Okunabilir Bir Kitap Nasıl Seçilir?

Yıl 2012, Cilt: 11 Sayı: 2, 319 - 331, 26.06.2012

Seyit Ateş , Çetin Çetinkaya Kasım Yıldırım

Öz

Bu araştırmada ilköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin kendi kitap seçimlerinde kullanabilecekleri bir rubrik geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda ilgili literatür taranmış ve bu doğrultuda öğrenciler, öğretmenler ve ebeveynler için üç farklı anket formu hazırlanmış ve tüm katılımcıların kitap seçimi konusunda görüşleri alınmıştır. Elde dilen veriler ve ulaşılabilen literatür bilgileri doğrultusunda çocukların kendi kitap seçimlerinde kullanabilecekleri taslak bir rubrik (dereceli puanlama anahtarı) geliştirilmiştir. Daha sonra bu rubrik alanda uzman kişilere ulaştırılarak ve görüşlerine başvurularak kapsam geçerlik çalışmaları yapılmıştır. Kapsam geçerliliğinin hesaplanmasında Lawshe tekniğinden yararlanılmıştır. Yapılan analizler, dereceli puanlama anahtarının kapsam geçerliğinin iyi olduğunu göstermiştir. Dereceli puanlama anahtarı literatürdeki okunabilirlik formüllerinden farklı olarak okuyucu ve metin temelli faktörleri içermektedir.

Anahtar Kelimeler

Okunabilirlik, kitap seçimi, ilköğretim öğrencileri, serbest okuma

How to Choose a Readable Book

Öz

In this research, we aimed to develop a rubric to be used by fourth- and fifth-grade students in their
book selection. For that purpose, literature on children book selection was reviewed and three different kinds of
questionnaires for students, teachers and parents were developed. Using these questionnaires, we surveyed the
opinions of teachers, students and parents about book selection. Then, we developed a tentative rubric to be used by
the fourth- and fifth-grade students in their book selection. Following this process, this tentative rubric was presented
to some experts who studied children’s literature. The experts examined this tentative rubric based on some criteria.
After this evaluation, we used quantitative approach toward the content validity of this rubric. We used Lawshe
formula in order to compute the content validity. Lawshe value of the rubric showed that the developed rubric had
quite good content validity for book selection of the fourth- and fifth-grade students

Anahtar Kelimeler

readability, book selection, elementary school students, independent reading.

