MELODRAMATİK İMGELEM VE MÜSLÜM FİLMİ

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 92 - 104, 30.11.2021

Hakan Kürkçüoğlu

https://doi.org/10.47107/inifedergi.885769

Öz

Gişede yüksek izlenme sayılarına ulaşmış olan filmler içinde bulundukları dönemle ve özelliklerini taşıdıkları film türleriyle beraber okunduğunda, hem anaakım sinema anlayışını hem de toplumsal-kültürel atmosferi yansıtırlar. Türkiye’de son dönemdeki anaakım sinemaya bakıldığında belirgin bir türleşme eğilimi göze çarpmaktadır. Bu durum, popüler filmlerin tür kuramları çerçevesinde incelenmesini verimli kılmaktadır. Birkaç farklı türün hakim olduğu bu dönemde melodram da hem kendi başına bir tür hem diğer türlere eklemlenen bir “kip” hem de bir imgelem biçimi olarak film üreticilerinin ve seyircinin başlıca tercihlerinden biridir. Melodramatik özellikler barındıran filmler, son dönemin popüler sineması içinde oldukça geniş bir yer tutmaktadır. Bahsi geçen filmler, Türkiye’de popüler kültür alanındaki kırılmaları ve değişimleri güçlü bir şekilde yansıtmaktadır. Son yılların en popüler filmlerinden biri olan Müslüm filmi, günümüz Türkiye’sindeki toplumsal-kültürel şartları ve mevcut popüler kültürel üretim anlayışını oldukça belirgin bir biçimde göstermektedir. Son Dönem Türk Sineması’nın öncü filmlerindeki temel teknik ve anlatı özelliklerinin bugün farklı bir şekilde karşımıza çıktığı görülmektedir. Film, geleneksel melodram formülleriyle birlikte günümüzün atmosferiyle harmanlanmış bir melodramatik imgeleme sahiptir. Duygusal arınma üzerine kurulu bir film dilini, abartılı bir estetikle birlikte sunmaktadır. Aynı zamanda son yıllarda özellikle yazılı ve görsel eserlerde hakim olan melankolik, depresif, kırılgan, “kaybeden” vb. temalı bir tarzı da yansıtmaktadır. Filmin konusunu gerçek hayattan aldığı göz önüne alındığında, Müslüm Gürses’in toplumsal bir fenomene dönüşmesindeki süreçlerin, hikayenin geçtiği tarihsel dönemin toplumsal açıdan önemli özelliklerinin, arabesk kültürü ile ilgili değinilebilecek bazı önemli noktaların hikaye dışında kalması da dikkat çekmektedir. Bunun yanında, son dönemin “sahicilik” ve “samimiyet” retoriğine dayalı olarak öyküsünü kuran sinema dili anlayışı Müslüm filminde neredeyse tüm özellikleriyle görünür haldedir.

Anahtar Kelimeler

melodram, Türk sineması, popüler kültür, tür filmleri

Kaynakça

• Açar, M. (2018). Müslüm Baba'nın Acıları, https://www.haberturk.com/yazarlar/mehmet-acar/2191825-muslum-babanin-acilari, Erişim Tarihi: 10.01.2019.
• Akbulut, H. (2010). Film Çalışmalarında Türe Yeni Bir Bakış: Çoğul Okuma Alanı Olarak Türü Yeniden Düşünmek. Seçil Büker ve Y. Gürhan Topçu (Der.) Sinema: Tarih-Kuram-Eleştiri (s. 324-336). İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.
• Akbulut, H. (2012). Yeşilçam’dan Yeni Türk Sinemasına Melodramatik İmgelem. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• Altman, R. (2000). Film/Genre. London: BFI Publishing.
• Arslan, U. T. (2010). Mazi Kabrinin Hortlakları. İstanbul: Metis Yayınları.
• Brooks, P. (1995). The Melodramatic Imagination: Balzac, Henry James, Melodrama, and the Mode of Excess. New Haven and London: Yale University Press.
• Box Office Türkiye (t. y. ). https://boxofficeturkiye.com/film/muslum--2014050, Erişim Tarihi: 17.05.2019.
• Dissanayake, W. (1993). Introduction, Wimal Dissanayake (Ed.), Melodrama and Asian Cinema, New York: Cambridge University Press. Erdoğan, N. (2001). Üç Seyirci: Popüler Eğlence Biçimlerinin Alımlanması Üzerine Notlar. Övgü Gökçe (Der.), Türk Film Araştırmalarında Yeni Yönelimler 2, (s. 219-230). İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Gledhill, C. (2010). ‘Tür Kavramını Yeniden Düşünmek’. (Çev. Hasan Akbulut), Seçil Büker ve Y. Gürhan Topçu (Der.) Sinema: Tarih-Kuram-Eleştiri, (s. 337-276). İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.
• Hayward, S. (2006). Cinema Studies: The Key Concepts. London and New York: Routledge.
• IMDB (t. y. ). https://www.imdb.com/title/tt7832124, Erişim Tarihi: 17.05.2019.
• Jermyn, D. (2005). Melodrama. Roberta E. Pearson and Philip Simpson (Ed.), Critical Dictionary of Film and Television Theory, (p. 384). London and New York: Routledge.
• King, G. (2010). Yeni Hollywood’da Tür Dönüşümleri. (Çev. Betül Karamış). Y. Gürhan Topçu (Der.) Hollywood’a Yeniden Bakmak (s. 126-152). Ankara: De Ki Yayınları.
• Maktav, H. (2001). Türk Sinemasında Yeni Bir Dönem, Birikim Dergisi, 152-153, 225-233.
• Neale, S. (2005). Genre and Hollywood. New York: Routledge.
• Schatz, T. (1981). Hollywood Genres: Formulas, Filmmaking, and the Studio System. New York: Random House.
• Staiger, J. (2000). Perverse Spectators: The Practices of Film Reception. New York and London: New York Unıversity Press.
• Suner, A. (2006). Hayalet Ev: Yeni Türk Sinemasında Aidiyet, Kimlik ve Bellek. İstanbul: Metis Yayınları.
• Şimşek, A. (2015) Yeni Dergi Furyası: Onurlandırılmış Güçsüzlük, http://www.sanatatak.com/view/yeni-dergi-furyasi-onurlandirilmis-gucsuzluk, Erişim Tarihi: 25.12.2018.
• Yüksel, S. E. (2011). Türk Sinemasında Melodramatik İmgelemin Dönüşümü. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.