Öğretmenlerin Emeklilik Dönemine ve Emekliliğe Hazırlık Eğitimine İlişkin Görüşleri

Yıl 2012, Cilt: 11 Sayı: 4, 1053 - 1065, 26.06.2012

Hülya Şahin Abdullah Selvitopu

Öz

Bu çalışmanın amacı, emekliliği yaklaşmış veya hali hazırda emekli olabilecek öğretmenlerin, emekliliğe bakışlarını, emekliliğe hazırlık durumlarını, emeklilik sonrası ihtiyaçlarını belirlemek ve “emekliliğe hazırlık eğitimi”ne ilişkin görüşlerini ortaya çıkarmaktır. Veriler, yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Görüşme formları emekliliği yaklaşmış ya da emekliliği hak etmiş 22 öğretmene uygulanmıştır. Veri analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Sonuçlar, öğretmenlerin emekliliği; bir fırsat, başlangıç, bitiş, kendine ve aileye vakit ayırma ve muhasebe dönemi olarak gördüğünü göstermiştir. Öğretmenlerin çoğunluğunun emeklilik dönemine ilişkin herhangi bir plan ve hazırlıkları olmadığı görülmüştür. Planı olanlar ise bunları; kendine ve aileye vakit ayırma, iş kurma ve sosyal sorumluluk projelerine katılma olarak ifade etmiştir. Emekliliğe ilişkin ihtiyaçlar konusunda finansal ihtiyaçlar ön plandadır. Öğretmenler, “Emekliliğe hazırlık eğitimi programı”na ilişkin olumlu görüş bildirmişlerdir. Öğretmenlerin çoğu, emekliliğe hazırlık eğitimi programına katılabileceklerini, böyle bir eğitimin emeklilik dönemlerini kolaylaştırabileceğini ifade etmiştir

Anahtar Kelimeler

Emeklilik, emekliliğe hazırlık eğitimi programı, öğretmen

Teachers\' Views about Retirement and Pre-retirement Training

Öz

The aim of this study was to find out teachers‟ views about retirement, their needs in the postretirement
period, their readiness levels for retirement and to identify their opinions about pre-retirement
training programme. Twenty-two teachers near retirement or deserved-retirement-but-not-retired participated in
this study. Data were collected by a semi-structured interview form. In data analysis process, content analysis
method was used. Results showed that some teachers perceived retirement as an opportunity and a new start,
but some others thought of it as an ending in their lives. Most teachers had no plans for retirement. Teachers
who had plans planned to spend more time with their family, start up a business, or take part in social projects.
Economic needs are the most important ones in the post-retirement period. Most teachers liked the idea of preretirement
training program and were willing to participate.

Anahtar Kelimeler

Retirement, retirement planning programme, teacher.

