ERGONOMİK RİSK FAKTÖRLERİNİN ÇALIŞANLARIN PERFORMANS, SADAKAT VE MEMNUNİYET ALGILARI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: CIVATA FABRİKASI ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 2, 359 - 372, 31.12.2020

Sami Sever Mustafa Deste Ahmet Karabey

Öz

Odak noktası insan olan ergonomi biliminin temel amacı, işin insana ve insanın işe uyumunu

artırmaktır. Bu uyumun sağlanamadığı işletmelerde, çalışanlarda kas ve iskelet sistemi

rahatsızlıklarının kolaylıkla ortaya çıkabileceğini ifade etmek mümkündür. Bu çerçevede,

ortaya çıkabilecek ergonomik risklerin, sadece çalışan sağlığı açısından değil performans ve

verimlik açısından da işletmeye yansımalarının değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu

çalışmada, Malatya Organize Sanayi bölgesinde faaliyet göstermekte olan bir işletmenin

imalat süreçlerinde ortaya çıkabilecek fiziksel risk faktörlerinin, çalışanların performansı ve

verimliliği üzerindeki olası etkileri araştırılmıştır. İradi olarak belirlenen bir işyerinde tüm

çalışanlar kapsama alınmıştır. Anketin ilk bölümü çalışanların demografik ve mesleki

özelliklerini ölçmeye yönelik olarak hazırlanmıştır. İkinci bölümde ise, çalışanların kas ve

iskelet sistemi rahatsızlıkları ile birlikte çalışanların ergonomik risk algılarını, performanslarını,

memnuniyet ve sadakat düzeylerini ölçmeye yönelik ölçeklere yer verilmiştir. Bu çerçevede

113 çalışanın katılımı sağlanarak verilerin toplanma süreci tamamlanmıştır. Elde edilen

verilerin istatistiksel analizleri SPSS paket programında yapılmıştır. Çalışanların demografik ve

mesleki özellikleri ile geliştirilen ölçeklere verilen cevaplar arasında anlamlı dağılım

farklılıkları olup olmadığı araştırılmıştır.  Ölçekler arası ilişkileri ortaya çıkarmak amacıyla yapılan korelasyon analizine göre, ergonomik risk algıları ile fiziksel rahatsızlıklar arasında

pozitif yönlü; ergonomik risk algıları ile memnuniyet ve sadakat arasında negatif yönlü bir

ilişkinin olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ergonomi, Ergonomik Risk Faktörleri, Memnuniyet, Performans, Sadakat

EFFECTS OF ERGONOMIC RISK FACTORS ON PERFORMANCE, LOYALTY AND SATISFACTION PERCEPTION OF EMPLOYEES: BOLT PLANT EXAMPLE

Öz

The main aim of the science of ergonomics, whose focus is human, is to increase the adaptability of the work to human and human to work. It is possible to state that musculoskeletal disorders can easily occur in the enterprises where this adaptation cannot be achieved. In this context, it is necessary to evaluate the reflections of the ergonomic risks that may arise on the enterprise not only in terms of employee health but also in terms of performance and efficiency. In this study, the possible effects of physical risk factors on the performance and productivity of the employees in the manufacturing processes of an enterprise operating in Malatya Organized Industrial Zone were investigated. All employees were included in a voluntary workplace. The first part of the questionnaire was prepared to measure the demographic and occupational characteristics of the employees. In the second

part, scales to measure the musculoskeletal disorders of the employees and ergonomic risk

perceptions, performances, satisfaction and loyalty levels of the employees are given. Within

this framework, 113 employees were participated in and data collection process was

completed. Statistical analysis of the data was performed by SPSS package program. The

differences between the demographic and occupational characteristics of the employees and

the responses to the developed scales were investigated. According to the correlation

analysis conducted to reveal the relationships between scales, there was a positive

correlation between ergonomic risk perceptions and physical disorders; there is a negative

relationship between ergonomic risk perceptions and satisfaction and loyalty.

