COVİD-19 PANDEMİSİNİN E-TİCARET ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 12, 333 - 362, 30.07.2023

Hakan Kulak

https://doi.org/10.53791/imgelem.1142882

Cited By: 2

Öz

2019 senesinin Aralık ayı içinde Çin’in Wuhan kentinde ilk kez görünen Covid-19 pandemisi bütün dünyayı sağlık ve ekonomik anlamda olumsuz yönde etkilemiştir. Covid-19 pandemisiyle birçok sektör zararı uğramış veya kapanma noktasına gelmiştir. Pandemiden dolayı evlerine kapanmak zorunda kalan insanların satın alma faaliyetlerinin de değiştiği gözlenmiştir. İnsanların bu dönemde satın alma eylemlerini e-ticaret üzerinden yaptığı belirlenmiştir. Bu durum e-ticaret hacminin genel anlamda artmasına neden olmuştur. Kısıtlamalardan dolayı evlerinden çıkamayan ya da salgının etkisinden çekinen bireylerin e-ticarete yönelmesi firmaları harekete geçirmiştir. Birçok firmanın bu dönemde internet üzerinden ürün satışlarına başladığı sonucuna varılmıştır. Satın alma faaliyetlerinin daha çok e-ticarete kayması, bireylerin günlük yaşam pratiklerinin de değişimine neden olmuştur. Covid-19 pandemisi birçok sektörde olumsuz etki yaratırken, e-ticaret hızının artmasına neden olmuştur. Dünya’da gelişen e-ticaret sistemi, pandeminin ortaya çıkmasıyla birlikte hacmini daha artırmaya başlamış, dünya genelinde etkin bir hale gelmiştir. Sokağa çıkma kısıtlamaları ve tüketicilerin koronavirüsten çekinmelerinden dolayı fiziksel olarak alışveriş yapmaya istekli olmamışlardır. Bireyler daha çok yüz yüze iletişimin olmadığı, fiziksel temasın yaşanmadığı, kalabalık ortama girmeden hatta sokağa çıkmadan internet üzerinden alışverişi daha fazla tercih etmiştir. Bireylerin tüketim pratiklerinde yaşanan bu değişim, sosyal alandaki değişimi de beraberinde getirmiştir. İnsanlar artık birbiriyle temas kurmadan, fiziksel bir ortama bağlı kalmadan, dünyanın her yerinden aynı ürüne ulaşabilme imkânına sahip olmuştur. E-ticaret üzerinde sektörel karşılaştırma yapıldığında, pandemi öncesinde daha çok moda ve güzellik ürünlerinin hobi ürünlerinin, seyahat, konaklama, tatil acentelerinin daha fazla tercih edildiği görülürken; pandemi sonrasında ise bu sektörlerde değişimler yaşandığı belirlenmiştir. Pandemi sonrasında e-ticaret üzerinde daha çok sağlık ürünlerinin, ev eşyalarının, bebek ürünlerinin ve gıda ürünlerinin yoğun bir şekilde tercih edildiği gözlenmiştir. Bu sonuç bireylerin tüketim ihtiyacının değiştiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Tüketim, Covid 19, Pandemi, E-Ticaret, İnternet

