Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Gözünden Vatandaşlık ve Türk Vatandaşlığı

Yıl 2017, Cilt: 16 Sayı: 2, 406 - 427, 01.04.2017

Emine Özlem Yiğit

https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.304708

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmada, vatandaşlık eğitimi konusunda merkezî sorumluluğa sahip sosyal bilgiler dersini vermeye aday olan sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programı öğrencilerinin vatandaşlığa ve Türk vatandaşlığına yönelik bakış açılarının ve bu konulardaki algılarının belirlenmesine çalışılmıştır. Nitel araştırma paradigması temelinde desenlenmiş olan çalışma betimsel bir araştırmadır. Bir devlet üniversitesinde öğrenim görmekte olan ve ikinci sınıfa devam eden 129 sosyal bilgiler öğretmen adayı çalışmanın katılımcılarını oluşturmaktadır. Vatandaşlığın ve Türk vatandaşı olmanın sosyal bilgiler öğretmen adayları için ne ifade ettiğinin ortaya konulmasına yönelik açık uçlu soruların yer aldığı bir veri toplama aracı geliştirilmiş ve veri toplama aşamasında bu araçtan yararlanılmıştır. Çalışma sonucunda sosyal bilgiler öğretmen adaylarının vatandaşlığı ve Türk vatandaşlığını hak ve özgürlüklerden ziyade görev ve sorumluluklar temelinde algıladıkları, devlet ve vatandaş kavramları arasına bir sınır çizmiş oldukları ve devleti vatandaşın dışında ve üstünde bir olgu olarak değerlendikleri, vatandaşlığı siyaset bilimi ile eşdeğer tuttukları, vatandaşlıkla ilgili konularda temel bilgi kaynaklarının sosyal medya ve İnternet olduğu, kendilerini vatandaşlık konusunda yeterli görmedikleri bulgularına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Vatandaşlık, Türk vatandaşlığı, sosyal bilgiler eğitimi, sosyal bilgiler öğretmen adayı

Anahtar Kelimeler

Vatandaşlık, Türk vatandaşlığı, Sosyal Bilgiler Eğitimi, Sosyal Bilgiler Öğretmen Adayı

Kaynakça

• Alabaş, R. (2010). Primary school students’ conceptions of citizenship. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2(2010): 2528-2532.
• Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi (2010). Avrupa Konseyi Demokratik Vatandaşlık Eğitimi ve İnsan Hakları Eğitimi Şartı. CM/Rec(2010)7 sayılı tavsiye kararı ve açıklayıcı not. Strasbourg: Avrupa Konseyi Yayınları .
• Baloğlu Uğurlu, N. (2013). 8. sınıf Amerikan ve Türk öğrencilerinin vatandaşlık ile ilgili algılarının karşılaştırılması. Eğitim ve Bilim, 38(170): 281-283.
• Bailey, R. (2000) Teaching Values and Citizenship Across the Curriculum. London: Kogan Page.
• Bennett, W.L., Wells, C., Rank, A. (2009). Young citizens and civic learning: two paradigms of citizenship in the digital age. Citizenship Studies, 13(2): 105-120.
• Bozatay, Ş.A. (2010). 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’na göre Türk vatandaşlığının kazanılması. Yönetim Bilimleri Dergisi, 8(2): 165-182.
• Cornbleth, C. (2010). Images of America: What youth do know about the United States. American Educational Research Journal, 39(2): 519-552.
• Dejaeghere, Y., Hooghe, M. (2009). Brief report: Citizenship concepts among adolescents. Evidence from a survey among Belgian 16-year olds. Journal of Adolescence, 32(2009): 723-732.
• Devine, D. (2002). Childrens’ citizenship and the structuring of adult-child relations in the primary school. Childhood, 9(3): 303-320.
• Ersoy, F. (2012). Annelerin vatandaşlık algısı, çocuklarında vatandaşlık bilinci geliştirme uygulamaları ve karşılaştıkları sorunlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2): 2111-2124.
• Göztepe, E. (2003). Yurttaşlığın kamusal ve ulusüstü boyutu: Avrupa yurttaşlığı ve göçmen forumu örnekleri. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 52(4): 230-248.
• Gündüz, M., Gündüz, F. (2002). Yurttaşlık Bilinci. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gürses, F. ve Gürkan Pazarcı N. (2010). Siyasal Gündemin Yurttaşlık Kavramına Etkileri: Ders Kitapları Üzerine bir İnceleme. Karaburun Bilim Kongresi. 2-5 Eylül 2010, İzmir. http://www.kongrekaraburun.org/tam_metinler_2010/a_8/02_Fatma_Gurses_ve_Nilgun_Gurkan_Pazarci.pdf.
• Güzel, C. (2003). Platon’un bilgi görüşü. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 20(2): 105-115.
• Habermas, J. (1992). Citizenship and national identity: some reflections on the future of Europe. Praxis International, 12(1): 1-19.
• Hançerlioğlu, O. (1974). Düşünce Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi
• Heater, D. (2004). Citizenship the Civic Ideal in World History, Politics and Education. UK: Manchester University Press.
• Heater, D. (2007). Yurttaşlığın Kısa Tarihi (çev. Meral Delikara Üst). Ankara: İmge Kitabevi.
• Howard, R.E. (1998). Being Canadian: citizenship in Canada. Citizenship Studies, 2(1): 133-152.
• Howard, S., Gill, J. (2010). 'It's like we're a normal way and everyone else is different': Australian children's constructions of citizenship and national identity. Educational Studies, 27(1): 87-103.
• Işın, E.F., Turner, B.S. (2007). Investigating citizenship: An agenda for citizenship studies. Citizenship Studies, 11(1): 5-17.
• Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi (BMİHB). http://www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhaklari/pdf01/203-208.pdf adresinden edinilmiştir.
• Johnson, C. (1984). Who is Aristotle’s citizen. Phronesis, 29(1): 73-90.
• Joppke, C. (2007). Transformation of citizenship: status, rights, identity. Citizenship Studies, 11(1): 37-48.
• Kadıoğlu, A. (2008). Vatandaşlık ve siyasal katılım. Ergun Özbudun’a Armağan, 225-246.
• Kim, S., Yang, J. (2013). Patterns of Citizenship and Political Action in Korea, Germany and the United States: An Analysis of the 2004 ISSP Data. Citizenship and Migration in the Era of Globalization içinde (181-208). Springer Berlin Heidelberg.
• Koffman, E. (2005). Citizenship, migration and reassertion of national identity. Citizenship Studies, 9(5): 453-467.
• Leca, J. (1992). Questions on citizenship. Chantal Mouffe (edt.). Dimensions of Radical Democracy: Pluralism, Citizenship, Community içinde (s. 17-31). Verso Books.
• Lister, R., Smith, N., Middleton, S., Cox, L. (2003). Young people talk about citizenship: Empirical perspectives on theoretical and political debates. Citizenship Studies, 7(2): 235-253.
• Marshall, T.H. (2006). Citizenship and social class. Christopher Pierson & Francis G. Castles (Eds.). The Welfare State Reader içinde (s.30-39). Bristol: Polity Press.
• Marston, S.A., Mitchell, K. (2004). Citizenship and the state: citizenship formations in space and time. Clive Barnett and Murray Low (eds.). Spaces of Democracy: Geographical Perspectives in Citizenship, Participation and Representation içinde (93-112). SAGE Publications Ltd.
• Miller-Idriss, C. (2006). Everyday understandings of citizenship in Germany. Citizenship Studies, 10(5): 541-570.
• Osmanoğlu, A.E., Öztürk, C. (2012). Türkiye ve Mısır sosyal bilgiler ders kitaplarında vatandaşlık algısının karşılaştırmalı analizi. PEGEM Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(3): 43-61.
• Öcal, A., Kemerkaya. G. (2011). Yetiştirme yurdunda kalmış yetişkinlerin devlet ve vatandaşlık algıları üzerine nitel bir araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 30(1): 63-82.
• Özkazanç, A. (2009). Toplumsal vatandaşlık ve neo-liberalizm sorunu. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 64(1): 247-274.
• Pierson, C. Modern Devlet (çev. Dilek Hattatoğlu). İstanbul: Çivi Yazıları.
• Riesenberg, P. (1994). Citizenship in the Western Tradition: Plato to Rousseau. UNC Press.
• Roche, M. (1987). Citizenship, social theory, and social change. Theory and Society, 16(3): 363-399.
• Smith, R.M. (2002). Modern citizenship. Engin F. Işın ve Bryan S. Turner (eds.). Handbook of Citizenship Studies, 105-115. SAGE Publications.
• Soysal, Y.N. (1994). Limits of Citizenship: Migrants and Postnational Membership in Europe. Chicago: Chicago University Press.
• Xia, Y. (2012). Conceptualizing Citizenship: How the “Post-80” Activists in Hong Kong Understand Citizenship Rights, Obligations and Identities. 大珠三角论坛. 2012年第3期.
• TC Anayasası (1982). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Thorson, K. (2012). What does it mean to be a good citizen? Citizenship vocabularies as resources for action. The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science, 644(1): 70-85.
• Turner, B. S. (1993). Citizenship and Social Theory. Sage Publications.
• Villa, D. (2001). Socratic Citizenship. Princeton NJ: Priceton University Press.
• Yılmaz, K. (2013). İlköğretim öğrencilerinin vatandaşlık eğitimi ile ilgili temel kavramlara ilişkin algılarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi [Hacettepe University Journal of Education], 28(1), 453-463.
• Zhang, Y. (2011). Citizenship Education in China: Comparing eighth grade students’ civic attitudes and civic engagement in Shanghai and Hong Kong. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Graduate School of the University of Minnosota.