The Place of Popular Belief about the Abandoning the Friday Prayer Three Times in Hadith Resources

Yıl 2020, Sayı: 53, 139 - 162, 30.06.2020

Serkan Çelikan

https://doi.org/10.29288/ilted.671865

Öz

Friday Prayer is an obligatory prayer performed by Muslims once a week on Fridays jointly in mosques. This prayer is considered to be an important prayer by Muslims in the Islamic world and is performed in large communities, while there is also a false belief about it. According to this, not praying Friday prayer three times in a row makes one a hypocrite, thus causing one to renounce the religion. Therefore, if Friday Prayer is not performed for two weeks, it should definitely be performed in the third week to avoid falling into the aforementioned condition. In fact, there are authentic narratives of the negative result of not performing the Friday prayer three times. However, it is clear that these narrations show the importance of Friday prayer and cannot be the basis and justification of being lazy and reckless about this prayer. Again, it is seen that these narrations are misunderstood in terms of general principles of Ahl al-Sunnah belief. According to this, the abandonment of prayer or any religious duty decreases the quality and value of the individual's belief, but does not expel him from religion.

Anahtar Kelimeler

Hadith, Authentic narratives, Ahl al-Sunnah, Friday prayer, Isnād analysis, Matn analysis

Üç Cuma Namazının Terki Hakkındaki Halk İnancının Hadis Kaynaklarındaki Yeri

Öz

Cuma namazı Müslümanların haftada bir defa olmak üzere Cuma günleri sadece camilerde ve cemaat halinde kılabildikleri farz bir namazdır. Bu namaz İslâm dünyasında Müslümanlarca önemsenmekle ve büyük cemaatler halinde kılınmakla beraber hakkında yanlış bir inanış da bulunmaktadır. Buna göre üç kere üst üste Cuma namazına gitmemesi kişiyi münafık yapmakta veya onu dinden çıkarmaktadır. Dolayısıyla iki hafta gidilmese bile üçüncü hafta mutlaka gidilmeli ve söz konusu duruma düşmekten kurtulmalıdır. Esasen üç kere Cuma namazına gitmemenin bu olumsuz sonucu ile ilgili sahih rivayetler mevcuttur. Ancak bu rivayetlerin, Cuma namazının önemini gösterdikleri açık olduğu gibi onu hafife almanın bir gerekçesi olarak sunulamayacakları da izaha muhtaç değildir. Yine Ehl-i sünnet inancının genel ilkeleri açısından da bu rivayetlerin yanlış anlaşıldığı görülmektedir. Buna göre namazın veya herhangi bir farzın terki, bireyin Müslümanlığının kalitesini ve değerini düşürmekle beraber onu dinin dışına çıkarmamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Cuma namazı, Sahîh rivayetler, Ehl-i sünnet, Hadis, İsnâd tahlili, Metin tahlili

