Sınıf Öğretmenlerinin İletişim ve Kişilerarası Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi

Yıl 2011, Cilt: 10 Sayı: 2, 493 - 511, 26.06.2011

Fatma Songül Nacar Songül Tümkaya

Öz

Bu araştırmada ilköğretim okullarının I.kademesinde görev yapan sınıf öğretmenlerinin, iletişim ve kişilerarası problem çözme becerilerinin; cinsiyet, yaş, mesleki kıdem, mezun oldukları okul, görev yapılan okulun bulunduğu çevrenin sosyo-ekonomik düzeyi, görev yaptığı sınıf düzeyi değişkenlerine göre anlamlı bir şekilde farklılaşıp farklılaşmadığı ve iletişim becerileri ile kişilerarası problem çözme becerileri arasında anlamlı bir ilişkinin olup olmadığına bakılması amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini, Adana İli Seyhan, Yüreğir, Çukurova ve Sarıçam merkez ilçelerindeki İlköğretim okullarının I.kademesinde sınıf öğretmeni olarak görev yapan toplam 702 öğretmen oluşturmuştur. Öğretmenlerin iletişim becerilerini ölçmek için “Öğretmen İletişim Becerileri Ölçeği”, kişilerarası problem çözme becerilerini ölçmek için “Kişilerarası problem Çözme Envanteri”, kişisel özellikleri belirlemek üzere ise araştırmacı tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin iletişim becerilerinin ve kişilerarası problem çözme becerilerinin cinsiyet, yaş, mesleki kıdem, mezun olunan okul, görev yapılan okulun sosyo-ekonomik düzeyi değişkenlerine göre fark bulunmuştur. Okutulan sınıf düzeyine göre iletişim ve kişilerarası problem çözme becerileri açısından anlamlı bir fark bulunmamıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin iletişim ve kişilerarası problem çözme becerileri arasında anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

İletişim becerileri, Kişilerarası problem çözme becerileri, Sınıf öğretmeni

Analysis of the Relationship between the Communication of the Class Teachers and Their Skills to Solve Interpersonal Problems

Öz

In this study, it has been aimed to research whether the communication and interpersonal problem solving
skills of classroom teachers who work in the first level of primary schools are significantly different or not depending upon
the variables of gender; age; professional length of service, the school that they graduated from; the socio-economic level of
the environment of the school that they work at; classroom level that they work for and if there is a significant relationship
between their communication and interpersonal problem solving skills. The scope of the study consists of total 702 teachers
that work as a classroom teacher in the first level of primary schools in the central towns of Adana province which are
Seyhan, Yüreğir, Çukurova and Sarıçam. “Teacher Communication Skills Scale” was used to measure the teachers’
communication skills, “Interpersonal Problem Solving Inventory” was used to measure the interpersonal problem solving
skills and ‘Personal Information Form’ which was prepared by the researcher was used to define the personal
characteristics. As a result of the study, it has been found out that there is a difference between the teachers’ communication
and interpersonal problem solving skills and the variables of gender, age, professional length of service, the school that they
graduated from and the socio-economic level of the school that they work for. We found no difference between
communication and interpersonal problem solving skills according to the classroom level that they teach. At the end of the
research, it has been found out that there is a significant relationship between the communication and interpersonal problem
solving skills of the teachers.

Anahtar Kelimeler

Communication skills, interpersonal problem solving skills, classroom teacher.

