TÜRK SİYASİ HAYATININ KURUMSALCI YAKLAŞIMLAR AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2023, , 225 - 248, 30.07.2023

Seda Kaya Karabulut

https://doi.org/10.53791/imgelem.1192036

Öz

Yeni bir siyasi düzen kurulacağı zaman en çok ihtiyaç duyulan araçlardan biri kurumlardır. Türkiye için bu sürecin karşılığı Osmanlı İmparatorluğu’nun sona ermesiyle beraber başlamıştır. Kurumsalcı açıdan incelendiğinde ise, Türkiye siyasetinde kurumlar üzerinden ufak değişimlerle bir sürekliliğin hakim olduğunu görmek mümkündür. Mevcut kurumsal değişimler sonrası siyasi pratiğin ne yönde şekillendiğini inceleyen bu çalışma kurumsalcı perspektif ile Türk siyasi hayatını inceleyen akademisyenlerin çalışmalarından yola çıkarak önemli kurumlara yönelik bir derleme içermektedir. Türk siyasal hayatının kurumsal açıdan ilerleyişini çeşitli çalışmaları derleyerek özetlemeyi hedefleyen bu çalışma, bu alanda belirli yerleri tutan akademisyenlerin görüşlerine, Türk siyasi işleyişinde neleri öne çıkardıklarına ve kurumları açıklama biçimlerine öncelik veren bir derleme niteliğindedir. Çalışmaya dahil edilen araştırmacıların seçilen eserleri incelenerek kurumsalcı teorinin neresinde durdukları çözülmeye çalışılacaktır. Çalışma öncelikle kurumsalcı teorinin kısa bir anlatısına yer verecek daha sonra ise akademisyenlerin Türk siyasal hayatında öncelediği kurumsal araçlar olarak anayasaları ve buna bağlı olan yasama yürütme ve yargı organlarının değişim durumlarını açıklayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kurumsalcı Teori, Türk Siyasal Hayatı, Anayasalar

Kaynakça

• Akyıldız, A. (2016), Demokrasinin Sayılarla Sınavı: Seçim Sistemleri, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, c.0 s.7 Haziran.
• Alkan, H. (2018), Kurumsalcı Yaklaşım Işığında Yeni Siyasetin Analizi: Cumhurbaşkanlığı Sistemi, Liberte Yayınları
• Alkan, H. (2019), Geleceğin Türkiye’sinde Yönetim Raporu, İlke İlim Kültür Eğitim Vakfı yayınları
• Alkan, H, (2017), “Cumhurbaşkanlığı Sistemi Yasama Alanını Daraltıyor mu?”, Star Açık Görüş, 28.01.2017. Erişim Tarihi:15.04.2020
• Alptekin, H. (2018), Türkiye’de Sivil Asker İlişkilerinde Özallı Yıllara Kurumsalcı Bir Yaklaşım: 1983-1993 muhafazakâr düşünce yıl:15 - sayı:55 eylül-aralık, 141-156
• Akdoğan, Argun, A. (2007), Devleti Sivil Toplumculardan Kurtararak Geri Getirmek: Devlet-Kurumsalcı Bir Deneme, Memleket Siyaset Yönetim, Cilt: 2, Sayı: 4, 2007/4, s.113-137
• Demirel, T. (2019), Türk Siyasetini Anlamak, Liberte yayınları
• Doğru, O. (1998), 27 Mayıs Rejimi, İmge Kitabevi
• Duverger, M. (1972), Siyasi Partiler, Bilgi yayınevi, 2. Baskı Ankara
• Erdoğan, M. (2016), Türkiye’de Anayasalar ve Siyaset, Hukuk Yayınları
• Erdoğan, M. (2002), Anayasa ve Özgürlük, Yetkin Yayınları, Ankara
• Gözler, K. (2002), 3 Ekim 2001 Tarihli Anayasa Değişikliği: Bir Abesle İştigal Örneği, Anayasa Yargısı 19, Anayasa Mahkemesi Yayınları Ankara, 326-354
• Hall, P. A. ve Taylor, C. R. (1996), Political Science and the Three New Institutionalisms, Political Studies, 44: 936-957. Heper, M. (2006), Türkiye'de Devlet Geleneği, Çev. Nalan Soyarık, Doğu Batı Yayınları.
• James M. ve Thelen K. (2009). Explaining InstitutionalChange: Ambiguity, Agency, and Power, New York: Cambridge University Press.
• Kaleci, Mehmet M. (2018), Yeni Kurumsalcı Devlet Kuramları ve Türkiye Örneği, 1990’LAR, Cilt: 16 Sayı: 2 Haziran 2018 ss. 247-263
• Koelble, T. A. (1995), The New Institutionalism in Political Science and Sociology, Comparative Politics: 231-243.
• Kuru, A.T. Stepan, A. (2013), Türkiye’de Demokrasi İslam ve Laiklik, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları
• Kaboğlu, İbrahim (2007), Anayasa Yargısı Avrupa Modeli ve Türkiye, İmge Kitabevi, Ankara.
• Kaboğlu, İbrahim (2016), Türkiye’nin Anayasa Gündemi, İletişim Yayınları
• March, J. G. And Olsen, J. P. (1984), The New Institutionalism: Organizational Factors in Political Life, American Political Science Review, 78: 734–49.
• March, J. G ve Olsen, J. (1989), Rediscovering Institutions. New York: Free Press
• Öniş Z. (2010), Crises and Transformations in Turkish Political Economy. Turkish Policy Quarterly 9(3): 45-61.
• Özbudun, E. (2016a). Otoriter Rejimler, Seçimsel Demokrasiler ve Türkiye, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları
• Özbudun E. (2016b), Türkiye’de Parti ve Seçim Sistemi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları
• Özbudun, E. (2017), Anayasacılık ve Demokrasi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları
• Özbudun E. (2012), 1924 Anayasası, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları
• Özbudun, E. Gençkaya Ö.F, (2010), Türkiye’de Demokratikleşme ve Anayasa Yapımı Politikası, Doğan Kitap,
• Parla, T. (2009), Türkiye’nin Siyasal Rejimi 1980-1989, Deniz yayınları
• Parla T. (2016), Türkiye’de Anayasalar Tarih-İdeoloji-Rejim 1921-2016, Metis Yayınları,
• Peters, B. G. (2012). Institutional theory in political science: The new institutionalism, London: The Continuum International Pub.,
• Pave P. Skocpol T. (2001). Historical Institutionalism in Contemporary Political Science, (Political Science: State of the Discipline içinde), ed. Ira Katznelson ve Helen V. Milner, ss. 693-721, New York: Norton Press.
• Sanders, E. (2006). Historical Institutionalism, (The Oxford Handbook of Political Institutions içinde) ed. R. A. W. Rhodes, Sarah A.
• Binder ve Bert A. Rockman, ss. 39-55. New York: Oxford University Press
• Schmidt, V. A. (2006) Give Peace a Chance: Reconciling Four (not Three), New Institutionalisms, APSA (American Political Science Association) Ulusal Toplantısı için Tebliğ, Philadelphia.
• Stein, A. (2008), Neoliberal Institutionalism. (Oxford Handbook of International Relations içinde), ed. Christian Reus-Smit ve Duncan Snidal, ss. 201-221, New York: Oxford University Press
• Wolfgang S. ve Thelen K. (2005), “Introduction”. (Beyond Continuity: Institutional Change in Advanced Capitalist Economies içinde), ed. Wolfgang Streeck ve Kathleen Thelen, ss. 1-39. New York: Oxford University Press.
• Schmidt, V. A. (2010), “Taking Ideas and Discourse Seriously: Explaining Change through Discursive Institutionalism as the Fourth ‘New Institutionalism’”, European Political Science Review, 2(1): 1-25.
• Skocpol T, Evans P, Rueschemeyer D. (1985), “Bringing the State Back In.” New York and Cambridge: Cambridge University Press;
• Thelen, K. (1999), “Historical Institutionalism in Comparative Politics”, Annual Review of Political Science, 2(1): 369-404.
• Tanör, B. (2018), Osmanlı Türk Anayasalar Gelişmeleri, YKY yayınları,
• Tanör, B. (2016), Türkiye’de Kongre İktidarları 1918-1920, YKY yayınları
• Tanör B. (1986), İki Anayasa, Beta Yayınları, İstanbul
• Tanör, B. (1997), Türkiye’de Demokratikleşme Perspektifleri, TÜSİAD
• Thelen, K. (1999), “Historical Institutionalism in Comparative Politics”, Annual Review of Political Science, Cilt 2, ss. 369-404.
• Thelen, K. (1999),Historical Institutionalism in Comparative Politics. Annual Review of Political Science, 2 (1): 369–404.
• Üskül, Z. (2006) Türk Demokrasisi’nde 130 Yıl (1876-2006), Bülent Tanör’ün Anısına, Türkiye’de Demokratikleşme Perspektifleri, TÜSİAD
• Ünlü, H. (2019), Hindistan’da Hâkim Parti Sisteminin Değişimi: Kurumsalcı bir Analiz, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı Doktora Tezi
• Yazıcı, S. (2016), Yeni Bir Anayasa Hazırlığı ve Türkiye, Bilgi Üniversitesi Yayınları,
• Yazıcı, S. (2012), Demokratikleşme Sürecinde Türkiye, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları