İlköğretim Öğrencileri için Geliştirilmiş Fen Tutum Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2015, Cilt: 14 Sayı: 3, 946 - 960, 07.08.2015

Cemal Tosun Murat Genç

https://doi.org/10.17051/io.2015.08787

Öz

Bu araştırmanın amacı, Wang & Berlin, (2010) tarafından geliştirilen “Fen Tutum Ölçeği’nin Türkçeye
uyarlanarak geçerlik ve güvenirlik çalışmasını yapmaktır. Orijinal ölçek tek faktörlü yapıda toplam 30 maddeden
oluşmaktadır. İlk olarak ölçeğin geliştiricilerinden izin alınmıştır. Daha sonra, ölçek maddeleri araştırmacılar
tarafından Türkçeye tercüme edilmiştir. Takiben, İngilizce ve Türkçe dil uzmanlarının görüşlerine başvurularak
ölçeğin dilsel eşdeğerliği incelenmiştir. Türkçe form son halini aldıktan sonra, bir İngiliz dili uzmanı ölçeğin
Türkçe maddelerinin İngilizce geri çevirisini yapmıştır. Bu aşamalardan elde edilen sonuçlar, ölçek maddelerinin
Türkçe tercümesinin İngilizce orijinal maddelerle yüksek oranda örtüştüğünü göstermiştir. Böylece ölçeğin
tercüme ve dil geçerliği tamamlanmıştır. Ölçeğin Türkçe formu Bartın ve Düzce illerinde MEB’e bağlı
ilköğretim okullarında öğrenim gören toplam 1013 öğrenciye uygulanmıştır. Ölçeğin yapı geçerliği açımlayıcı ve
doğrulayıcı faktör analizi ile incelenmiştir. Analiz sonucunda adapte edilen ölçek ilköğretim öğrencileri için tek
faktörlü ve 26 maddelik olarak bulunmuştur. Son olarak ölçeğin ilköğretim öğrencileri için hesaplanan
güvenirlik iç tutarlılık katsayısı (Cronbach-Alpha) toplam ölçek için .916 olarak hesaplanmıştır. Bu ölçek
ilköğretim öğrencilerinin fen derslerine karşı tutumlarını belirlemek için faydalı ve araştırmacılar için ise
alternatif bir ölçme aracı olarak kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler

Açımlayıcı faktör analizi, doğrulayıcı faktör analizi, fen tutum ölçeği, geçerlik ve güvenirlik