Kaynakça

• Aksu, S. ve Karadağ, Ş. (2021). Covid-19 Sürecinde İnternet ve Sosyal Medyada Vakit Geçirme Sürecindeki Artışın, Sosyal Medya Bağımlılığı, Gösterişçi Tüketim ve Narsistik Kişilik Üzerine Etkisi, Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, (1), 76-97.
• Akyazı, A. (2019). Sosyal Medya ve Tüketim İlişkisi: Popüler Ünlülerin Instagram Hesapları Üzerine Bir Araştırma, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (21), 93-108.
• Baudrillard, J. (2017). Tüketim Toplumu, (Çev. Nilgün Tutal ve Ferda Keskin), 10.Baskı, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Coşkun, N. (2004). Elektrik Ticaretin Gelişiminde Temel Dinamikler ve Gelişimi Önündeki Engeller, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13, (2), 243-257.
• Deloitte, (2020). Küresel Covid-19 Salgınının Türkiye’de Farklı Kategorilere Etkileri – II, www.deloitte.com.tr. 1-20.
• Demirdöğmez, M. ve Taş, H. Y. (2020). Koronavirüs’ ün (Covid-19) E-Ticarete Etkileri, Optus Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16, (29), 125-145. Duman, M. Z. (2018). Tüketim Sosyolojisi, 2. Baskı, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Erdem, S. (2018). Tüketici davranışı nedir? Tüketici davranışının özellikleri nelerdir?, https://www.brandingturkiye.com/tuketici-davranisi-nedir-tuketici-davranisinin-ozellikleri-nelerdir/ Featherstone, M. (2013). Postmodernizm ve Tüketim Kültürü, (Çev, Mehmet Küçük), 3. Baskı, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Güven, H. (2020). Covid-19 Pandemik Krizi Sürecinde E-Ticarette Meydana Gelen Değişimler, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7, (5), 251-268.
• Güven, H. (2020). Covid-19 Sürecinde E-Ticaret Sitelerine Yöneltilen Müşteri Şikâyetlerinin İncelenmesi, Turkısh Studies, 15, (4), 511-530.
• Hacıalioğlu, A. ve Sağlam, M. (2021). Covid-19 Pandemi Sürecinde Tüketici Davranışları ve E-Ticaretteki Değişimler, Medya ve Kültürel Çalışmalar Dergisi, 3, (1), 16-29.
• İnce, M. ve Tor Kadıoğlu, C. (2020). Tüketicilerin Coid19 (Korona) Virüsüyle Artan Stoklama İsteğinin Online Satın Alma Davranışına Etkisi, Opus-Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16, (29), 1895-1906.
• Kalkan, P. (2021). Pandemi Ekonomisinin İnternet Alışverişine Etkilerinin Analizi, Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 4, (8), 740-758.
• Karataş, Z. (2020). Covıd-19 Pandemisinin Toplumsal Etkileri, Değişim ve Güçlenme, Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 4, (1), 3-15.
• Kaya, H. (2021). Türkiye’deki E-ticaretin Güncel Durumu, https://www.researchgate.net/publication/349339434, 1-9.
• Kesayak, B. (2020). Akıllı Saat Siparişleri Arttı, https://www.techinside.com/akilli-saat-siparisleri-artti
• Marangoz, M. ve Kırlı Ö. E. (2021). Covid-19 Pandemi Sürecinin Farklı Alanlarda Dijitalleşmeye Etkileri: Kavramsal Bir Değerlendirme, Hitit Ekonomi ve Politika Dergisi, 1, (1), 54-68.
• Meral, B. (2020). E-Ticarette Koronaviris (covid-19) Etkisi, https://www.techinside.com/e-ticarette-corona-virus-covid-19-etkisi/
• Nacar, R.ve Özdemir, K. (2021). E-Ticaret Pazaryeri Web Sitelerinin Dinamikleri: Covid-19 Pandemi Sürecindeki Değişim, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi IIBF Dergisi, 16, (1), 205-226.
• Odabaşı, Y. (2017). Tüketim Kültürü Yetinen Toplumdan Tükenen Topluma, 5. Baskı, İstanbul: Aura Yayınları.
• Odabaşı, Y. ve Barış, G. (2018). Tüketici Davranışı, 18.Baskı, İstanbul: Mediacat Akademi.
• Özdemir, Ş. (2019). Girişimcilerin E-Ticarete Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi: Aksaray İli Örneği, Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13, (19), 1502-1527.
• Sağlam, M. ve Çakır, U. (2021). Pandemi (Covid-19) Sürecinde Tüketici Davranışları: Konya Butik İşletme Örneği, Global Media Journal TR Edition, 11, (22), 145-160.
• Sevimli, F. (2021). Covid-19 Salgınının Toplumsal Etkileri, Habitus Toplumbilim Dergisi, 2, (2), 55-69.
• Soydal, H. (2006). Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerde E-Ticaret, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 522-539.
• Telli Danışmaz, A. (2020). Covıd-19 Salgınının Tüketicilerin Online Alışveriş Tercihine Etkisi, Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 9, (2), 83-90.
• TUSIAD- E Ticaret Raporu (2019). E-Ticaretin Gelişimi, Sınırların Aşılması ve Yeni Normlar 2019.
• UİB (2020). Covid-19’un E-ticaret Üzerindeki Etkisi, Uludağ İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği Arge Şubesi, 1-14.
• Yıldız, S. (2020). COVID-19 ile Değişen Tüketici Davranışları, https://covid19.tabipacademy.com/2020/05/18/degisen-tuketici-davranislari/
• Yılmaz Toplu, Ö. ve Bayram, O. (2020). Covid-19 Pandemi Döneminde Türkiye’de E-Ticaret ve E-İhracat, Kayseri Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2, (2), 37-54.