Kaynakça

• Ahatlı, Erdinç. “Velîd b. Müslim”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 43/34-35. İstanbul: TDV Yayınları, 2013.
• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillah eş-Şeybânî. el-Müsned. 50 Cilt. thk. Şuayb el-Arnaût vd.. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1416/1995.
• Ahmed Muhammed Şâkir. el-Bāʿis̱ü’l-ḥas̱īs̱ şerḥu İḫtiṣāri ʿulūmi’l-ḥadīs̱. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1416/1996.
• Abdurrezzâk, Ebû Bekr b. Hemmâm es-San‘ânî. el-Muṣannef. 11 Cilt. thk. Habîburrahman el-A‘zamî. Beyrut: Meclisü’l-ʿİlmî, 1403/1983.
• Beyhakī, Ebû Bekir Ahmed b. Hüseyin b. Ali b. Mûsâ. es-Sünenü’l-kübrā. 10 Cilt. Haydarâbâd: Meclisü Dâirati’l-Maʿârifi’n-Nizâmiyye, 1344.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail. el-Cāmiʿu’ṣ-ṣaḥīḥ. Riyad: Dâru’s-Selâm, 1999.
• Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdirrahman b. el-Fadl b. Behram. Müsnedü’d-Dārimī (Sünenü’d-Dārimī). 4 Cilt. thk. Hüseyin Selîm Esed ed-Dârânî. Riyad: Dâru’l-Muğnî, 1421/2000.
• Ebû Avâne, Ya’kûb b. İshâk el-İsferâinî. Müsnedü Ebī ʿAvāne. 5 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Maʿrife, ts.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. el-Eş’as es-Sicistânî. es-Sünen. Kahire: Dâru İbni’l-Cevzî, 1432/2011.
• Ebû Ya’lâ, Ahmed b. Ali b. el-Müsennâ el-Mûsulî. Müsnedü Ebī Yaʿlā. 13 Cilt. thk. Hüseyin Selîm Esed. Dımeşk: Dâru’l-Meʾmûn li’t-Turâs, 1404/1984.
• Hâkim, Muhammed b. Abdillah en-Nîsâbûrî. el-Müstedrek ʿale’ṣ-Ṣaḥīḥayn. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ʿİlmiyye, 1411/1990.
• Heysemî, Nûruddîn Ali b. Ebî Bekir. Mecmaʿu’z-zevāʾid ve menbaʿu’l-fevāʾid. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1412.
• İbn Abdilber, Ebû Ömer Yûsuf b. Abdullah en-Nemerî. el-İstiẕkār. 8 Cilt. thk. Sâlim Muhammed Atâ- Muhammed Ali Muavvad. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ʿİlmiyye, 1421/2000.
• İbn Abdilber, Ebû Ömer Yûsuf b. Abdullah en-Nemerî. et-Temhīd limā fi’l-Muvaṭṭaʾi mine’l-meʿānī ve’l-esānīd. 24 Cilt. thk. Mustafa b. Ahmed el-Alevî-Muhammed Abdulkebîr el- Bekrî. Magrib: Müessesetü’l-Kurtuba, 1387.
• İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekir Abdullah b. Muhammed. el-Muṣannef. 21 Cilt. thk. Muhammed Avvâme. b.y.: Dâru’l-Kıble, ts.
• İbn Hacer, Şihâbüddîn Ahmed b. Ali b. Muhammed b. Ahmed Askalânî. Fetḥu’l-bārī şerḥu Ṣaḥīḥi’l-Buḫārī. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Maʿrife, 2005.
• İbn Hacer, Şihâbüddîn Ahmed b. Ali b. Muhammed b. Ahmed el-Askalânî. Tehẕību’t-Tehẕīb. 4 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1995.
• İbn Hacer, Ahmed b. Ali b. Muhammed el-Askalânî. Taḳrību’t-Tehẕīb. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ʿİlmiyye, 1415/1995.
• İbn Hacer, Şihâbüddîn Ahmed b. Ali b. Muhammed b. Ahmed el-Askalânî. Telḫīṣu’l-ḥabīr fī taḫrīci eḥādīs̱i’r-Rāfiʿi’l-kebīr. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ʿİlmiyye, 1419/1989.
• İbn Hibbân, Muhammed b. Ahmed Ebû Hâtim et-Temîmî el-Büstî. Ṣaḥīḥu İbni Ḥibbān bitertībi İbni Balabān. 18 Cilt. thk. Şuayb el-Arnaût. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1414/1993.
• İbn Hibbân, Muhammed b. Ahmed Ebû Hâtim et-Temîmî el-Büstî. Kitābu’s̱-