Anahtar Kelimeler

Ergonomics, Ergonomic Risk Factors, Satisfaction, Performance, Loyalty

Kaynakça

• Arslan, A. (2012). Hazır Giyim İşletmelerinin Ergonomik Olarak Düzenlenmesinin Çalışma Verimliliği ve Kalite Üzerindeki Etkisi. Verimlilik Dergisi, 2012(4), 35–46.
• Aydemir, İ., ve Yenimahalleli Yaşar, G. (2016). Ergonomik Tasarımın Sağlık Çalışanları ve Hasta Güvenliğine Etkisi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 3(3).
• Ayim Gyekye, S. (2005). Workers’ Perceptions of Workplace Safety and Job Satisfaction. International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, 11(3), 291–302.
• Bobocel, D. R., ve Hafer, C. L. (2007). Justice Motive Theory and the Study of Justice in Work Organizations: A Conceptual Integration. European Psychologist, 12(4), 283–289.
• Dawal, S. Z. M., ve Taha, Z. (2006). The Effect of Job and Environmental Factors on Job Satisfaction in Automotive Industries. International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, 12(3), 267–280.
• Deste, M. ve Sever, S. (2019). İmalat İşletmelerinde Ergonomik Risk Değerlendirme Yöntemleri Üzerine Bibliyometrik Bir Analiz. Ekev Akademi Dergisi, 209–224.
• Ertaş, C., ve Kızılaslan, Z. (2015). Üretimde Ergonomi Çalışmalarıyla Verimliliğin Artırılması. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3), 651–657.
• Generalis, G. ve Mylonakis, J. (2007). Productivity and Ergonomics: A Strong Relationship Leading to Best Working Results. European Journal of Social Sciences, 5(1), 54–60.
• Gerşil, G. S., ve Aracı, M. (2011). Sosyal Sermayenin Güven Unsurunun İşgörenlerin Performansı Üzerine Etkileri. Çalışma ve Toplum, 1, 39-74.
• Güzel, D. (2014). Erzurum İlinde Faaliyet Gösteren Bayan ve Erkek Kuaförlerinin, Ergonomik Çalışma Koşulları, Mesleki Rahatsızlıklar ve İş Memnuniyeti Yönünden İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 345–358.
• Hayta, A. B. (2007). Çalışma Ortamı Koşullarının İşletme Verimliliği Üzerine Etkisi. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (1), 21–41.
• Korkmaz, O. ve Erdoğan, E. (2014). İş Yaşam Dengesinin Örgütsel Bağlılık ve Çalışan Memnuniyetine Etkisi. Ege Academic Review, 14(4).
• MacLeod, D., ve Morris, A. (1996). Ergonomics Cost Benefits Case Study in a Paper Manufacturing Company. Proceedings of the Human Factors and Ergonomics Society Annual Meeting, 40(13), 698–701.
• Özlem, K. ve ÖZOK, A. F. (2018). Hazir Giyim İşletmelerinin Ergonomik Risk Etmenleri Yönünden Değerlendirilmesi. Mühendislik Bilimleri Ve Tasarım Dergisi, 6, 263-270.
• Parmaksız, A., Ersöz, T., Özseven, T., ve Ersöz Filiz. (2013). Çalışanların İş Memnuniyeti, İş Stresi ve Ergonomik Koşullarının Değerlendirilmesi. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, (8), 82–99.
• Resnick, M. L., ve Zanotti, A. (1997). Using Ergonomics to Target Productivity İmprovements. Computers and Industrial Engineering.
• Sağıroğlu, H., Coşkun, B., ve Erginel, N. (2015). REBA ile Bir Üretim Hattındaki İş İstasyonlarının Ergonomik Risk Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3), 339–345.
• Ünlü, F., ve Atik, H. (2019). Türkiye’deki İşletmelerin Endüstri 4.0’a Geçiş Performansı: Avrupa Birliği Ülkeleri İle Karşılaştırmalı Ampirik Analiz. Ankara Avrupa Calismalari Dergisi, 17(2), 431–463.
• Uskun, E., Öztürk, M., Kişioğlu, A. N., ve Sönmez, Y. (2015). Bir Sanayi Sitesinde Küçük Ölçekli İşyerlerindeki Risk Faktörleri ve Yaşam Kalitesi ile İlişkisi. Türk Halk Sağlığı Dergisi, 13(2), 97–114.
• Yapıcı, F., ve Baş, H. (2015). Verimlilikte Ergonomik Faktörler. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3), 591–595.