Lise Öğrencilerinin Risk Alma Davranışlarının Karar Verme Becerileri ve Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 17 Sayı: 3, 0 - 0, 31.07.2019

Murat Sinan Özkan Selim Gündoğan Jale Eldeleklioğlu

https://doi.org/10.17051/ilkonline.2018.466334

Cited By: 1

Öz

Bu
çalışmada lise öğrencilerinde risk alma davranışının karar verme becerileri ve
çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya 195’i kız
ve 145’i erkek olmak üzere toplam 340 lise öğrencisi katılmıştır. Çalışmada
lise öğrenicilerinin risk alma davranışlarını belirlemek için “Ergenlerde Risk
Alma Ölçeği”, karar verme becerilerini belirlemek için “Karar Stratejileri Ölçeği” ve
araştırmacılar tarafından hazırlanan “kişisel bilgi formu” kullanılmıştır.
Araştırma verilerinin analizinde, t-testi, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon
Katsayısı Tekniği ve Çoklu Regresyon Analizi Tekniği kullanılmıştır.
Araştırmadan elde edilen bulgular alan yazınıyla ilişkisi içinde tartışılmış ve
bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Risk alma, Karar Verme Becerisi, Ergen

Kaynakça

• Arıkan, G.,Tacoğlu, T. ve Erdoğan, S. (2011). Ankara, Toronto ve priştina’daki üniversite öğrencilerinin risk alma davranışları açısından karşılaştırılması. Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 56, 1-24. Arnett J. (1992). Reckless behavior in adolescence: A developmental perspective. Developmental Review, 12, 339-373. Atkinson, R. L.,Atkinson, R. C., Smith, E. E., Bem, D. J., & Nolen-Hoeksema, S. (1999). Psikolojiye Giriş. (Çev: Yavuz Alagon). Ankara: Arkadaş. Bacanlı, F. ve Sürücü, M., (2005). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin karar verme stilleri ve sınav kaygıları arasındaki ilişki. VIII. Ulusal Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Kongresi Özet Kitabı. Marmara Üniversitesi, İstanbul, Baron, J. (1985). Rationality ve intelligenc.. London: Cambridge University Press. Basut, E. (2006). Stres, başa çıkma ve ergenlik. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi,13 (1) Büyüköztürk, Ş. (2006). Sosyal bilimleri için veri analizi el kitabı istatistik araştırma deseni-spss uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegema. Byrnes, J. P. (1998). The nature and development of decision-making: a self regulation model. USA: EarlbaumManwahNJ. Byrness, J.P. & Mcclenny, B. (1994). Decision making in young adolescents an dadults. Journal of Experimental Child Psychology, 58, 359-388. Cavell, T., A. (2000). Working with parents of aggressivechildren: a practitioner's guide school psychology. American Psychological Association, 33 (5): 325- 335. Çolakkadıoğlu, O. (2012). Ergenlerde karar verme ölçeği’nin ortaöğretim öğrencileri için geçerlik ve güvenirlik çalışması, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 9,19, s. 387-403. Doğan, U., Kaya, S. ve Dinçer, E. (2016). Lise öğrencilerinin risk alma davranışlarının yaşam doyumu ve psikolojik iyi oluş değişkenleri ile ilişkisi. Turkish Studies, 11(3), 953-964. Donovan J. E. & Jessor R. (1985). Structure of problem behavior in adolescence anyounadulthood. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 53, 890-904. Eldeleklioğlu, J. (1999), Karar stratejileri ile ana - baba tutumları arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 11(2), 7-13 Everley, M., J. (2002). The ethical aspects of risk assessment in the field of occupational safety and health. ( Phd. Thesis), The University of Leeds, Department of Philosophy,12, 56-75. Esen, B. K. (2002). Akran baskısı düzeyi farklı olan öğrencilerin risk alma, sigara içme davranışı ve okul başarılanının incelenmesi, (Yayınlanmamış doktora tezi) Gazi Üniversitesi, Eğitim bilimleri Enstitüsü, Ankara. Friedmann, I. A. & Mann, L. (1993). Copingpatterns in adolescent decision-making: An Israeli-Australian comparison. Journal of Adolescence, 16, 187-199. Furby, L. & Beyt-Marom, R. (1992). Risk taking in adolescence: A decision making perspective. Develop mental Review, 12, 1-44. Furlong A. & Cartmel F. (1997). Young people and social change. ındividualization and risk in late modernity. USA: Open University Press. Ganzel, A., K. (1999), Adolescent decision making the ınfluence of mood, age, ve gender on the consideration of ınformation, Journal of Adolescent Research,14(3), 289-318 Gündoğdu, M., Korkmaz, S. ve Karakuş, K. (2005). Lise öğrencilerinde risk alma davranışı. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, , 21, 151-160. Güney, N. (2007). Ergenlikte risk almanın içsel kaynaklarının benmerkezlilik, akran baskısı, sosyo-ekonomik düzey ve cinsiyet açısından incelenmesi.(Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Gürsel, S. (2010). Tehlikeyi kanıksama ve risk alma arasındaki ilişkinin özel güvenlik personeli üzerinde incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kara Harp Okulu, Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Gullone E., Moore S., Moss S. & Boyd C. (2000). The adolescent risk taking questionnaire: development and psychometric evaluation. Journal Of Adolescent Research, 15, (2), 231-250. Jaccard, J., Blanton, H. & Dodge, T. (2005). Peer influences on risk behavior: An analysis of the effects of a closefriend. Developmental Psychology, 41, 135-147. Kelley, A., Schothec, T & Landry, C., (2004). Risk-taking and novelty seeking in adolescence: Introduction to part-I. Annals of the New York Academy of Science, 1021, s. 27-32. Kıran- Esen, B. (2003). Akran baskısı ölçeği’nin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 2(3), 65-76. Kuzgun, Y. (1993). Karar stratejileri ölçeği: geliştirilmesi ve standardizasyonu. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları. Rüveyde Bayraktar ve İhsan Dağ (Ed.). Ankara: Türk Psikologlar Derneği. Levenson M. R. (1990). Risk-taking and personality, Journal Of Personality and Social Psychology, 58, (6), 1073-1080. Lipsitt, L.P. & Mitnick, L.L. (1991). Self regulating behavior and fishtaking: Causesand Consequence, Norwood: Ablex. Mancini, J., A. & Huebner, A., J. (2004). Adolescent risk behavior patterns: Effects of structured time-use, inter personal connections, self-system characteristics, and socio-demographic influences. Child and Adolescent Social Work Journal, 21(6), 647-668. Marzano, R. J. (2006). The new taxonomy of educational objectives. Corwin Press. Michael, K. & Ben-Zur, H., (2007). Risk taking among adolescents: association ith social and affective factors. Journal of Adolescence, 30(1), 17–31 Moore S. & Gullone E. (1996). Predicting adolescent risk behavior using a personalized cost-benefit analysis. Journal Of Youth And Adolescence, 25, 343- 359. Pawlowski, B., Atwal R. & Dunbar, R. (2008). Sex differences in everyday risk-taking behaviour in humans. Evol Psychol, 6, 30-42. Selçuk, Z. (2000). Gelişim ve Öğrenme. Ankara: Nobel. Taper, S.,Aarons, G., Sedlar, G. &, Brown, S. (2001), Adolescent substanceuse and sexual risk taking behavior. Journal of Adolescent Health, 28, 181-189. Taşdelen, A. (2002). Öğretmen Adaylarının farklı psiko-sosyal değişkenlere göre karar verme stilleri. (Yayımlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Uludağlı, N., P. ve Sayıl, M. (2009). Orta ve ileri ergenlik döneminde risk alma davranışı: ebeveyn ve akranların rolü. Türk Psikoloji Yazıları, 12/23, 14-24. Uysal, R. ve Yılmaz, Bingöl, T. (2014). Ergenlerde risk alma davranışının öz-yeterlik ve farklı değişkenler açısından incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(8), 573-582 Yılmaz, T. (2000). Ergenlerde Risk alma davranışlarının incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir. Yörükoğlu, A. (1989). Gençlik Çağı (6. Basım). İstanbul : Özgür. Zeleny, M.,(1982) Multiple Criteria Decision Making. Newyork: Mc- Graw-Hill.