• s̱iḳāt. 10 Cilt. Haydarâbâd: Müessesetü’l-Kütübi’s-Sekâfiyye, 1393/1973.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdülmelik. es-Sīretü’n-nebeviyye. 4 Cilt. thk. Cemâl Sâbit vd.. Kahire: Dâru’l-Hadîs, 1427/2006.
• İbn Huzeyme, Ebû Bekir Muhammed b. İshâk. Ṣaḥīḥu İbni Ḫuzeyme. 4 Cilt. thk. Muhammed Mustafa A’zamî. Beyrut: Mektebu’l-İslâmî,1390/1970.
• İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ İmâdüddîn İsmail. Tefsīru’l-Ḳurʾāni’l-ʿAẓīm. 4 Cilt. Dımaşk/Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 1994.
• İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî. es-Sünen. 2 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları ve Dâru Sehnûn, 1413/1992.
• İbn Receb el-Hanbelî, Ebu’l-Ferec Abdurrahman b. Ahmed. Cāmiʿu’l-ʿUlūmi ve’l-ḥikem. Beyrut: Dâru’l-Maʿrife, 1408/1987.
• İbn Rüşd, Ebu’l-Velîd Muhammed b. Ahmed el-Kurtubî. Bidāyetü’l-müctehid ve nihāyetü’l-muḳteṣid. 2 Cilt. Mısır: Matbaʿatu Mustafa el-Bâbî el-Halebî ve Evlâduhû, 1395/1975.
• İbn Rüşd, Ebu’l-Velîd Muhammed b. Ahmed el-Kurtubî. el-Beyān ve’t-taḥṣīl ve’ş-şerḥ ve’t-tevcīh ve’t-taʿlīl li-mesāʾili’l-Müstaḫrece. 20 Cilt. thk. Muhammed Haccî vd.. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1408/1988.
• İbnü’l-Cevzî, Ebu’l-Ferec Cemalüddîn Abdurrahmân b. Ali b. Muhammed. Zādü’l-mesīr fī ʿilmi’t-tefsīr. 4 Cilt. Thrc. Ahmed Şemsüddîn. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ʿİlmiyye, 2009.
• İbnü’l-Esîr, İzzüddîn Ebu’l-Hasen Ali b. Muhammed el-Cezerî. Üsdü’l-ġābe fī maʿrifeti’ṣ-ṣaḥābe. Beyrut: Dâru İbn Hazm, 1433/2012.
• İbnü’l-Esîr, Mecdüddîn Ebû’s-Seâdât Mubârek b. Muhammed el-Cezerî. Cāmiʿu’l-uṣūl fī eḥādīs̱i’r-rasūl. 12 Cilt. thk. Abdulkadir el-Arnaût, b.y.: Mektebetü’l-Hulvânî, 1389/1969.
• İbnü’l-Hümâm, Kemalüddîn Muhammed b. Abdilvâhid. Şerḥu Fetḥi’l-ḳadīr. 10 Cilt. thk. Abdurrezzak Gālib el-Mehdî. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ʿİlmiyye, 1424/2003.
• İbnü’l-Mulakkın, Sirâcüddîn Ebû Hafs Ömer b. Ali b. Ahmed eş-Şâfiî el-Mısrî. el-Bedru’l-münīr fī taḫrīci’l-eḥādīs̱i ve’l-ās̱āri’l-vāḳıʿati fi’ş-şerḥi’l-kebīr. 9 Cilt. thk. Mustafa Ebu’l- Gayt, Abdullah b. Süleyman - Yâsir b. Kemâl. Riyad: Dâru’l-Hicre li’n-Neşri ve’t-Tevzîʿ, 1425/2004.
• İbnü’s-Salâh, Ebû Amr Osman b. Abdurrahman eş-Şehrezûrî. ʿUlūmu’l-ḥadīs̱. thk. Nûruddîn Itır. Beyrut: Dâru’l-Fikri’l-Muʿâsır/Dımaşk: Dâru’l-Fikr, 1406/1986.
• İshâk b. Râhûye, İbn İbrahim b. Mahled el-Hanzalî. Müsnedü İsḥāḳ b. Rāhūye. 5 Cilt. thk. Abdulğafûr b. Abdulhak el-Belûşî. Medînetü’l-Münevvere: Mektebetü’l-Îmân, 1412/1991.
• Kâsânî, Alâüddîn Ebû Bekr b. Mesûd b. Ahmed. Bedāʾiʿu’ṣ-ṣanāʾiʿ fī tertībi’ş-şerāʾiʿ. 7 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-ʿArabî, 1982.
• Mâlik b. Enes, Ebû Abdillâh İbn Mâlik b. Ebî Âmir el-Asbahî el-Yemenî. el- Muvaṭṭaʾ. 2 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları ve Dâru Sehnûn, 1413/1992.
• Mübârekfûrî, Ebu’l-Ulâ Muhammed Abdurrahman b. Abdurrahim. Tuḥfetü’l-aḥveẕī bişerḥi Cāmiʿi’t-Tirmiẕī. 10 Cilt. Tsh. Abdurrahman Muhammed Osman. Beyrut: Dâru’l-Fikr, ts.
• Mübârekfûrî, Ebu’l-Hasen Ubeydullah b. Muhammed. Mirʿātü’l-mefātīḥ şerḥu Mişkāti’l-meṣābīḥ. 9 Cilt. Hind: İdâretü’l-Buhûsi’l-ʿİlmiyyeti ve’d-Da’veti ve’l-İftâ, 1404/1984.
