Hayat Bilgisi Dersi ve Çoklu Zekâ Alanları: İkinci Sınıf Öğrenci Çalışma Kitaplarının Değerlendirilmesi

Yıl 2015, Cilt: 14 Sayı: 2, 364 - 378, 14.04.2015

Mustafa Bektaş , Ebru Uzunkol

https://doi.org/10.17051/io.2015.34904

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı, ilköğretim ikinci sınıf hayat bilgisi dersi öğrenci çalışma kitaplarının (ÖÇK) Çoklu Zekâ Kuramı açısından değerlendirilmesidir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak, araştırmacılar tarafından geliştirilen ve geçerlik-güvenirlik çalışmaları yapılan bir inceleme formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde, betimsel analiz kullanılmıştır. Sonuç olarak, ikinci sınıf hayat bilgisi dersi çalışma kitaplarında yer alan etkinliklerde en çok yer alan zekâ alanlarının; sözel/dilsel zekâ (%29.66), görsel/uzamsal zekâ (%26.72) ve matematiksel/mantıksal zekâ (%21.78) olarak sıralandığı görülmüştür. Ayrıca ikinci sınıf hayat bilgisi dersi çalışma kitaplarında varoluşsal zekâ alanına yönelik hiç etkinlik bulunmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Hayat bilgisi, çoklu zekâ kuramı, çalışma kitabı, etkinlik

Life Study Lesson and Multiple Intelligences: Evaluation of the Student Workbooks in the Second Year

Öz

The purpose of this research is to evaluate the workbooks of the life study lesson in the second year of the primary school in terms of the Multiple Intelligence Theory. The document review method was used as a qualitative research method in the study. An assessment form which was developed by the researchers and analyzed from the aspects of reliability and validity has been used as the data collection tool. In the data analysis, descriptive analysis has been utilized. Consequently, it was pointed out that mostly verbal/linguistic intelligence (29.66%), visual/spatial intelligence (26.72%) and mathematical/logical intelligence (21.78%) were apparent in the activities of the life study lesson workbooks in second year. It was also seen that none of the activities involves any task related to existential intelligence

Anahtar Kelimeler

Life study, multiple intelligence theory, workbook, activity

Kaynakça

• Akınoğlu, O. (2003). Hayat Bilgisi Öğretimi, C. Öztürk, D. Dilek (Ed.) Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi (ss.1-13). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Alghazo, K., Obeidat, H. H. , Al-Trawneh, M. , Alshraideh, M. (2009). Types of multiple ıntelligences in social studies, Arabic and English Language Textbooks for the first three grades. European Journal of Social Sciences, 12 (1), [Online]: http://www.eurojournals.com/ejss_12_1_01.pdf adresinden 02.10.2012 tarihinde indirilmiştir.
• Ar Yavuz, G. (2007). İlköğretimde Kullanılan Ders Kitaplarının Öğretime Yardımcı Unsurlar Açısından Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Armstrong, T. (1994). Multiple intelligences in the classroom. Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development Publications.
• Bacanlı, H. (2006), Gelişim ve Öğrenme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Baş, G. (2011). Çoklu Zekâ Kuramının Öğrenme-Öğretme Süreçlerine Yansıması. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 12 (138-139), 14-29.
• Başaran, I. (2004). Etkili Öğrenme ve Çoklu Zekâ Kuramı: Bir İnceleme. Ege Eğitim Dergisi, 5, 7-15.
• Bean, R. M., Zigmond, N., Hartman, D.K. (1994). Adapted use of social studies textbooks in elementary classrooms: Views of classroom teachers. Remedial and Special Education, 15 (4), 216-226.
• Bektaş, M. (2007). Hayat Bilgisi Dersinde Ailelerin Çoklu Zekâ Kuramı Hakkında Bilgilendirilme Biçimlerinin ve Öğrencilerin Farklı Baskın Zekâ Gruplarında Yer Almalarının Proje Başarıları ve Tutumlarına Etkisi. Yayımlanmış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Binbaşıoğlu, C. (2003). Hayat Bilgisi Öğretimi (Birinci Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Botelho, M. R. L. (2003). Multiple intelligences theory in English language teaching: An analysis of current textbooks, materials and teachers’ perceptions. Unpublished Master Thesis, Ohio Universty.
• Bümen, N. T. (2002). Okulda Çoklu Zekâ Kuramı. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Coşkun, E., Taş, S. (2008). Ders Kitaplarına Metin Seçimi Açısından Türkçe Öğretim Programlarının Değerlendirilmesi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (10), 59-74.
• Demir Baysal, E. (2008). 2005 İlköğretim Hayat Bilgisi Öğretim Programındaki Öğrenci Etkinliklerine Yönelik Öğretmen Görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Demirel, Ö., Tuncel, İ., Demirhan, C., Demir, K. (2008). Çoklu Zekâ Kuramı ile Disiplinlerarası Yaklaşımı Temel Alan Uygulamalara İlişkin Öğretmen-Öğrenci Görüşleri, Eğitim ve Bilim, 33 (147), 14-25.
• Dillihunt, M. L. (2003). The effects of multiple intelligence and direct instruction on third and fifth grade student achievement, task engagement, student motivation and teacher efficacy. Unpublished Doctoral Thesis, Howard Universty.
• Dinçer Çengeloğlu, G. (2005). Çoklu Zekâ Kuramına Göre Düzenlenen Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Etkinliklerinin Öğrenci Başarı ve Tutumuna Etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Dündar, H. (2009). Hayat Bilgisi Dersi Kitapları, S. Öğülmüş (Ed.) İlköğretim Hayat Bilgisi Öğretimi ve Öğretmen El Kitabı (ss. 555-587). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Ekici, G., Gülay, H., Taşkın, N. (2008). Öğretmen Adaylarının Zekâ Türleriyle Bilgisayarla İlgili Öz- Yeterlik Algıları Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi, Akademik Dizayn Dergisi, 2 (3), 94-103.
• Ergin, G. (2007). Yeni İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Türkçe Programının Çoklu Zekâ Kuramı Açısından Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Erol, B., Kıroğlu, K. (2012). Hayat Bilgisi Ders Kitaplarının Dil ve Anlatım Yönünden Değerlendirilmesi. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 32, 155-176.
• Gardner, H. (1993). Multiple intelligences: The theory and practice. New York: Basic Books.
• Gülfil, D. (2010). Fransızca Öğretiminde Kullanılan Ders Kitaplarının Çoklu Zekâ Kuramına Göre Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Güven, S. (2010). İlköğretim Hayat Bilgisi Dersi Ders ve Öğrenci Çalışma Kitaplarının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 35 (156), 84-95.
• Güzel Candan, D., Ergen, G. (2014). 3. Sınıf Hayat Bilgisi Ders Kitaplarının Temel Evrensel Değerleri İçermesi Bakımından İncelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (1), 134-161.