Kaynakça

• Abacı, R. (1995). Egan ve Nottingham insan ilişkileri becerileri eğitiminin grup üyelerinin kendine saygı, kendini kabul ve kendini gerçekleştirme düzeylerine etkisi açısından karşılaştırılması. Yayımlanmamış Araştırma, Samsun.
• Alakoç, D. (2005). Okulöncesi eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin iletişim ve problem çözme becerilerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Anlıak, Ş. ve Dinçer, Ç. (2005). Farklı eğitim yaklaşımları uygulayan okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden çocukların kişilerarası problem çözme becerilerinin değerlendirilmesi.Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38 (1), 149-166.
• Arslan, Ç., Hamarta, E., Arslan, E. ve Saygın, Y. (2010). Ergenlerde saldırganlık ve kişilerarası problem çözmenin incelenmesi. İlköğretim Online, 9(1), 379-388.
• Bozkurt, N., Serin, O. ve Emran, B. (2003). İlköğretim birinci kademe öğretmenlerinin problem çözme becerileri, iletişim becerileri ve denetim odağı düzeylerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. XII. Eğitim Bilimleri Kongresi Bildirileri, 2,373-393, Antalya: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Bölümü.
• Bulut, B.N. (2003). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin iletişim becerilerine ilişkin algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. XII. Eğitim Bilimleri Kongresi(Sözlü Bildiri), Antalya: Gazi Üniversitesi.
• Ceylan, G. (2007). Öğretmen-öğrenci etkileşimin sınıf atmosferine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Cüceloğlu, D. (2004). İnsan ve Davranışı (7. Basım), İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çam, S. (1999), İletişim becerileri eğitimi programının öğretmen adaylarının ego durumları ve problem çözme becerisi algılarına etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(12), 16-27.
• Çam, S. ve Tümkaya, S. (2006). Üniversite öğrencilerinde kişilerarası problem çözme. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 119-132.
• Çam, S. ve Tümkaya, S. (2007). Kişilerarası problem çözme envanteri’nin (KPÇE) geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(28), 95-111.
• Çam, S. ve Tümkaya, S. (2008). Kişilerarası problem çözme envanteri lise öğrencileri formu’nun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 5(2),1-17.
• Çam, S., Tümkaya, S. ve Yerlikaya. E. (2009). Kişilerarası problem çözme envanterinin yetişkin örnekleminde geçerlik ve güvenirlik çalışması, X. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi (Sözlü bildiri), 210, 21-23 Ekim, Adana.
• Çetinkanat, A.C. (1997). Öğretmenlerin iletişim becerileri. 3.Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu. 23-24 Ekim, (ss.17-26), Adana: Çukurova Üniversitesi.
• Çoşkuner, A. (1994). İletişim becerilerini geliştirme eğitiminin iş görenlerin çatışma eğilimine, yalnızlık düzeylerine ve iş doyumlarına etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Demirci, E. E. (2002). İletişim becerileri eğitiminin merkez eğitim merkezi’ne devam eden genç işçilerin iletişim becerilerini değerlendirmelerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Demirtaş, H. ve Dönmez, B. (2008). Ortaöğretimde görev yapan öğretmenlerin problem çözme becerilerine ilişkin algıları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(16), 177–198.
• Deryakulu, D. (1991). Eğitim teknolojisi, iletişim, öğrenme. A.Ü.EBF. Dergisi, 24, 527-531.
• Genç, S. Z. ve Kalafat, T. (2007). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları ile problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 22, 10-22.
• Gökçe, E. (2003). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin yeterlilikleri, Çağdaş Eğitim. 299, 36-48.
• Güler, A. (2006). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin duygusal zekâ düzeyleri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Günay, K. (2003). Sınıf yönetiminde iletişim becerilerinin değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Gürşimşek, I., Vural, D. E. ve Demirsöz, E. S. (2008). Öğretmen adaylarının duygusal zekaları ile iletişim becerileri arasındaki ilişki. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 1-11.
• Johnson, D. W. (1993). Reaching Out: Interpersonal Effectiveness and Self-Actualization, Boston: Allyn and Bacon (15. Edition).
• Kılıç B.S. (1998). Üniversite öğrencilerinin problem çözme becerilerini algılamalarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Kısaç, İ. (2002). Öğretmen Öğrenci İletişimi (Edt. Emin Karip). İstanbul: Pegem Yayıncılık.
• Kösterelioğlu, M. A. (2007).Okul yöneticilerinin problem çözme becerileri ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Özerbaş, M. A., Bulut, M. ve Usta, E. (2007). Öğretmen Adaylarının Algıladıkları İletişim Becerisi Düzeylerinin İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 8(1), 123-135.
• Özğül, E.(2009). Okul öncesi öğretmenlerinin problem çözme becerileri ile öğretmenlik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Öztaş, R. (2001). Sınıf öğretmenlerinin iletişim yeterlilikleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Saracaloğlu, S. A., Serin, O. ve Bozkurt, N. (2001). Dokuz eylül üniversitesi eğitim bilimleri enstitüsü öğrencilerinin problem çözme becerileri ile başarıları arasındaki ilişki. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 14, 121-134.
• Saracaloğlu, A.S., Silkü A. ve Özkütük N. (2002). Üniversite öğrencilerinin stresle başa çıkma stratejileri. XI. Eğitim Bilimleri Kongresi Sözel Bildiri.
• Saracaloğlu, A.S., Özkütük N. ve Silkü A. (2001). Üniversite öğrencilerinin iletişim becerileri. X. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi (Sözel Bildiri), Bolu.
• Serin, O. (2006). Sınıf öğretmenlerinin problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, TED Eğitim ve Bilim Dergisi, 31(142), 80-88.
• Şahin, F.Y. (1998). Grupla iletişim becerileri eğitiminin üniversite öğrencilerinin iletişim beceri düzeylerine etkisi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 22(110), 2-19.
• Şeker, A. (2000). Sınıf öğretmenlerinin iletişim becerileri ile sınıf atmosferi arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Şişman, M. (2001). Öğretmenliğe Giriş, Ankara: Pegema Yayınları.
• Tavlı, O. (2009).Lise öğretmenlerinin problem çözme becerileri ile tükenmişlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Taylan, S. (1990). Hepner’in problem çözme envanterinin uyarlama güvenilirlik ve geçerlilik çalışmaları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Terzi, I. Ş. (2000). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin kişilerarası problem çözme beceri algılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. VI. Ulusal Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Kongresi’nde sunulan bildiri, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(2), 221-232.
• Toy, S. (2007). Mühendislik ve hukuk fakülteleri öğrencilerinin iletişim becerileri açısından karşılaştırılması ve iletişim becerileri ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Tümkaya, S. ve İflazoğlu, A. (2000). Çukurova üniversitesi sınıf öğretmenliği öğrencilerinin otomatik düşünce ve problem çözme düzeylerinin bazı sosyo-demografik değişkenlere göre incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (6),143-158.
• Ünüvar, A. (2003). Çok yönlü algılanan sosyal desteğin 15-18 yaş arası lise öğrencilerinde problem çözme becerisine ve benlik saygısına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Yanbastı, G. (1990). Kişilik Kuramları. İzmir: Ege Üniversitesi Matbaası.
• Yüksel, Ç. (2008). Üniversite öğrencilerinin kişilerarası ilişkilerinde yaşadıkları problemleri çözme becerilerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Yüksel-Şahin, F. (1997). Grupla iletişim becerileri eğitiminin üniversite öğrencilerinin iletişim beceri düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.