BİR KİTLE İLETİŞİM ARACI OLARAK TELEVİZYONUN SİNEMADA TEMSİLİ

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 2, 132 - 149, 30.11.2017

Hale Satıcı

Öz

Sinemanın
gerçekliği yeniden üretirken aynı zamanda ona biçim verdiği açıktır. Sinema
bunu temsiller aracılıyla gerçekleştirir. Aynı zamanda böyle yaparak sinema,
egemen kurumları ve geleneksel değerleri de meşrulaştırır. Bu yüzden sinema,
ideolojileri aşılama ve yayma işlevine sahiptir. Bu tez çalışmasında filmlerde
bir kitle iletişim aracı olarak televizyonun nasıl temsil edildiği ve bu
temsillerin amacının ne olduğu sorgulanmıştır. Bu konunun seçilmesinde bir
kitle iletişim aracı olarak televizyonun sinemadaki temsili üzerine literatürde
yeterli sayıda çalışmanın bulunmaması etkili olmuştur. Bu çalışma için yirmi
adet film seçilmiştir: Network/Şebeke
(1976), The China Syndrome/Çin Sendromu/Dünyanın Kaderi (1979), Videodrome
(1983), Broadcast News/Haberler (1987), The Running Man/Koşan Adam (1987),
Natural Born Killers/Katil Doğanlar (1994), Quiz Show/Şike (1994), Mad
City/Çılgın Şehir (1997), The Truman Show (1998), Edtv (1999), 15 Minutes
(2001), Good Night, and Good Luck/İyi Geceler İyi Şanslar (2005), Man of the
Year/Yılın Başkanı (2006), Live!/Yüzde Yüz Canlı (2007), Frost-Nixon (2008),
Morning Glory/Sabah Neşesi (2010), God Bless America/Tanrı Amerika’yı Korusun
(2011), Nightcrawler/Gece Vurgunu (2014), The Eichman Show (2015), Money
Monster/Para Tuzağı (2016). Örnekleme alınan bu yirmi adet film, amaçsal
örneklem tekniğiyle, popüler sinemanın örneklerinden seçilmiştir. Bu filmler
söylem analizi yöntemi ile analiz edilmiş ve altı kategoride söylemler
araştırılmıştır: 1) Reklam Bağlamında Televizyon, 2) Siyaset ve Diğer
Kurumlarla İlişkisi Bağlamında Televizyon, 3) Profesyoneller ve Etik, İlke,
Değer Bağlamında Televizyon, 4) Cinsiyet, Irk ve Sınıf Bağlamında Televizyon,
5) İzlenme Oranları Bağlamında Televizyon, 6) Yasa ve Mevzuat Bağlamında
Televizyon. Bu kategoriler altında incelenen tüm filmlerde, bir kitle iletişim
aracı olarak televizyonun oldukça olumsuz bir biçimde temsil edildiği
görülmüştür. Yapılan değerlendirmeler çerçevesinde, popüler sinemanın
televizyona ilişkin temsillerinin ideolojik bir işleve sahip olduğu ve
temsiller aracılığı ile egemen ideolojiyi yeniden ürettiği söylenebilir.  

Anahtar Kelimeler

Temsil, Sinema, Televizyon, İdeoloji, Söylem

Kaynakça

• Althusser, Louis (2000). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, Y. Alp ve M. Özışık (çev), İstanbul: İletişim Yayınları. Atabek, Ü., Atabek, G. ve Bilge, D. (2013). Televizyon Sağlık Programlarında İdeolojik Söylemler, Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 3, 11-30. Belsey, A. ve Chadwick, R. (2014). Medyada Kalitenin Bir Aracı Olarak Etik, Süleyman İrvan (der), Medya, Kültür, Siyaset, 3. Baskı, Ankara: Pharmakon, 305-318. Bourdieu, P. (1997). Televizyon Üzerine, Turhan Ilgaz (çev), İstanbul: YKY. Burton, G. (2008). Görünenden Fazlası Medya Analizlerine Giriş, N Dinç (çev), Alan Yayınları: İstanbul. Chomsky, N. (2012). Medya Gerçeği, A. Yılmaz ve O. Akınhay (çev), Everest: İstanbul. Comolli, J. L. ve Narboni, J. (2010). Sinema, İdeoloji, Eleştiri, M. Temiztaş (çev), S. Büker ve Y. G. Topçu (der), Sinema: Tarih-Kuram-Eleştiri, Kırmızıkedi: İstanbul, 97-108. Çelik, H. ve Ekşi, H. (2008). Söylem Analizi, Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 27, 99-117. Debord, G. (1996). Gösteri Toplumu ve Yorumlar, A. Ekmekçi ve O. Taştekin (çev), Ayrıntı: İstanbul. Giddens, A. (2012). Sosyoloji, C. Güzel (haz), Kırmızı: İstanbul. Hall, S. (1997). The Work Of Representation, S Hall (eds), Representation: Cultural Representations and Signifying Practices, Sage Publications: London, 13-74. Hall, S. (2014). İdeoloji ve İletişim Kuramı, A. Gürata (çev), S. İrvan (der), Medya, Kültür, Siyaset, Pharmakon: Ankara, 79-96. Kellner, D. (2011). Frankfurt Okulu’ndan Postmodernizme Televizyona Dair Eleştirel Perspektifler, S. F. Varol (çev), Erciyes İletişim Dergisi “Akademia”, 2 (1) 118-134. Kellner, D. (2013). Medya Gösterisi, Z. S. Doğruer (çev), Açılım: İstanbul. Laughey, D. (2010). Medya Çalışmaları Teoriler ve Yaklaşımlar, A. Toprak (çev), Kalkedon: İstanbul. Maigret, E. (2013). Medya ve İletişim Sosyolojisi, H. Yücel (çev), İletişim: İstanbul. Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü, O. Akınhay ve D. Kömürcü (çev), Bilim ve Sanat Yayınları: Ankara. Ryan, M. ve Kellner, D. (2010). Politik Kamera Çağdaş Hollywood Sinemasının İdeolojisi ve Politikası, E. Özsayar (çev), Ayrıntı: İstanbul. Ryan, M. (2015). Sinema Politikaları: Söylem, Psikanaliz, İdeoloji, H. Erkılıç (çev), Sine-Cine, 6 (2), 77-90. Satıcı, M. (2016). Yargı ve Hukuk: Adalet, Yasallık ve Demokrasi Uğraklarında Yargı Meselesi, K. Gülenç ve Ö. Duva (haz.), Yargıya Felsefeyle Bakmak, YKY: İstanbul, 213-235. Smith, R. (2014). İmgeler ve Eşitlik: Kadınlar ve Ulusal Basın, F. Ş. Cantek (çev), S. İrvan (der), Medya Kültür Siyaset, Pharmakon: Ankara, 399-422. Stewart, C. ve Kowatzke, A. (2007). Media: New Ways and Meanings, John Wiley & Sons: Australia. Tanrıöver, T. H. (2000). Medya Sektöründe Kadın İşgücü, Toplum ve Bilim, 86, 171-193. Thompson, J. B. (2008). Medya ve Modernite, S. Öztürk (çev), Kırmızı: İstanbul. Van Dijk, T. (2015). Söylem ve İdeoloji: Çok Alanlı Bir Yaklaşım, N. Ateş (çev), B. Çoban (ed), Söylem ve İdeoloji, Su: İstanbul, 15-100.