Sınıf Öğretmeni Adaylarının Psikolojik İhtiyaçları

Yıl 2015, Cilt: 14 Sayı: 2, 647 - 656, 14.04.2015

Dilek Gençtanırım Bayram Tay

https://doi.org/10.17051/io.2015.73974

Öz

Bu araştırma, sınıf öğretmeni adaylarının psikolojik ihtiyaçlarının, başarı, başatlık, özerklik ve ilişki boyutuyla incelenmesi, bu ihtiyaçlarla cinsiyet ile anne-baba tutumu, akademik başarı ve sınıf değişkenleri arasındaki ilişkilerin karşılaştırılmalı olarak belirlenmesi amacındadır. Araştırma, korelasyon türü ilişkisel tarama modelindedir. Araştırmanın çalışma grubunu 2012 yılında Ahi Evran Üniversitesi’nde Sınıf Öğretmenliği Programı’na devam eden 229 öğretmen adayı oluşturmuştur. Yapılan bu çalışmada sınıf öğretmeni adaylarının psikolojik ihtiyaçları, başarı, başatlık, özerklik ve ilişki arasında anlamlı farklılık olduğu; başarı ihtiyacının diğer üç ihtiyaçtan daha fazla gereksinim duyulan bir ihtiyaç olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Ayrıca çalışma sonucunda sınıf öğretmeni adaylarında en alt düzeyde olan ihtiyacın ilişki boyutu olduğu bulunmuştur. Bununla birlikte bu çalışmada yapılan çok yönlü varyans analizleri sonucunda sınıf öğretmeni adaylarının psikolojik ihtiyaçları (başarı, ilişki, özerklik ve başatlık) sınıf ve cinsiyet; başarı ve cinsiyet; algılanan anne tutumu ve cinsiyet; algılanan baba tutumu ve cinsiyet değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermediği sonucu elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sınıf öğretmeni adayları, psikolojik ihtiyaçlar, cinsiyet

The Psychological Needs of Prospective Classroom Teachers

Öz

The aim of the study is to investigate the psychological needs of prospective classroom teachers and determine the comparative correlations between these needs and gender, parental attitude, academic achievement and grade variables. The model of the study is correlation type relational mining model. The participants of study were 229 teacher candidates who attended classroom teacher program at Ahi Evran University in 2012. According to findings there were significant differences between psychological needs for achievement, dominance, autonomy and communication of teacher candidates. In addition, the need for achievement is more common for teacher candidates than the other needs. On the other hand, the least common need of the teacher candidates is communication. Additionally, as a result of multivariate analysis of variance, the psychological needs of teacher candidates (achievement, affiliation, autonomy and dominance) indicated no significant differences in terms of variables such as; gender and grade, gender and academic achievement, gender and perceived mother attitude, gender and perceived father attitude

Anahtar Kelimeler

Prospective classroom teachers, psychological needs, gender

Kaynakça

• Aydın, O. (1993). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Psikolojik İhtiyaçları ile Öğretmenlik Tutumları Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi.
• Baymur, F. (1994). Genel Psikoloji. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Bohn J.R. & Martin J. (1966) Psychological Needs Related to Vocational Personality Types. Journal of Counseling Psychology, 13(3), 306-309.
• Caprara, G. V. & Cervone, D. (2000). Personality, Determinants, Dynamics, and Potentials. New York: Cambridge University Pres.
• Champoux, J. E. (2011). Organizational Brehavior, Integrating Individuals, Groups, and Organizations (4th Edition).New York: Taylor &Francis.
• Cihangir-Çankaya, Z. (2005). Öz Belirleme Modeli: Özerklik Desteği ve Psikolojik İyi Olma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi.
• Çelikkaleli, Ö. (2004). Lise Öğrencilerinde Sosyal Yetkinlik Beklentisi ve Psikolojik İhtiyaçlar. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi.
• Çetin, M.Ç.,Gezer, E., Yıldız, Ö., Yıldız, M.(2013).Investigation of the relationship between aggression levels and basic psychological needs school of physical education and sports students.International Journal of Human Sciences 10(1), 1738-1753.
• Çivitci, A. (2010). Vocational Self-Esteem and Psychological Needs in Turkish Counseling Students. Int. J Adv Counseling, 32,56-65.
• Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). 'What' And 'Why' Of Goal Pursuits: Human Needs and The Self- Determination Of Behavior. Psychological Inquiry, 11 (4), 227-268.
• Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2011). Levels of analysis, regnant causes of behavior, and well-being: The role of psychological needs. Psychological Inquiry, 22, 17-22.
• Deveci, H. (2007). Öğretmenlerin Psikolojik İhtiyaçlarına İlişkin Görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi.
• Hauser, J. (1984). God Divorce, Bad Divorce a Case for Divorce Mediation. Boston: University Press of America.
• Gündoğdu, R. ve Yavuzer, Y.(2012). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öznel iyi oluş ve psikolojik ihtiyaçlarının demografik değişkenlere göre incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Eğitim Fakültesi Dergisi, 115-131.
• Karasar, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kesici, Ş. (2008). Yeni Psikolojik İhtiyaç Değerlendirme Ölçeğinin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması: Doğrulayıcı Faktör Analizi Sonuçları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 493-500.
• Kesici, Ş., Üre, Ö., Bozgeyikli, H. ve Sünbül, A. M. (2003). “Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği”, İnönü Üniversitesi VII Ulusal PDR Kongresi’nde Sunulan Bildiri, Malatya.
• Kuzgun, Y. (2000). Meslek Danışmanlığı Kuramlar ve Uygulamalar. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Roeckelein, J. (2006). Elseviers’s Dictionary of Psychological Theories. Amsterdam: Elsevier B. V. Copyright C _ Taylor & Francis Group, LLC
• Santrock, J. W., (2011). Yaşam boyu gelişim: Gelişim psikolojisi. (Çeviren: G. Yüksel) Nobel Akademik Yayıncılık.