Okul Öncesi Öğretmenlerinin Duygusal Zeka Yetenekleri İş Doyumları ve Tükenmişlik Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2008, Cilt: 7 Sayı: 3, 578 - 599, 26.06.2008

Ayşe Öztürk M. Engin Deniz

Öz

Bu ara tırmada, okul öncesi ö retmenlerinin duygusal zekâ, i doyumu ve tükenmi lik düzeylerinin ya , e itim düzeyi, hizmet içi e itim ve sosyal etkinliklere katılımlarına göre farklıla ıp farklıla madı ı incelenmi tir. Ara tırma ç Anadolu Bölgesindeki 13 ilde resmi ve özel okul öncesi e itim kurumlarında görev yapmakta olan 378 okul öncesi ö retmeniyle yürütülmü tür. Ara tırmada okul öncesi ö retmenlere ait sosyo-demografik bilgilere (ya , e itim durumu, sosyal etkinliklere katılım, hizmetiçi e itime katılım) ula mak için ki isel bilgi formu, duygusal zekâ yetene i, i doyumu ve tükenmi lik seviyelerini belirlemek için Bar-On Duygusal Zekâ Ölçe i, Hackman ve Oldham Doyumu Ölçe i ve Maslach Tükenmi lik Envanteri kullanılmı tır. Ara tırma sonucunda okul öncesi ö retmenlerinin duygusal zekâ, i doyumu ve tükenmi lik düzeyleri bazı de i kenlere göre farklılık göstermi tir

Anahtar Kelimeler

okul öncesi ö retmeni, zekâ, duygusal zekâ, i doyumu, tükenmi lik

Analysis of Emotional Intelligence Job Satisfaction and Burnout Levels of Preschool Teachers According to Some Variables

Öz

This study is conducted to determine whether emotional intelligence levels of preschool teachers
differ according to age, education level and participation to social activities number of in-service trainings
participated. The research is implemented with 378 preschool teachers working in public and private preschool
educational institutions in 13 cities in Central Anatolia Region. In the study, a ‘Personal Information Form’ is
used to obtain socio-demographic information (age, education level, participation to social activities and number
of in-service trainings participated) about preschool teachers; ‘Bar-on Emotional Intelligence Scale’, ‘Hackman
and Oldham Job Satisfaction Scale’, and ‘Maslach Burnout Inventory’ are used to determine teachers’ emotional
intelligence abilities, job satisfaction and burnout levels. As a result of the study, preschool teachers’ emotional
intelligence skills, job satisfaction and exhaustion level

Anahtar Kelimeler

preschool teachers, intelligent, emotional intelligence, job satisfaction, burnout

