Yönetici ve Öğretmenlerin Algılarına Göre İlköğretim Okullarında Örgütsel Öğrenme

Yıl 2012, Cilt: 11 Sayı: 3, 748 - 761, 26.06.2012

Hasan Basri Memduhoğlu Ersin Kuşci

Öz

Bu araştırmanın amacı, ilköğretim okullarında görevli öğretmen ve yöneticilerin görev yaptıkları ilköğretim okullarındaki örgütsel öğrenmeye ilişkin görüşlerinin belirlenmesidir. Tarama modelindeki araştırmanın örneklemi, Van il ve Gevaş ilçe merkezindeki kamu ilköğretim okullarında görev yapan 239 öğretmen ve 107 yönetici olmak üzere toplam 346 kişiden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Güçlü ve Türkoğlu (2003) tarafından geliştirilen “İlköğretim Okullarında Örgütsel Öğrenme Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmada ulaşılan bulgular kişisel ustalık, paylaşılan vizyon, zihni modeller, takım halinde öğrenme ve sistem düşüncesi boyutlarında sunulmuştur. Araştırmada yönetici ve öğretmenlerin ilköğretim okullarında orta düzeyde öğrenen örgüt algısına sahip oldukları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Öğrenen örgüt, örgütsel öğrenme, ilköğretim okulları

Organizational Learning in Primary Schools in the Views of School Administrators and Teachers

Öz

The purpose of the study was to explore the views of primary school administrators and teachers
about organizational learning in primary schools. The sample of the research which used the survey method
consisted of totally 345 individuals, 239 teachers and 107 school administrators from primary schools in Van
province and Gevaş district. “Organizational Learning in Primary Schools Scale”, developed by Güçlü and
Türkoğlu, was used to gather data. The study concluded that the participant administrators and teachers had
moderate perceptions of learning organization and their views significantly varied according to title, gender,
seniority and the number of teachers at school

Anahtar Kelimeler

Learning organization, organizational learning, primary schools, school administration