• Haley, M. J. (2001). Understanding learner-centered instruction from the perspective of multiple intelligences. Foreign Language Annals, 34 (4), 355-367.
• Halis, İ. (2002). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Ankara: Nobel Yayınları.
• Işık, D., Tarım, K. , İflazoğlu, A. (2007). Çoklu Zekâ Kuramı Destekli Kubaşık Öğrenme Yönteminin İlköğretim 3. Sınıf Öğrencilerinin Matematik Dersindeki akademik Başarılarına Etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 8 (1), 63-77.
• İlbasmış Akın, B. (2007). 2005-2006 Öğretim Yılı İlköğretim Okulları Hayat Bilgisi Ders Kitaplarının Pedagojik Açıdan Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Kabapınar, Y. (2009). Yeni Öğrenme Anlayışının Işığında Sosyal Bilgiler Ders Kitapları, C. Öztürk (Ed.) Sosyal Bilgiler Öğretimi Demokratik Vatandaşlık Eğitimi (367-399). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Kabapınar, Y., Akbal, Y. (2010). Sınıf Öğretmenlerinin 1998 ve 2004 Yılı İlköğretim Programlarına Göre Hazırlanmış Hayat Bilgisi Ders Kitaplarına İlişkin Değerlendirmeleri. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 32, 95-122.
• Kabapınar, Y., Özkan, Ö. (2012). Hayatın Bilgisine İlişkin Deneyimler Sunma Boyutunda Hayat Bilgisi Ders Kitaplarındaki Örnek Olaylar ve İşlevleri. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 35, 137-156.
• Karaman-Kepenekci, Y., Ökdem, M. (2013). İlköğretim Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Tüketici Hakları, [Online]: http://dergipark.ulakbim.gov.tr/ilkonline/article/view/5000037758/5000036616 adresinden 20 Ağustos 2014 tarihinde indirilmiştir.
• Kolaç, E. (2003). İlköğretim Dördüncü Sınıf Türkçe Ders Kitaplarının Öğretmen Görüşlerine Dayalı Olarak Değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (1), 105-137.
• Korkmaz, H. (2001). Çoklu Zekâ Kuramı Tabanlı Etkin Öğrenme Yaklaşımının Öğrenci Başarısına ve Tutumuna Etkisi, Eğitim ve Bilim, 26 (122), 71-78.
• MEB (2004). Milli Eğitim Bakanlığı Ders Kitapları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. Tebliğler Dergisi, 67 (2559).
• McGinnis, D. C. (2010). A correlational analysis of the multiple intelligence and moral values of female superintendents. Unpublished Doctoral Thesis, Phoenix University.
• Miles, M. B., Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Thousand Oaks,: Sage Publications.
• Obuz, C. (2001). Çoklu Zekâ Kuramının Hayat Bilgisi Dersinde Öğrenme Sürecine Etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Özdemir, A., Çınar, F. (2010). İlköğretim Hayat Bilgisi Ders ve Öğrenci Çalışma Kitabı (1. Kitap). Ankara: MEB Yayınları.
• Özyılmaz Akamca, G., Hamurcu, H. (2005). Çoklu Zekâ Kuramı Tabanlı Öğretimin Öğrencilerin Fen Başarısı, Tutumları ve Hatırda Tutma Üzerindeki Etkileri. Hacettepe Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 178-187.
• Stone, S., Gambrill, E. (2007). Do school social work textbooks provide a sound guide for education and practice? Children Schools, 29 (2), 109-118.
• Suarez, E. I. (2002). Engaging students through the use of cooperative learning and multiple intelligences. Unpublished Master Thesis, Pacific Lutheran University.
• Tay, B. (2005). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Öğrenme Stratejileri. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (1), 209-225.
• Tertemiz, N., Ercan, L., Kayabaşı, Y. (2004). Ders Kitabı ve Eğitimdeki Önemi, L. Küçükahmet (Ed.) Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu (ss. 34-66). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Ulusoy, K. (2008). Sosyal Bilgilerde Ders Kitapları, B. Tay ve A. Öcal (Ed.) Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi (ss. 191-216). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Yanpar, T. (2001). İlköğretim 3. Sınıf Hayat Bilgisi Dersinde Çoklu Zekâ Kuramı Etkinlikleri ve Çoklu Materyal Kullanmanın Öğrenciler Üzerindeki Çeşitli Etkileri, Çağdaş Eğitim Dergisi, 26 (276), 23- 30.
• Yıldırım, A. (2006). Yeni İlköğretim Programına Göre Hazırlanmış Hayat Bilgisi Ders Kitaplarına İlişkin Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi (Elazığ İli Örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yılmaz, G., Fer, S. (2003). Çok Yönlü Zekâ Alanlarına Göre Düzenlenen Öğretim Etkinliklerine İlişkin Öğrencilerin Görüşleri ve Başarıları, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 235-245.