Kaynakça

• Baloglu, M. (2005). Matematik kaygısı derecelendirme ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması, dil geçerliği ve ön psikometrik incelemesi [Adaptation of the mathematics anxiety rating scale to Turkish, language validity and preliminary psychometric properties]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 5 (1), 7-30.
• Bilgin, İ. & Karaduman, A. (2005). İşbirlikli öğrenmenin 8. sınıf öğrencilerinin fen dersine karşı tutumlarına etkisinin incelenmesi [Investigating the effects of cooperative learning on 8 grade students’ attitudes toward science ]. İlköğretim-Online, 4(2), 32-45.
• Bindak, R. (2005). Tutum ölçeklerine madde seçmede kullanılan tekniklerin karşılaştırılması [Comparing methods that are used in item selection procedures for attitude scales]. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(10), 17-26.
• Blalock, C., Lichtenstein, M., Owen, S., Pruski, L., Marshall, C., & Toepperwein, M. (2008). In pursuit of validity: A comprehensive review of science attitude instruments 1935–2005. International Journal of Science Education, 30 (7), 961–977.
• Brown, T. A. (2006). Confirmatory factor analysis: For applied research. New York: Guilford.
• Buyukozturk, S. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32, 470-483.
• Buyukozturk, S. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (16. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Cokluk, O., Sekercioglu, G. & Buyukozturk, S. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Dhindsa, H. S. & Chung, G. (2003). Attitudes and achievement of Bruneian science students. International Journal of Science Education, 25 (8), 907–922.
• Dogru, M. & Kiyici, F.B. (2005). Fen eğitiminin zorunluluğu, Ed. M. Aydoğdu and T. Kesercioglu. İlköğretimde Fen ve Teknoloji Öğretimi, 1-8, Anı Yayıncılık: Ankara.
• Francis, L. J. & Greer, J. E. (1999). Attitude toward science among secondary school pupils in Northern Ireland: Relationship with sex, age and religion. Research in Science & Technological Education, 17 (1), 67–74.
• Freedman, M. P. (1997). Relationship among laboratory instruction, attitude toward science, and achievement in science knowledge. Journal of Research in Science Teaching, 34 (4), 343–357.
• Hassan, G. (2008). Attitudes toward science among Australian tertiary and secondary school students. Research in Science & Technological Education, 26(2), 129–147.
• Hooper, D., Coughlan, J., & Mullen, M. (2008). Structural equation modeling: Guidelines for determining model fit. The Electronic Journal of Business Research Methods, 7(2), 191-205.
• Hu, L., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal 6(1), 1-55. doi:10.1080/10705519909540118.
• Johnson, B. & Christensen, L. (2004). Educational Research: Quantitative, Qualitative and Mixed Approaches. Pearson Education, Inc., Second Edition, 562 p, Boston.
• Joroskog, K. G., & Sorbom, D. (1993). Lisrel 8: Structural equation modeling with the simplis command language. Lincolnwood: Scientific Software International, Inc.
• Kahyaoglu, M. & Yangin, S. (2007). İlköğretim sınıf öğretmenliği, fen bilgisi ve matematik öğretmen adaylarının fen bilgisi öğretimine yönelik tutumları [Attitudes of candidate teachers in primary teaching, mathematics teaching and science teaching departments towards science teaching] ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 3, Sayı 6, 2007, ss. 203–220.
• Kaptan, F. (1998). Fen Bilgisi Öğretiminin Niteliği ve Amaçları, Ed. Ş. Yaşar, Fen Bilgisi Öğretimi, ss.13-30, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları NO: 1061: Eskişehir. http://w2.anadolu.edu.tr/aos/kitap/IOLTP/2283/unite02.pdf
• Kind, P., Jones, K., & Barmby, P. (2007). Developing attitudes towards science measures. International Journal of Science Education, 29 (7), 871–893.
• Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling (Second Edition). NY: Guilford Publications, Inc.
• Koballa, T. R., & Glynn, S. M. (2006). Attitudinal and motivational constructs in science learning. In S. K. Abell & N. G. Lederman (Eds.), Handbook of research on science education (pp. 75–102). Mahwah, NJ: Erlbaum.
• Martin, R., Sexton, C., Franklin, T. & Gerlovich, J. (2005). Teaching science for all children: An inquiry approach, Boston: Allyn & Bacon.
• Osborne, J., Simon, S., & Collins, S. (2003). Attitudes towards science: A review of the literatüre and its implications. International Journal of Science Education, 25(9), 1049–1079.
• Papanastasiou, C. & Papanastasiou, E. C. (2004). Major influences on attitudes toward science. Educational Research and Evaluation, 10(3), 239–257.
• Papanastasiou, E. C. & Zembylas, M. (2002). The effect of attitudes on science achievement: A study conducted among high school students in Cyprus. International Review of Education, 48(6), 469–484.
• Pratkanis, A.R., Breckler, S.J. & Greenwald, A.G. (1988). Attitude structure and function. Hillsdale, NJ: Erlbaum Associates.
• Sumer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
• Tabachnick, B.G., & Fidel, L.S. (2001). Using multivariate statistics (Fourth Edition). MA: Allyn & Bacon, Inc.
• Ural, A. & Kilic, İ. (2006). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi (Genişletilmiş 2.Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Wang, T.L. & Berlin, D., (2010). Construction and validation of an instrument to measure Taiwanese elementary students’ attitudes toward their science class. International Journal of Science Education, 32(18), 2413-2428.
• Watkins, M.W. (2000). Monte Carlo PCA for parallel analysis (computer software). State College, PA: ED & Psych Associates.
• Zacharias, Z. & Barton, A. C. (2004). Urban middle-school students’ attitudes toward a defined science. Science Education, (88), 197-222.