İstanbul: Metis Yayınları, 2. Baskı, 1994.
• Kirk, Andrew. “Theology From the Feminist Perspective”. Men, Women and God. ed. Kathy Keay. London: Marshall Pickering, 1987.
• Kitabı Mukaddes. İstanbul: Kitabı Mukaddes Şirketi, 2. Basım, 2003.
• Kur’ân-ı Kerîm Meâli.çev. Halil Altuntaş -Muzaffer Şahin. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 3. Basım, 2009.
• Marshall, Gordon. Sosyoloji Sözlüğü. çev. Okan Akınhay-Derya Kömürcü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 1999.
• Mernissi, Fatma. “İslam’da Aktif Kadın Cinselliği Anlayışı”. Müslüman Toplumlarda Kadın ve Cinsellik. ed. Pınar İlkkaracan. çev. Ebru Salman. İstanbul: İletişim Yayınları, 2. Baskı, 2004.
• Michel, Andre. Feminizm. çev. Şirin Tekeli. İstanbul: İletişim Yayınları, 1993.
• Newman, Barbara. Sister Of Wisdom-St Hildegard’s Theology of the Feminine-With a New Preface, Bibliography and Discography. Los Angeles: University of California Press, 1989.
• Sabbah, Fetna Ayt. İslam’ın Bilinçaltında Kadın. çev. Ayşegül Sönmezay. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2. Baskı, 1995.
• Saraçgil, Ayşe. Bukalemun Erkek. çev. Sevim Aktaş. İstanbul: İletişim Yayınları, 2005.
• Schipper, Mineke. Adem İle Havva Her Yerde-Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslamiyette İnsan. çev. Arlet İncidüzen. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2015.
• Sirman, Nükhet. “Köy Kadınının Aile ve Evlilikte Güçlenme Mücadelesi”. 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar. İstanbul: İletişim Yayınları, 3. baskı, 1995.
• Tekin, Mustafa. “İslamcılığın Cinsiyeti-Değişen Sürecinde İslamcı Kadınlar”. Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi ve Hareketi Sempozyum Tebliğleri. ed. İsmail Kara-Asım Öz. İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları, 2013.
• Tekin, Mustafa. “Kadına Yoksul Bakışlar: Profanın Dar Dünyasından İslam’ın Geniş Evrenine”. Kadem Kadın Araştırmaları Dergisi 2/1 (2016), 19-38.
• Tekin, Mustafa. “Kutsal ve Sekülerin Egemenlik Savaşında Beden”, Bedenin Anlamı ve Sınırları. ed. Senanur Avcı-Nuriye Kayar. İstanbul: İlem Kitaplığı&Nobel Yayınları, 2015.
• Tohidi, Nayereh. “İslami Feminizm: Tehlikeler ve Ümid Vaad Eden Unsurlar”. çev. İhsan Toker. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 45 (2004), 279-289.
• Tong, Rosemary- Botts, T. Fernandes. Feminist Düşünce. çev. B. Sümer Aydaş. İstanbul: Sel Yayınları, 2021.
• Tong, Rosemary Putnam. Feminist Düşünce. çev. Zafer Cirhinlioğlu. İstanbul: Gündoğan Yayınları, 2006.
• Walkowitz, Judith R. “Tehlikeli Cinsellikler”, Kadınların Tarihi. ed. Georges Duby-Michelle Perrot. çev. Ahmet Fethi. 4 cilt. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2005.
• Wallstonecraft, Mary. Kadın Haklarının Gerekçelendirilmesi. çev. Deniz Hakyemez. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2007.
• Wiesner Hanks, Merry E. Tarihte Toplumsal Cinsiyet. çev. Meral Ç. Şenerdi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2020.
• Young, Pamela Dickey. “Women in Christianity”. Women and Religious Tradition. ed. Leona M. Anderson-Pamela Dickey Young. Canada: Oxford University Press, 2004.