Kaynakça

• Akçay, C.R. (1994). Çanakkale ilinde görev yapan öğretmenlerin emekliliğe hazırlık eğitimine olan ihtiyaçları. Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Anderson, C. E. & Weber, J. A. (1993). Pre-retirement planning and perceptions of satisfaction among retirees. Educational Gerontology, 19, 397–406.
• Atchley, R.C. (1989). A continuity theory of normal aging. The Gerontologist, 29, 183-190.
• Atchley, R. C. (1993). Continuity theory and the evolution of activity in later adulthood. In: J. R. Kelly (Ed.), Activity and aging, (5–16). Newbury Park: Sage Publications, Inc.
• Başaran, İ. E. (1985).Örgütlerde İşgören Hizmetlerinin Yönetimi. Ankara
• Başaran, İ. E. (2008). Örgütsel Davranış İnsanın Üretim Gücü. Ankara: Ekinoks Yayıncılık.
• Becker, J.M.; Trail, F.T.; Lamberts, B.M. & Jimmerson, M.R. (1983). Is preretirement planning important?, Washington State University.
• Beehr, T. A. (1986). The process of retirement: A review and recommendations for future investigation. Personnel Psychology, 39(1), 31-55.
• Bender, K. &Jivan N. A. (2005). What makes retirees happy?, Center for Retirement Research, 28, 1- 9.
• Berger, U.; Der, G.; Mutrie, N. & Hannah, K.M. (2005). The impact of retirement on physical activity. Ageing & Society, 25, 181–195.
• Blakeley, J. & Ribeiro V. (2008). Are nurses prepared for retirement? Journal of Nursing Management, 16, 744–752.
• Brown, S.K. (2003). Staying ahead of the curve 2003: The AARP working in retirement study. Washington DC: AARP.
• Dan, A. A. (2004). What are people doing to prepare for retirement? structural, personal, work, and family predictors of planning. Department of Sociology. Case Western Reserve University. Dissertation.
• Devlet Planlama Teşkilatı. (2007). Türkiye‟de yaşlıların durumu ve yaşlanma ulusal eylem planı, Yayın No: 2741 (http://ekutup.dpt.gov.tr/ ) Erişim Tarihi: 14/06/2011.
• Earl, B. T. (2004). Effects of pre-retirement preparation on depression and quality of life in retirement for professional managerial males. Dissertation, Faculty of the California School of Professional Psychology, Alliant International University.
• Feldman, D. (1994). The decision to retire early: A review and conceptualisation. Academy of Management Review, 19, (2) 285-311.
• Ferraro, K. F. & Su, Y. (1999). Financial strain, social relations, and psychological distress among older people: A cross-cultural analysis. Journals of Gerontology: Series B: Psychological Sciences & Social Sciences, 54B (1), 3-15.
• Fulks J. & Fallon L. (2001). The older worker. Occupational Medicine, 16 (3), 501–507.
• Gall, T. L. & Evans, D. R. (2000). Preretirement expectations and the quality of life of male retirees in later retirement. Canadian Journal of Behavioural Science, 32 (3) 187-197.
• Harte, J. D. (1972). Preparing for retirement. Journal of the Royal College of GeneralPractitioners, 22, 612-615.
• Havighurst, R. (1972). Developmental tasks and education, 3rd edition. New York: McKay.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2006) . Yeni insan ve insanlar, (10. Baskı), İstanbul: Evrim yayınevi.
• Kılıçcı Y. (1988). Yaşlılığın uyum sorunları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 41 - 45.
• Köknel, Ö. (1993). Zorlanan İnsan. Istanbul: Altın Kitaplar.
• Laughlin, C. & Cotten, P. D. (1994). “Efficacy of a pre-retirement planning intervention for ageing individuals with mental retardation” Joumal of Intellectual Disability Research, 38, 317- 328.
• OECD (2011). Society at a glance. Social indicators. http://www.oecd.org/document/24/0,3746,en_2649_34637_2671576_1_1_1_1,00.html adresinden 02/07/2011 tarihinde alınmıştır.
• Öz, F. (1992). Yaşlılıkta ruh sağlığı, Türk Hemşireler Dergisi, 42(2), 5-8.
• Özben, Ş. (2008). Yaşlılık, K Ersanlı, ve M.Kalkan(Ed.), Yaşlılıkta gelişim görevleri, (ss.97-120). Ankara: Pegem Akademi
• Pereira, R. ve Stagnitti, K. (2008). The meaning of leisure for well-elderly Italians in a Australian community: Implications for occupational therapy. Australian Occupational Therapy Journal, 55, 39–46.
• Rosenkoetter, M. M. & Garris, J. M. (2001). Retirement planning, use of time, and psychosocial adjustment. Issues in Mental Health Nursing, 22, 703–722.
• Sellar, B. & Boshoff, K. (2006). Subjective experience of older Australians. Australian Occupational Therapy Journal, 53, 211–219.
• Sevim, Y. ve Şahin, J. (2007). Toplumun yeni yoksulları: Emekliler (Şanlıurfa İli Örneği). Sosyoloji Araştırmaları Dergisi / Journal of Sociological Research, 1, 195-207.
• Siegel, S. R. & Rees, B. Y. (1992). Preparing the public employee for retirement. Public Personnel Management, 21 (1), 89–100.
• Sharpley, C. F. & Layton, R. (1998). Effects of age of retirement, reasons for retirement, and pre-retirement training on psychological and physical health during retirement. Australian Psychologist, 33 (2), 119–124.
• Shouksmith, G. (1983). “Change in attitude to retirement following a short pre-retirement planning seminar.” The Journal of Psychology, 114, 3-7.
• Tansel, A.ve Hoşgör, Ş. (2010). “2050‟ye doğru nüfusbilim ve yönetim: Eğitim, işgücü, sağlık ve sosyal http://www.tusiad.org/__rsc/shared/file/2050yeDogruNufusBilim-AnaRapor.pdf sistemlerine yansımalar” (Online) Erişim: 15/06/2011,
• Taylor-Carter, M.A. & Cook, K. (1995). Adaptation to retirement: Role changes and psychological resources. The Career Development Quarterly, 44(1), 67-78.
• Yaşın, D. Z. (1997). Çalışma,cinsiyet ve cinsiyet roller ile ev işleri ve depresyon ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 12(39),39-53.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.