7. Sınıf Öğrencilerinin Güneş, Dünya ve Ay İle İlgili Zihinsel Modelleri

Yıl 2012, Cilt: 11 Sayı: 1, 2 - 15, 26.06.2012

Mehmet Altan Kurnaz , Ali Değermenci

Öz

Bu çalışma öğrencilerin güneş, dünya, ay ve güneş-dünya-ay sistemiyle ilgili zihinsel modellerini belirleme amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışma, nitel verilere odaklanan bir özel durum çalışması olarak yürütülmüştür. 2010–2011 eğitim-öğretim yılında bir ilköğretim okulundaki toplam 76 yedinci sınıf öğrencisi çalışma grubunu oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak 7 açık uçlu soru içeren bir testten yararlanılmıştır. Elde edilen verilerin analizi temel astronomi kavramları için ilgili literatürde vurgulanan ilkel, sentez ve bilimsel modellere göre sınıflandırılarak gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgular, öğrencilerin tamamına yakınının bilimsel bilgilerle yeterince uyumlu olmayan sentez zihinsel modellere sahip olduklarını göstermiştir. Buradan hareketle öğretmenlere öğrencilerin muhakeme ve uzamsal düşünme seviyelerini dikkate alan öğrenme ortamları yapılandırması önerilmiştir

Anahtar Kelimeler

Model, zihinsel model, güneş, dünya, ay

Mental Models of 7th Grade Students on Sun, Earth and Moon

Öz

This study aims at revealing students’ mental models about the concept of the sun, earth and
moon. To this end, a descriptive approach method; case study research design was applied. The study was
conducted with the total sample of 76 students attending 7th grade during the 2010-2011 educational year. A test
including 7 open ended questions was used to collect data. Analysis of the data was done by classifying them in
terms of initial, synthetic or scientific models. The findings indicated that students generally have synthetic
mental models. Backed with the results, it was recommended to teachers that they should take the level of
reasoning and spatial ability of students into account.