Kaynakça

• Akdeniz C. (2003). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Öğrenen Örgüt Etkenlerine İlişkin Görüşleri. (Yayımlanmammış Yükseklisans Tezi) Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akgemci, T. (1999). Sanayi Ötesi Toplum ve Öğrenen Organizasyon. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Yüksekokulu Dergisi. 2, 59-72
• Akkoç, H. (2008). Öğrenen Örgüt Oluşumunda Bilgi Yönetimi Uygulamalarının Rolü. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Argyrıs, C., Schön, D. A. (1978), Organizational Learning: A Theory of Action Perspective Massachusetts: Addison-Wesley.
• Atik, İ. ve Atak, M. (2007). Örgütlerde Sürekli Eğitimin Önemi ve Öğrenen Örgüt Sürecine Etkisi. Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi. 3(1), 63-70
• Boyacı, M. (2007). Öğrenen Organizasyonlar: Teorik Bir Yaklaşım. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Braham, B. V. (1998). Öğrenen Bir Organizasyon Yaratmak. Çeviren: Ali Tekcan. İstanbul: Rota Yayıncılık.
• Budak, G. (2000). Öğrenen örgütlerde stratejik planlama ve stratejik öğrenme. Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 15(1), 1-11
• Celep,C. (2003). Örgütsel Öğrenme Açısından İlköğretim Okulları. 12. Eğitim Bilimleri Kongresi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Coppieters, P. (2005). Turning Schools into Learnings Organizations. European Jeurnal of Teacher Education, sayı: 28(2), 129-139
• Çalık T. (2010) Öğrenen Örgütler Olarak Eğitim Kurumları. Sosyal Bilimler Dergisi Kırgızistan- Türkiye Manas Üniversitesi, Sayı 8, 121-128.
• Çam, S. (2002). Öğrenen Organizasyon ve Rekabet Üstünlüğü. İstanbul: Papatya Yayıncılık.
• Çelik, V. (1997). Öğrenen Bir Lider Olarak Okul Yöneticisi. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, kasım-aralık, 17-19.
• Çoban, G. (2006). Öğrenen Organizasyon ve Bankacılık Sektöründeki Uygulaması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dallı, E. (1998). Öğrenen Organizasyonların Özellikleri ve Uygulamaya İlişkin İki Örnek Olay (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Demir, M. (2006). Öğrenen Örgüt Kültürünün Oluşturulması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Deniz Harp Okulu, Deniz Bilimleri ve Mühendisliği Enstitüsü.
• Dinçer, Ö. (1992). Örgüt Geliştirme: Teori, Uygulama ve Teknikler. İstanbul: Timaş Basımevi
• Durmuş, A. E. (2001). Kadın ve Erkek Yöneticilerin Liderlik Davranışları Arasındaki Farklılıklar. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Elma, C., Demir, K. (Ed.). (2000). Yönetimde Çağdaş Yaklaşımlar, Uygulamalar ve Sorunlar. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ergani B. (2006). Öğrenen Bir Örgüt Olarak Üniversiteler: Dumlupınar Üniversitesi Kütahya Meslek Yüksek Okulu Örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Erigüç, G., Balçık, P. Y. (2008). Öğrenen Örgüt ve Hemşirelerin Değerlendirmelerine Yönelik Bir Uygulama. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi,10(1), 76-106.
• Garvin, D. A (2000). Learning in Action. Boston, Massachusetts: Harvard Business School Pres.
• Gizir, S. (2008). Örgütsel Değişim Sürecinde Örgüt Kültürü ve Örgütsel Öğrenme. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 182-196.
• Güçlü, N. ve Türkoğlu, H. (2003). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Yönetici ve Öğretmenlerin Öğrenen Organizasyona İlişkin Algıları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(1), 137-160.
• Güler, M. (2008). Emniyet Müdürlüklerinde Görevli Personelin Öğrenen Organizasyona İlişkin Algıları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gürsel, M. (1998). Öğrenen örgütler. Türkiye’de Eğitim Yönetimi. Ed: H. Taymaz ve M. Yazıcıoğlu. İstanbul: Kültür Koleji Eğitim Vakfı Yayınları.
• İstar, N. (2006). Öğrenen Organizasyonlarda Başarı Kriterleri ve Bir Uygulama. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kale, M. (2004). Resmi ve Özel Fen Liselerinin Örgütsel Öğrenme Açısından Değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 159-177
• Kırım, A. (1998). Yeni Dünyada Strateji ve Yönetim. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Koç, Ö. (2006). Öğrenen Organizasyonlarda Motivasyonun Etkisi ve Bir İşletme Uygulaması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kümüş, A. (1998). Öğrenen Organizasyon Olarak Okul. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü
• Marquardt, M. J. (1999). Action Learning in Action. Palo Alto, CA: Black-Davies Publishing.
• Marquardt, M. J. (2002).. Mastering in the 5 Elements for Carporate Learning, Building in Learning Organization 2nd edition, Palo Alto, Black-Davies Publishing.
• Menefee, D. (2004). The manegerial roles of the supervisor. Supervision as Collabration in the Human Services.(Editors: Michael J.Austin ve Karen M. Hopkins), California: Sage Paplication,137-150.
• Morgan, G.(1998). Yönetim ve Örgüt Teorilerinde Metafor. İstanbul : MESS Yayınları
• Öğütçü, A.O. (2006). Çağdaş Yönetim Yaklaşımlarından Öğrenen Örgüt Yaklaşımı ve Bir Kamu Kurumunda Uygulama. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öneren, M. (2008).İşletmelerde Öğrenen Örgütler Yaklaşımı. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 163- 178
• Özdemir, S. (2000). Eğitimde Örgütsel Yenileşme. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Özden, Y. (2000). Eğitimde Dönüşüm:Eğitimde Yeni Değerler. 3. Baskı, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Özus, E. (2005). M.E.B. Bağlı Konya İlindeki Mesleki ve Teknik Orta Öğretim Kurumlarında Çalışan Öğretmen ve Yöneticilerin Öğrenen Organizasyonu Algılamaları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Pekel, H. (2007). Öğrenen Organizasyonlar ve Örgüt Kültürü Arasındaki Etkileşim ve Eczacıbaşı Yapı Gereçleri Vitra A.Ş.’de Bir Uygulama. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sarıtaş, M. (2001). Sınıf Yönetiminde Yeni Yaklaşımlar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Sayan, E. (2006). Otomotiv Sektöründe Öğrenen Organizasyonlar. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Senge P. (1990). The Fifth Discipline: The Art and Practice of the Learning Organization. New York, Deubleday.
• Senge, P. M. (2002). Beşinci Disiplin. Çevirenler: Ayşegül İldeniz, Ahmet Doğukan. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Şen, S. (2003). Okulöncesi Eğitim Kurumlarında Görev Yapan Öğretmenlerin Eğitim Gereksinimlerinin Saptanması, Hizmet İçi Eğitim İle Yetiştirilmesi. Eğitim Araştırmaları.Güz, 13, 111-121
• Şeşen, H. (2006). Personelin Öğrenen Örgüt Algılamalarının Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Kara Harp Okulu, Savunma Bilimleri Enstitüsü.
• Taşcı, D. ve Eroğlu, E. (2004). İşletmelerin Öğrenen Organizasyon Olma Yolundaki Çabalarının Türkiye’deki Görünümü. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 89-108
• Teare, R. & Dealtry, R. (1998). Building and Sustaining a Learning Organization. The Learning Organization, 5(1), 47-60
• Tepeci, M. ve Koçak, G. N. (2005). Ekiplerde Öğrenme: Öğrenen Örgütler Olmanın Anahtarı. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 379-393
• Töremen, F. (1999). Devlet Liselerinde ve Özel Liselerde Örgütsel Öğrenme ve Engelleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Töremen, F. (2001). Öğrenen Okul. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Uçar, R. ve İpek C. (2006). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Yönetici ve Öğretmenlerin MEB Hizmet İçi Eğitim Uygulamalarına İlişkin Görüşleri. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 34-53
• Uysal, A. (2005). Okul Öncesi Kurumlarında Görev Yapan Yönetici ve Öğretmenlerin Öğrenen Organizasyona İlişkin Algıları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ünal, A. (2006). İlköğretim Denetçilerinin Öğrenen Organizasyon Yaklaşımı Açısından Değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Watkıns, K., Marsıck, V. (1997), Dimensions of The Learning Organization Questionnaire [survey] Warwick, RI: Partners for the Learning Organization.
• Yazıcı, S. (2001). Sınıf Yönetiminde Yeni Yaklaşımlar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yücel, İ. (2007). Öğrenen Örgütler ve Örgüt Kültürü –Bir Uygulama. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.