Kaynakça

• Anderson, R.C., Wilson, P.T., & Fielding, L.G. (1988). Growing in reading and how children spend their time outside of school. Reading Research Quarterly, 23, 285-303.
• Angeletti, N., Hall, C., & Warmac, E. (1996). Improving elementary students’ attitudes toward recreational reading. Retrieved from ERIC database (ED398553).
• Ateş, S., Çetinkaya, Ç., & Yıldırım, K. (baskıda). Öğretmen, ebeveyn ve öğrencilerin görüşlerine göre ilköğretim öğrencilerinin okuma çevreleri. International Online Journal of Educational Science.
• Baker, T., & Wigfield, A. (1999). Dimensions of Children’s motivation for reading and their relations to reading activity and reading achievement. Reading Research Quarterly, 34, 2- 29.
• Bintz, W.P. (1993). Resistant readers in secondary education: Some insights and implications. Journal of Reading, 36, 604-614.
• Carter, M.A. (1988). How children choose their books: Implications for helping develop readers. Ohio Reading Teacher, 22, 15-21.
• Çeçen, M.A. ve Aydemir, F. (2011). Okul öncesi hikaye kitaplarının okunabilirlik açısından incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8, 185-194.
• Çiftçi, Ö., Çeçen, M.A. ve Melanlıoğlu, D. (2009). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik açısından değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 206-219.
• Cresswell, J.W. (2005). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research (Second edition). New Jersey: Pearson Education, Inc.
• Değirmenci, H. (2009). İlköğretim okullarında düzenlenen okuma saatlerinin değerlendirilmesine ilişkin öğretmen görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Fry, E. (2002). Readability versus leveling: both of these procedures can help teachers select books for readers at different stages. The Reading Teacher, 56, 286-292.
• Guthrie, J. T., Hoa, A. L., Wigfield, A., Tonks, S. M., Humenick, N. M., & Littles, E. (2007). Reading motivation and reading comprehension growth in the later elementary years. Contemporary Educational Psychology, 32, 282– 313.
• Güneş, F. (2010). Okuma kültüründe okuma ilgisi ve kitap seçiminin önemi ile ekran okuma alışkanlığı. Şimdi Okuma Zamanı Okuma Kültürü ve Etkili Dil Kullanmı Projesi-Okuma Kültürü ve Siz Varlığının Geliştirilmesi Çalıştayı, Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• Güyer, T., Temur, T. ve Solmaz, E. (2009). Bilgisayar destekli metin okunabilirliği analizi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7, 751-766.
• Haris, V. J. (2008). Selecting books that children will want to read. The Reading Teacher, 61, 426-430
• Kasten, W. C., & Yıldırım, K. (2011). Türk öğrencilerin iyi birer okuryazar olmalarına yönelik öneriler. Ankara: Maya Akademi.
• Kragler, S., & Nolley, C. (1996). Student choices: Book selection strategies of fourth graders. Reading Horizons, 36, 354-365.
• Lange, B. (1982). Readability formulas: Use and misuse. The Reading Teacher, 35, 858-886.
• Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel Psychology, 28, 563-575
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2005). İlköğretim Türkçe dersi (1-5. sınıflar) öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Ders Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• Mohr, K.A.J. (2006). Children’s choices for recreational reading: A three-part investigation of selection preferences, rationales, and processes. Journal of Literacy Research, 38, 81-104.
• Moss, B., & Hendershot, J. (2002). Exploring sixth graders’ selection of nonfiction trade books. The Reading Teacher, 56, 6-17.
• Padak, N. & Rasinski, T. (2007). Is being wild about Harry enough? Encouraging independent reading at home. The Reading Teacher 61,350–353.
• Rasinski, T., & Padak, N. (2011). Who wants to be a (reading) millionaire? The Reading Teacher, 64, 553-555.
• Reuter, K. (2007). Assessing aesthetic relevance: Children’s book selection in a digital library. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 58, 1745-1763.
• Reutzel, D. R., & Gali, K. (1998). The art of children’s book selection: A labyrinth unexploded. Reading Psychology, 19, 3-50.
• Schirmer, B.R., & Lockman, A.S. (2001). How I do find a book to read? Middle and High School students use a rubric for self-selecting material for independent reading. Teaching Exceptional Children, 34, 36-42.
• Shoki, G. (2007). Readability as consideration for book selection criterion in book selection practices in some academic libraries in Nigeria. World Library and Information Congress: 73rd Ifla Genereal Conference and Council, Durban, South Africa.
• Smith, C., Tracy, E., & Weber, L. (1998). Motivating independent reading: The route to a lifetime of education. Retrieved from ERIC database. (ED422559).
• Stanovich, K. (1986). Matthew effects in reading: Some consequences of individual differences in the acquisition of literacy. Reading Research Quarterly, 21, 360-406.
• Trelease, J. (1989). Jim Trelease speaks on reading aloud to children. The Reading Teacher, 43, 200-206.
• Worthy, J. (2002). What makes intermediate-grade students want to read? The Reading Teacher, 55 568-569.
• Wutz, J.A., & Wedwick, L. (2005). Bookmatch: Scaffolding book selection book for independent reading. International Reading Association, 16-32.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, M. (2010). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, okuma motivasyonu ve okuma alışkanlıkları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Yin, R. K. (2003). Applications of case study research (Second edition). California: Sage Publications.
• Zorbaz, K. Z. (2007). Türkçe ders kitaplarındaki masalların kelime – cümle uzunlukları ve okunabilirlik düzeyleri üzerine bir değerlendirme. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3, 87-101.