Anahtar Kelimeler

Model, mental model, sun, earth, moon

Kaynakça

• Bower, G. H. & Morrow, G. (1990). Mental models in narrative comprehension, Science, 247, 44-48.
• Cin, M. (2007). Alternative views of the solar systems among Turkish students, International Review of Education, 53(1), 39-53.
• Çepni, S. (2009). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş (4. Baskı). Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Diakidoy, I. N. & Kendeou, P. (2001). Facilitating conceptual change in astronomy: a comparison of the effectiveness of two instructional approaches. Learning and Instruction, 11, 1–20.
• Ekiz, D. ve Akbaş, Y. (2005). İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Astronomi ile İlgili Kavramları Anlama Düzeyi ve Kavram Yanılgıları, Milli Eğitim Dergisi, 165, 61-78.
• Emrahoğlu, N. ve Öztürk, A. (2009). Fen bilgisi öğretmen adaylarının astronomi kavramlarını anlama seviyelerinin ve kavram yanılgılarının incelenmesi üzerine boylamsal bir araştırma. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (1), 165–180.
• Greca, I. M. & Moreira, M. A. (2002). Mental, physical, and mathematical models in the teaching and learning of physics, Science Education, 86 (1), 106-121.
• Gülçiçek, Ç. ve Güneş, B. (2004). Fen öğretiminde kavramların somutlaştırılması: modelleme stratejisi, bilgisayar simülasyonları ve anolojiler, Eğitim ve Bilim, 29, 36-48.
• Franco, C. & Colinvaux, D. (2000). Grasping Mental Models, J.K.Gilbert & C.J. Boulter (Eds.), Developing Models in Science Education, Kluwer Academic Publishers, England.
• Hanke, U. (2008). Realizing Model-Based Instruction-The Model of Model-Based Instruction, In D. Ifenthaler, P. Pirnay-Dummer ve J. M. Spector (Eds.), Understanding Models for Learning and Instruction (175-186). Springer Science+Business Media.
• Hanke, U., & Huber, E. (2010). Acceptance of Model-Based Instruction among Students in Spanish and Mathematics. In J. M. Spector, D. Ifenthaler, P. Isaías, Kinshuk, and D. Sampson (Eds.), Learning and Instruction in the Digital Age (225-235). Springer Science+Business Media.
• Harrison, A. G. & Treagust, D. F. (1996). Secondary Students’ Mental Models of Atoms and Molecules: Implications for Teaching Chemistry, Science Education, 80 (5), 509-534.
• Hestenes, D. (2006). Notes for a Modeling Theory of Science, Cognition and Instruction. Proceedings of the GIREP conference: Modelling in Physics and Physcis Education.
• İyibil, Ü. ve Sağlam Arslan, A. (2010). Fizik Öğretmen Adaylarının Yıldız Kavramına Dair Zihinsel Modelleri, NEF-EFMED, 4(2), 25-46.
• Jones, B., Lynch, P., & Reesink, C. (1987). Children’s conceptions of the Earth, Sun and Moon. International Journal of Science Education, 9, 43–53.
• Kurnaz, M. A. (2007). Enerji Kavramının Üniversite 1. Sınıf Seviyesinde Öğrenim Durumlarının Analizi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, KTÜ, Trabzon.
• Kurnaz, M. A. & Sağlam Arslan, A. (2009). Using the Anthropological Theory of Didactics in Physics: Characterization of the Teaching Conditions of Energy Concept and the Personal Relations of freshmen to this Concept, Journal of Turkish Science Education, 6 (1), 72-88.
• Kurnaz, M. A. & Sağlam Arslan, A. (2010). Praxeological analysis of the teaching conditions of the energy concept, Cypriot Journal of Educational Sciences, 5, 233-242.
• Kurnaz M. A. (2011). Enerji Konusunda Model Tabanlı Öğrenme Yaklaşımına Göre Tasarlanan Öğrenme Ortamlarının Zihinsel Model Gelişimine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon, Türkiye.
• Kurnaz, M. A. ve Sağlam Arslan, A. (2011). Model Tabanlı Öğrenme Yaklaşımını Temel Alan Öğrenme Ortamının Öğrencilerin Enerji Kavramını Anlama Düzeylerine Etkisi. e-international Journal of Educational Research, 2(2), 1-16.
• MEB (2006). İlköğretim Fen Ve Teknoloji Dersi (6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara.
• Mulholland, J. & Ginns, I. (2008). College MOON Project Australia: Preservice Teachers Learning about the Moon’s Phases. Research in Science Education, 38, 385–399.
• Nersessian, N. J. (1992). How do scientist think? Capturing the dynamics of conceptual change in science, In R. N. Giere (Eds.), Cognitive models of science (3-44). University of Minnesota Press, Minneapolis.
• Örnek, F. (2008). Models in Science Education: Applications of Models in Learning and Teaching Science, International Journal of Environmental & Science Education, 3 (2), 35-45.
• Panagiotaki, G., Nobes, G. & Banerjee, G. (2006). Is the world round or flat? Children’s understanding of the earth. European Journal of Developmental Psychology, 3(2), 124-141.
• Plummer, J. D. (2009). A Cross-age Study of Children’s Knowledge of Apparent Celestial Motion. International Journal of Science Education, 31(12), 1571–1605.
• Rapp, D. (2005). Mental models: theoretical issues for visualizations in science education, John K. Gilbert (Eds.), Visualization in Science Education (43-60). Netherlands.
• Sağlam-Arslan, S. (2008). OFM7190 Eğitim Araştırmaları İçin Bilgiyi ve Öğrenmeyi Modelleme Teknikleri, Yayınlanmamış Ders Notları, KTÜ Fatih Eğitim Fakültesi, Trabzon.
• Sharp, J. G. (1996). Children’s astronomical beliefs: A preliminary study of Year 6 children in south- west England. International Journal of Science Education, 18(6), 685–712.
• Subramaniam, K. & Padalkar, S. (2009). Visualisation and Reasoning in Explaining the Phases of the Moon. International Journal of Science Education, 31( 3), 395–417.
• Suzuki, M. (2003). Conversations about the Moon with prospective teachers in Japan. Science Education, 87(6), 892–910.
• Trumper, R. (2001). A Cross-College Age Study of Science and Nonscience Students’ Conceptions of Basic Astronomy Concepts in Pre-service Training for High-School Teachers, Journal of Science Education and Technology, 10(2), 189-195.
• Trumper, R. (2003). The Need for Change in Elementary School Teacher Training—a Cross-College Age Study of Future Teachers’ Conceptions of Basic Astronomy Concepts, Teaching and Teacher Education, 19, 309–323.
• Trumper, R. (2006). Teaching future teachers basic astronomy concepts – Sun-Earth-Moon relative movements – at a time of reform in science education. Research in Science & Technological Education, 24(1), 85–109.
• Trundle, K. C., Atwood, R. K. & Christopher, J. E. (2006). Preservice Elementary Teachers’ Knowledge of Observable Moon Phases and Pattern of Change in Phases. Journal of Science Teacher Education, 17, 87–101.
• Tunç, T., Bağcı, N., Yörük, N., Köroğlu, N. G., Altunoğlu, Ü. Ç., Başdağ, G., Keleş, Ö., İpek, İ. ve Bakar, E. (2008). Fen ve Teknoloji Ders Kitabı (2. Baskı). Ankara: Devlet Kitapları.
• Ünal, G. ve Ergin, Ö. (2006). Fen Eğitimi ve Modeller, Milli Eğitim Dergisi, 171, 188-196.
• Ünsal, Y., Güneş, B. ve Ergin, İ. (2001). Yükseköğretim Öğrencilerinin Temel Astronomi Konularındaki Bilgi Düzeylerinin Tespitine Yönelik Bir Araştırma, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21( 3), 47-60.
• Vosniadou, S., & Brewer, W. F. (1992). Mental models of the earth: a study of conceptual change in childhood. Cognitive Psychology, 24, 535–585.
• Vosniadou, S., & Brewer, W. F. (1994). Mental models of the day/night cycle. Cognitive Science, 18, 123–183.
• Vosniadou, S. (1994). Capturing and modelling the process of conceptual change. Learning and Instruction, 4, 45-69.
• Vosniadou, S., Skopeliti, I. & Ikospentaki, K. (2004). Modes of knowing and ways of reasoning in elementary astronomy. Cognitive Development, 19, 203–222.
• Yin, R. K. (2003). Case Study Research: Design and Methods (3rd Ed.). London: Sage Publications.