• Münâvî, Zeynüddîn Muhammed Abdurraûf b. Tâculârifîn b. Ali. et-Teysīr bişerḥi’l-Cāmiʿi’ṣ-ṣaġīr. 2 Cilt. Riyad: Mektebetü’l-İmâmi’ş-Şâfiʿî, 1408/1988.
• Münâvî, Zeynüddîn Muhammed Abdurraûf b. Tâculârifîn b. Ali. Feyżu’l-ḳadīr şerḥu’l-Cāmiʿi’ṣ-ṣaġīr. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ʿİlmiyye, 1415/1994.
• Müslim, Ebu’l-Huseyn Müslim b. el-Haccâc. el-Cāmiʿu’ṣ-ṣaḥīḥ. 3 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları ve Dâru Sehnûn, 1413/1992.
• Mizzî, Cemâlüddîn Ebu’l-Haccâc Yusuf. Tehẕību’l-Kemāl fī esmāi’r-ricāl. 35 Cilt. thk. Beşşâr Avvâd Marûf. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1403/1983.
• Nesâî, Ebû Abdirrahman Ahmed b. Şuayb b. Ali el-Horâsânî. es-Sünen. tsh. Ahmed Şemsüddin. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ʿİlmiyye, 2009.
• Nesâî, Ebû Abdirrahman Ahmed b. Şuayb b. Ali el-Horâsânî. es-Sünenü’l-kübrā. thk. Hasen Abdülmünim Şelebî. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1421/2001.
• Nevevî, Ebu Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref. el-Minhāc şerḥu Ṣaḥīḥi Müslim b. el-Ḥaccāc. 18 Cilt. thk. Muhammed Beyyûmî. Kâhire: Dâru’l-Gaddi’l-Cedîd, 1429/2008.
• Öz, Mustafa. Başlangıçtan Günümüze İslâm Mezhepleri Tarihi. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2014.
• Serahsî, Muhammed b. Ahmed. Kitābu’l-mebsūṭ. 30 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Maʿrife, 1414/1993.
• Süyûtî, Ebu’l-Fadl Abdurrahman b. Ebî Bekr. Şerḥu’s-Süyūṭī li-Süneni’n-Nesāī. 8 Cilt. thk. Abdulfettah Ebû Gudde. Haleb: Mektebu’l-Matbûʿâti’l-İslâmiyye, 1406/1986.
• Süyûtî Celalüddîn Abdurrahman. Tedrībü’r-rāvī fī şerḥi Taḳrībi’n-Nevevī. Beyrut: Dâru İbn Hazm, 1430/2009.
• Şeybânî, Ebû Abdillah Muhammed b. el-Hasen b. Ferkad. el-ʾAṣl (Mebsūṭ). 5 Cilt. thk. Ebu’l-Vefâ el-Efgānî. Karaçi: İdâretü’l-Kur’ân ve’l-ʿUlûmi’l-İslâmiyye, ts.
• Taberânî, Ebu’l-Kâsım Süleyman b. Ahmed. el-Muʿcemu’l-evsaṭ. 10 Cilt. thk. Tarık b. Ivadullah b. Muhammed- Abdulmuhsin b. İbrahim el-Huseynî. Kahire: Dâru’l-Harameyn, 1415/1995.
• Taberânî, Ebu’l-Kâsım Süleyman b. Ahmed. el-Muʿcemu’l-kebīr. 20 Cilt. thk. Hamdî b. Abdülmecîd Selefî. Musul: Mektebetü’l-ʿUlûm ve’l-Hikem, 1404/1983.
• Tayâlisî, Ebû Dâvûd Süleyman b. Dâvûd b. el-Cârûd. el-Müsned. 4 Cilt. thk. Muhammed b. Abdulmuhsin et-Türkî. Mısır: Dâru Hicr, 1419/1999.
• Teftâzânî, Sa‘düddîn Mesûd b. Ömer b. Abdullah. Şerḥu’l-ʿaḳāʾidi’n-Nesefiyye. thk. Ahmed Hicâzî es-Sekâ. Kahire: Mektebetü’l-Külliyyâti’l-Ezheriyye, 1408/1988.
• Tehânevî, Muhammed Ali. Mevsūʿatü keşşāfi ıṣṭılāḥāti’l-funūni ve’l-ʿulūm. 2 Cilt. thk. Ali Dehrûc. Lübnan: Mektebetü Lübnan, 1996.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre. Cāmiʿu’t-Tirmiẕī. Riyâd: Dâru’s-Selâm, 1999.
• Uğur, Mücteba. Ansiklopedik Hadis Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDV Yayınları, 1992.
• Zemahşerî, Mahmûd b. Ömer. el-Keşşāf ʿan ḥaḳāʾiḳi ġavāmiżi’t-tenzīl ve ʿuyūni’l-eḳāvīl fī vucūhi’t-teʾvīl. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-ʿArabî, 1427/2006.
• Zürkânî, Muhammed b. Abdilbâkî b. Yûsuf. Şerḥu’z-Zürḳānī ʿalā Muvaṭṭaʾi’l-İmāmi Mālik. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-ʿİlmiyye, 1411.