Temel Popülist Parametreler Işığında Bülent Ecevit'in Popülizmi: Ortanın Solu

Yıl 2024, Sayı: 15, 115 - 148, 31.12.2024

Sema Sertkaya , Cumhur Aslan

https://doi.org/10.53791/imgelem.1500821

Öz

Türk siyasal yaşamında popülist söylemlere en çok başvuran siyasal aktörlerden biri Bülent Ecevit olmuştur. Ecevit, 1970’lerdeki Ortanın Solu anlayışı ile sol popülist anlayışını ortaya koyarak devletçi bir çizgide yer alan Cumhuriyet Halk Partisini (CHP) toplumcu ve halkçı bir söyleme kavuşturmuştur. Ecevit’in halkçı/popülist siyaset anlayışı “Halkçı Ecevit”, “Karaoğlan” gibi isimlerle tanımlanmasını sağlamıştır. Bu çalışmanın amacı Ecevit’in Ortanın Solu anlayışındaki siyasal söylemlerinde yer alan popülizmin Kemalist, laik, sol kodlarını ve sağ, muhafazakâr, milliyetçi kodlarını ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada ilk olarak Mudde ve Kaltwasser’in halk, seçkinler ve genel irade parametrelerinden faydalanılarak Ecevit’in temel popülist çerçevesi çizilmiştir. Ardından sol popülizmin eşitlik, adalet ve özgürlük bileşenleri göz önünde bulundurularak Ecevit popülizminin Kemalist, laik, sol varyasyonu ve son olarak sağ popülizmin din, tarih, milliyetçilik ilkeleri doğrultusunda sağ, muhafazakâr, milliyetçi yönleri ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu amaçla ilintili olarak çalışmanın örneklemi doğrultusunda Ecevit’in 1960 ve 1980 yılları arasındaki demeçleri eleştirel söylem analizi tekniği kullanılarak gözden geçirilmiştir. Bu çalışmada Bülent Ecevit popülizminin temel uğrak noktaları ele alınıp değerlendirilmiş ve popülist sol anlayışın önemli örneklerinden biri olarak Ecevit popülizminin Türk siyasal deneyimi açısından özgül bir yol olarak dikkatle incelenmesi gerektiği çalışmanın temel tezi olarak ileri sürülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Popülizm, Sağ Popülizm, Sol Popülizm, Bülent Ecevit, Ortanın Solu.

Etik Beyan

Bu araştırma makalesinin verileri anket veya mülakat teknikleri kullanılarak elde edilmediğinden etik kurul izni gerekmemiştir.

Bülent Ecevit’s Popülism in the Light of Basic Popülist Parameters: Left-Of-Center

Öz

Bülent Ecevit has been one of the political actors who most frequently referred to populist discourses in Turkish political life. Ecevit brought the Republican People’s Party (CHP), which was in a statist line, to a socialist and populist discourse by revealing his left populist understanding with his Left of Centre understanding in the 1970s. Ecevit’s populist understanding of politics led him to be labelled with names such as ‘Populist Ecevit’ and ‘Karaoğlan’. The aim of this study is to reveal both Kemalist, secular, left, right, conservative and nationalist codes of populism in Ecevit’s political discourses in his understanding of Left-of-Center. For this purpose, the study firstly draws Ecevit’s basic populist framework by utilising Mudde and Kaltwasser's parameters of people, elites and general will. Then, considering the equality, justice and freedom components of left populism; the Kemalist, secular, left variation of Ecevit’s populism; and finally the right, conservative, nationalist aspects of right populism in line with the principles of religion, history and nationalism were tried to be revealed. According to this purpose, Ecevit’s speeches between 1960 and 1980 were reviewed by using critical discourse analysis technique. In this study, the main points of Bülent Ecevit’s populism are discussed and evaluated and it is argued as the main thesis of the study that Ecevit’s populism, as one of the important examples of populist leftism, should be carefully analysed as a specific path in terms of Turkish political experience.

Anahtar Kelimeler

Populism, Right Populism, Left Populism, Bülent Ecevit, Left-of-Center.

Etik Beyan

In this research article, ethics committee permission was not required as the data were not obtained using survey or interview techniques.

Kaynakça

• Ağtaş, Ö. (2014). Ortanın Solu: İsmet İnönü’den Bülent Ecevit’e, T. Bora ve M. Gültekingil (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Sol içinde (194-221), İstanbul: İletişim.
• Alper, E. (2014). Bülent Ecevit, T. Bora ve M. Gültekingil (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Sol içinde (202-213), İstanbul: İletişim.
• Arcayürek, C. (2006). Bir Özgürlük Tutkunu Bülent Ecevit, İstanbul: Detay Yayınları.
• Atay, E. (2019). Brexit Örneğinde Avrupa’da Yükselen Aşırı Sağın Popülist Söylemleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi, Bolu Abant İzzet Baysak Üniversitesi-Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Baykan, T. S. (2019). Türkiye’de İdeolojik ve Programatik Olmayan Parti-Seçmen Bağları Üzerine Kavramsal Bir Tartışma: Popülizm, Personalizm, Patronaj, Toplum ve Bilim Dergisi, (147), 10-46.
• Bora, T. (2016). Türk Sağı: Siyasal Düşünce Tarihi Açısından Bir Çerçeve Denemesi, İ. Ö. Kerestecioğlu ve G. G. Öztan (Der.), Türk Sağı: Mitler, Fetişler, Düşman İmgeleri içinde (9-28), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Büyükkantarcıoğlu, N. (2006). Toplumsal Gerçeklik ve Dil, İstanbul: Multilingual.
• Doyuran, L. (2018). Medyatik Bir Çalışma Alanı Olarak Eleştirel Söylem Çözümlemesi (Televizyon Dizileri Örneğinde), Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 301-323.
• Ecevit, B. (1971). Ecevit Diyor Ki, Ankara: CHP Yayınları.
• Ecevit, B. (1974). Ortanın Solu, İstanbul: Tekin Yayınevi.
• Ecevit, B. (1975.) Demokratik Solda Temel Kavramlar ve Sorunlar, Ankara: Türk Matbaacılık Sanayyi.
• Ecevit, B. (1975). Ortanın Solu, İstanbul: Tekin Yayınevi.
• Ecevit, B. (2009a). Ortanın Solu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Ecevit, B. (2009b). Bu Düzen Değişmelidir, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Ecevit, B. (2009c). Atatürk ve Devrimcilik, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Ecevit, B. (2010). Demokratik Sol, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Ercan, G. S., Danış, P. (2019). Söylem, Söylem Çözümlemesi ve Eleştirel Söylem Çözümlemesi: Tanımları ve Kapsamları, DEÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi, 6(2), 527-552.
• Erdoğan, N. (1998). Türk Solunda Popülizm: Ecevit ve Dev-Yol, Toplum ve Bilim, 78, 22-37.
• Erdoğan, N. (2014). Demokratik Soldan Devrimci Yol’a 1970’lerde Sol Popülizm Üzerine Notlar, T. Bora ve M. Gültekingil (Ed.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce içinde (262-274), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Görücü, Ç. (2020). CHP: Değişim, Umut, Hayal Kırıklığı, M. K. Kaynar (Haz.), Türkiye’nin 1970’li Yılları içinde (339-365), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Güngör, B. (2020). Söylem Yaklaşımı Üzerine Bir Kavram Çalışması ve Eleştirel Söylem Analizi, Kritik İletişim Çalışmaları Dergisi, 2(2), 1-11.
• Hocaoğlu, K. (2018). 1973 Seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi-Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü.