Ortaokul 8. Sınıf Öğrencilerinin Demokratik Değer Algılarının Karikatürler Aracılığıyla İncelenmesi

Yıl 2016, Cilt: 15 Sayı: 3, 0 - 0, 01.06.2016

Erkan Dinç Servet Suna Üztemur

https://doi.org/10.17051/io.2016.79948

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmanın amacı ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin eşitlik, adalet, özgürlük ve dayanışma değerlerine ilişkin algılarını karikatürler aracılığıyla ortaya koymaktır. Nitel araştırma yöntemi temelinde keşfedici araştırma modeline göre desenlenen araştırmanın çalışma grubunu 2014-2015 öğretim yılında Manisa ili Yunusemre ilçesindeki bir devlet ortaokulunun 8. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmanın birinci aşamasında gönüllü altmış öğrenciye her birinden üçer tane olmak kaydıyla ele alınan dört değere ilişkin karikatürler verilerek bunları ilgili değerlerle eşleştirmesi istenmiştir. İkinci aşamada öğrencilerin demokratik değer algılarının ayrıntılı analizi için karikatür yorumlama etkinliği yapılmıştır. Araştırma bulgularına göre öğrenciler en fazla adalet ve eşitlik değerlerini birbirine karıştırmışlardır. Özgürlük karikatürünün yorumlanmasında öğrencilerin zorlandığı görülmüştür. Araştırma sonucuna göre öğrenciler, adaletin eşitlikten daha iyi olduğunu ve adil bir yaşam için bazı insanlara pozitif ayrımcılık yapılması gerektiğini belirtmiş; özgürlük değerini düşünce özgürlüğü ve bağımsız hareket etme şeklinde algılamış; eşitlik değerini paylaşma, açgözlü olmama, elindekilerle yetinme ve uyum içinde yaşama kategorileriyle açıklamış; dayanışma değerinde işbirliği, birlik ve beraberlik, haksızlığa karşı çıkma ve yardımlaşmanın önemine vurgu yapmıştır.

Anahtar Kelimeler. Demokratik değerler, Karikatürler, Değer algısı, 8. Sınıf öğrencileri

Kaynakça

• Ada, S. ve Ünal, S. (2000). Sınıf yönetimi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Matbaa Birimi.
• Akın, U. ve Özdemir, M. (2009). Öğretmen adaylarının demokratik değerlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi: Eğitim Bilimleri Fakültesi örneği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(2), 183-198.
• Aydemir, H. ve Aksoy, N, D. (2010). Eğitim fakültesi öğrencilerinin demokratik tutumlarının bazı değişkenlerle ilişkisi: Malatya örneği. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1).
• Bacanlı, H. (2006). Duyuşsal davranış eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Başaran, İ, E. (1986). Demokrat öğrenci nasıl yetiştirilir. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 111-116.
• Büyükkaragöz, S. ve Üre, Ö. (1994). Öğretmen yetiştiren yükseköğretim kurumlarındaki öğrencilerin demokratik tutumları araştırması. Türk Demokrasi Vakfı Bülteni. (19), 29-41.
• Celep, C. (1995). Demokratik bir eğitim sistemi için. Yaşadıkça Eğitim, 38, 20-24.
• Cılga, İ. (2001). Demokrasi insan hakları kültürü ve çocuk hakları. Milli Eğitim Dergisi, 151.
• Dewey, J. (2010). Günümüzde eğitim. (Çev. Edt.: Ata, B ve Öztürk, T.). Ankara: Pegem Yayınevi.
• Doğanay, A. ve Sarı, M. (2004). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerine temel demokratik değerlerin kazandırılma düzeyi ve bu değerlerin kazandırılması sürecinde açık ve örtük programın etkilerinin karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 39(39), 356–383.
• Doğanay, A. ve Sarı, M. (2006). Öğrencilerin üniversitedeki yaşam kalitesine ilişkin algılarının demokratik yaşam kültürü çerçevesinde değerlendirilmesi (Çukurova Üniversitesi Örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(2), 107-128.
• Ektem, I. S. ve Sünbül, A. M. (2011). “Öğretmen adaylarının demokratik tutumları üzerine bir araştırma”. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 31: 159-168.
• Erdem, A. R. (2003). Üniversite kültüründe önemli bir unsur: değerler, Değerler Eğitimi Dergisi, 1(4), 25-34.
• Ersoy, A. (2010). İlköğretimde Değer kazanımlarının incelenmesinde karikatür kullanımı: dayanışma değeri örneği. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (2), 79-103.
• Givens, S. M. (2010). Using affective assessment to understand our students' ıdentities as readers and non-readers. Inquiry, 15(1), 5-19.
• Gömleksiz, M. N. ve Kan A. Ü. (2008). Eğitim fakültesi ve tezsiz yüksek lisans programlarına kayıtlı öğretmen adaylarının demokratik tutumlarının değerlendirilmesi (Fırat Üniversitesi Örneği). Milli Eğitim Dergisi, 178: 44-63.
• Güven, A. ve Akkuş, Z. (2004). Demokratik değer kazanımında okulların rolü. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 9.
• Hotaman, D. (2010). “Demokratik eğitim: demokratik bir eğitim programı”. Kuramsal Eğitimbilim, 3(1), 29-42.
• Hökelekli, H. (2010). Modern eğitimde yeni bir paradigma: değerler eğitimi. Eğitime Bakış Dergisi, 6 (18), 4-10.
• İlğan, A., Karayiğit, D. ve Çetin, B. (2013). Ortaokul öğrencilerinin demokratik değerlere sahip olma düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2).
• Kaldırım, E. (2003). İlköğretim 8.sınıf öğrencilerinin demokrasi algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karadağ, E., Baloğlu, N. ve Yalçınkayalar, P. (2006). İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretmenler tarafından algılanan demokratik tutumları ile öğretmenlerin demokratik değerleri üzerine ilişkisel bir araştırma. Değerler Eğitimi Dergisi, 4 (12), 65-82.
• Karakütük, K. (2001). Demokratik laik eğitim (çağdaş toplum olmanın yolu). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kaya, M. (2006). İlköğretim 8. sınıf Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi dersinde yer alan kavramların kazanılmışlık düzeyi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kıncal, R. ve Işık, H. (2003). Demokratik eğitim ve demokratik değerler. Eğitim Araştırmaları, 3(11), 54-58.
• Kışlalı, A. (1994). Kemalizm, laiklik ve demokrasi. (2.basım). Ankara: İmge Kitapevi.
• Kulaksızoğlu, A. ve Dilmaç, B. (2000). İnsani değerler eğitim programı. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 12, 199-208.
• Maxwell, J.A. (2008). Qualitative reseach design: an interactive approach. London: Sage.
• McNeill, B, Burrows, V. and Bellamy, L. (2000). Including affective behavior in course grades, ASEE - PSW Section, Spring. Conference, Tucson AZ.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook. (2nd Edition). California: SAGE Publications.
• Moller, J. (2006). Democratic schooling in norway: ımplications for leadership in practice. Leadership and Policy in Schools, 5 (1), 53–69.
• Mulhan, M. (2007). İlköğretim 7. sınıf Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi dersi kavramlarının öğrenilmesinde sosyal, ekonomik ve kültürel faktörler ile eğitim-öğretim uygulamalarının etkileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Namlı, Z. (2015). Sosyal bilgiler dersinde değer eğitimi. (Ed: R. Sever). Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 351-375.
• Nayır, F., ve Akar, F. (2009). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerine göre özgürlük kavramı ve özgürlüğün ilişkilendirildiği davranışlar. I. Uluslararası Avrupa Birliği, Demokrasi, Vatandaşlık ve Vatandaşlık Eğitimi Sempozyumu, 216-223.
• Okutan, M. (2010). Türk Eğitim Sistemi’nde demokrasi eğitimi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1).
• Özpolat, V. (2010). Bir toplumsal değişme paradigması olarak demokrasinin eğitime yansımaları: demokratik eğitim. Milli Eğitim Dergisi,(Kış), (135), 365-381.
• Sabancı, O. (2008). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde yer alan vatandaşlık konularıyla ilgili kavramsal algıları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Sarı, M. ve Sadık, F. (2011). Öğretmen adaylarının demokrasi algıları (Çukurova Üniversitesi Örneği). Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, Cilt: 1(2).
• Sidekli, S., Er, H., Yavaşer, R. ve Aydın, E. (2014). Sosyal bilgiler öğretiminde alternatif bir yöntem: karikatür. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2, 151-163.
• Singh, K. (2007). Qualitative research methods. London: Sage
• Tanilli, S. (1995). Nasıl bir demokrasi istiyoruz? İstanbul: Cem Yayınevi.
• Toomey, R. (2010). Values education, instructional scaffolding and student wellbeing. T. Lovant, R. Thoomey ve N. Clements (Eds,), International research handbook on values education and student wellbeing. (19-36). Newyork: Springer Netherlands.
• Türk Dil Kurumu (1998). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Ural, S, N. ve Sağlam H, İ. (2011). İlköğretim öğrencilerinin demokratik tutum düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt:9 No: 22, 161-180.
• Uslu, H. (2007). Eğitimde karikatür. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 84 (7), 15-18.
• Uygun, S. ve Engin, G. (2014). Temel Demokratik Değerler Ölçeği: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish. Volume 9/5 Spring, p. 2021-2031, http://www.turkishstudies.net/english/DergiPdfDetay.aspx?ID=6660
• Yazıcı, K. (2006). Değerler eğitimine genel bir bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları, 19, 499-522.
• Yazıcı, K. (2011). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının demokratik değerlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, Cilt 36, Sayı 159.
• Yeşil, R. (2002). Okul ve ailede insan hakları ve demokrasi eğitimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Yeşil, R. (2003). “Demokratik eğitim ortamının insan hakları temeli”, Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2) 45-54.
• Yeşil, R. ve Aydın, D. (2007). Demokratik değerlerin eğitiminde yöntem ve zamanlama. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 65-84.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, K. (2013). İlköğretim öğrencilerinin vatandaşlık eğitimi ile ilgili temel kavramlara ilişkin algılarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 453-463
• Yüksel, İ., Bağcı, Ş. ve Vatansever, E. (2013). İlköğretim son sınıf öğrencilerin demokratik değerlere sahip olma düzeylerinin belirlenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(12), 309-334.