Kaynakça

• Acar, F. (2002). Duygusal Zekâ ve Liderlik. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. sayı:12.
• Akçamete, G. (2002). Ö retmenlerde Tükenmi lik Doyumu ve Ki ilik. Ankara: Nobel Yayın Da ıtım.
• Altını ık, S. (2000). E itimde Toplam Kalite Yönetiminin Sa lanmasında Okul Yöneticilerinin Doyumunun Önemi. KATÜ Fatih E itim Fakültesi E itim Fakültesi E itim Bilimleri Bölümü VIII. Ulusal E itim Bilimleri Kongresi Bilimsel Çalı maları, 01-03 Eylül 1999, cilt:1.
• Av aro lu, S. , Deniz, M.E. ve Kahraman, A. (2005). Teknik Ö retmenlerde Ya am Doyumu Doyumu ve Mesleki Tükenmi lik Düzeylerinin ncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı: 14.
• Balcı, S., Yılmaz, M., Odacı, H., Kalkan, M. (2003). Yönetici Adaylarının Duygusal Zekâ ve Doyumu Düzeylerinin Bazı De i kenler Açısından ncelenmesi. VII. Ulusal Psikolojik Danı ma ve Rehberlik Kongresi, 9-11 Temmuz 2003, nönü Üniversitesi.
• Ba aran, . E. , (2000). Örgütsel Davranı . Ankara: Feryal Yayınevi.
• Baysal, A. (1995). Lise ve Dengi Okul Ö retmenlerinde Meslekte Tükenmi li e Etki Eden Faktörler. Yayınlanmamı Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Blenkin, G.M. ve Kelly, A.v. (1996). Early Childhood Education: A Developmental Curriculum. Second ed., London: Paul Capman Publishing Ltd.
• Bulut, B. N. (2005). lkö retim Ö retmenlerinde, Stres Yaratan Ya am Olayları Ve Stresle Ba açıkma Tarzlarının Çe itli De i kenlerle li kisi. Kastamonu E itim Dergisi, cilt:13, no:2, www.ksef.gazi.edu.tr/dergi/index.
• Can, G. (2002). Psikolojik Danı ma ve Rehberlik. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Cooper, R. ve Sawaf, A. (2003). Liderlikte Duygusal Zekâ (1. Baskı). stanbul: Sistem Yayıncılık.
• Cücelo lu, D. (1998). nsan ve Davranı ı (8. Baskı). stanbul: Remzi Kitapevi.
• Deniz, M. E. ve Yılmaz, E. (2004). Üniversite Ö rencilerinin Duygusal Zekâ Yetenekleri ve Ya am Doyumları Arasındaki li ki. XIII. Ulusal E itim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004,
• nönü Üniversitesi, E itim Fakültesi, Malatya.
• Ergin C. (1996). Maslach Tükenmi lik Ölçe i’nin Türkiye Sa lık Personeli Normları. 3P Dergisi, 4 (1), 28-33.
• Erginsoy, D. (2002). Duygusal Zekâ ve Ki iler Arası li kiler Tarzları Arasındaki li kinin ncelenmesi, Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi.
• Girgin, G. (1995). lkokul Ö retmenlerinde Meslekten Tükenmi li in Geli imini Etkileyen De i kenlerin Analizi ve Bir Model Önerisi. Yayınlanmamı Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Goleman, D. (2000). Duygusal Zekâ (17. Baskı). Çev: Banu Seçkin Yüksel, stanbul: Varlık Yayınları.
• Güler, M. (1990). Endüstri letmelerinin Doyumu ve Depresyon, Kaygı ve Di er Bazı De i kenlerin Etkisi. Yayınlanmamı Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Günbayı, . (2001). lkö retim Okulu Ö retmenlerinin Doyumu. Kuram ve Uygulamada E itim Bilimleri, 1 (2), 93-112.
• Izgar, H. (2000). Okul Yöneticilerinin Tükenmi lik Düzeyleri (Bornout) Nedenleri ve Bazı Etken Faktörlere Göre ncelenmesi. Yayınlanmı Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kandır, A. (2001). Çocuk Geli iminde Okul Öncesi E itim Kurumlarının Yeri ve Önemi. Milli E itim Dergisi, sayı:151, Temmuz, A ustos, Eylül.
• Kapıkıran, A. N. (2003). Okul Öncesi Ö retmenlerde Tükenmi li in Bazı De i kenler Açısından
• ncelenmesi. E itim Ara tırmaları Dergisi, 4 (13), 73-78.
• Koç, Z. (2001). Rehberlik ve Ara tırma Merkezlerinde Görev Yapan Rehber Ö retmenlerin Doyumlarının Bazı De i kenlere Göre ncelenmesi. Gazi Üniversitesi Kastamonu E itim Dergisi, cilt:9, no:2.
• Özdayı, N. (1990). Resmi ve Özel Liselerde Çalı an Ö retmenlerin Tatmini, Streslerinin Kar ıla tırmalı Analizi. Yayınlanmamı Doktora Tezi. stanbul Üniversitesi.
• Özmen, H. (2001). Görme Engelliler Okulunda Görev Yapan Ö retmenlerin Tükenmi lik Düzeyleri. Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi.
• Ranz J., Stueve A. ve McQuistion H. L. (2001). The Role of the Psychiatrist: Job Satisfaction of Medical Directors and Staff Psychiatrists. Community Mental Health Journal, 37 (6), 525- 539.
• Sargent T. ve Hannum E. (2003). Keeping Teachers Happy: Job Satisfaction among Primary School Teachers www.ssc.upenn.edu/china/gscf/documents/sargent_hannum.PDF Rural China, University of Pennsylvania,
• Seçer, . Z. ve Av aro lu, S. (2002). Okul öncesi E itim Kurumlarında Çalı an Ö retmenlerin Mesleki Tükenmi lik Düzeylerinin Çe itli De i kenler Açısından ncelenmesi. Ni de Üniversitesi E itim Fakültesi E itim ve bilim Dergisi, Cilt:1, No: 1
• Selçuko lu, Z. (2001). Ara tırma Görevlilerinde Tükenmi lik Düzeyi ile Yalnızlık Düzeyi ve Ya am Doyumu Arasındaki Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi.
• li kinin Bazı De i kenler Açısından De erlendirilmesi.
• Serdengeçti, C. (2003). I. II. III. Ligdeki Profesyonel Futbolcuların Duygusal Zekâ Düzeylerinin Ba arıya Etkisi. Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi.
• Shapiro, L.E. (1999) Yüksek EQ ‘lu Bir Çocuk Yeti tirmek (3. Baskı). stanbul: Varlık Yayınları.
• Sucuo lu, B. ve Kulo lu, N. (1996). Özürlü Çocuklarda Çalı an Ö retmenlerde Tükenmi li in De erlendirilmesi. Türk Psikoloji Dergisi. 10 (36), 44-60.
• Ta ın, Ö. (2004). Gençlik ve Spor genel Müdürlü ü Merkez ve Ta ra Örgütü Yöneticilerinin Tükenmi lik Düzeylerinin doyumu Düzeylerine Etkisi. Yayınlanmamı Doktora Tezi.
• Tu rul, B. ve Çelik, E. (2002). Normal Çocuklarla Çalı an Anaokulu Ö retmenlerinde
• Tükenmi lik. Pamukkale E itim Fakültesi Dergisi, 2 (12), 1-11.
• Tümkaya, S. (2005). Ö retmenlerin Sınıf çi Disiplin Anlayı ları ve Tükenmi likle li kisi. Kuram ve Uygulamada E itim Yönetimi,11 (44), 549-568.
• Uslu, M. (1999). Resmi E itim Kurumlarında Çalı an Psikolojik Danı ma ve Rehberlik Uzmanlarının
• Doyumu ve Tükenmi lik Düzeylerinin Danı manların Denetim Oda ı ve Bazı
• De i kenlere Göre Kar ıla tırılması. Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi.
• Ülke, S. M. (1997). Doyumu Açısından E itim Görenlerinin Türkiye’deki Durumu. Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi.
• Ye ilyaprak, B. (2002). Geli im ve Ö renme Psikolojisi. Ankara: Baran Ofset.