MARKET MAKING AS A DETERMINANT OF FINANCIAL SOUNDNESS IN COMMERCIAL BANKS AND A MODEL SUGGESTION

Yıl 2024, Cilt: 13 Sayı: 2, 466 - 493, 31.12.2024

Gülçe Yazgan , Ganite Kurt , Fevzi Serkan Özdemir

https://doi.org/10.54282/inijoss.1517592

Öz

Banks, one of the most important institutions of the financial system, fulfill the function of intermediary in fund transfer in the economy. Banks that provide resource transfer at both national and international levels face many risks within the scope of their activities. Since they have the potential to affect the country's economy as a whole, it is important for banks to have a strong financial structure against these risks in order to continue their activities in a healthy way. The concept of financial resilience emerges at this point and basically expresses the resilience of banks against the vulnerabilities they contain, both due to their own structural characteristics and the general condition of the economy. In order to reduce these vulnerabilities, it is important to manage risks well and monitor financial soundness levels. In this study, unlike previous studies, it was aimed to develop a model by considering the market making function of banks as a determinant of financial soundness. Commercial banks are the most important actors of the market making system, which aims to regulate government domestic debt securities markets in order to activate monetary policies and reduce market risks. In this context, considering that market making will be an appropriate indicator in terms of the financial soundness of banks, financial ratios that affect banks' being market makers have been determined in line with the developed model. In the study where the data of commercial banks operating in Turkey between 2018 and 2022 were analyzed; capital adequacy ratio, foreign assets / foreign liabilities, total deposits / total assets, financial assets (net) / total assets, liquid assets / short-term liabilities, liquid assets / (deposits + non-deposit resources), return on average equity, net operating profit It has been concluded that the (loss)/total assets ratios are effective.

Anahtar Kelimeler

Banking, Financial Soundnes, Market Making Banks, Logistics Regression, Financial Ratios

TİCARİ BANKALARDA FİNANSAL SAĞLAMLIĞIN BİR BELİRLEYİCİSİ OLARAK PİYASA YAPICILIK VE MODEL ÖNERİSİ

Öz

Finansal sistemin en önemli kuruluşlarından biri olan bankalar, ekonomideki fon transferinde aracılık fonksiyonunu yerine getirmektedir. Hem ulusal hem de uluslararası düzeyde kaynak aktarımı sağlayan bankalar, faaliyetleri kapsamında birçok risk ile karşı karşıya kalmaktadır. Bir bütün olarak ülke ekonomisini etkileme potansiyeli taşımaları nedeniyle bankaların faaliyetlerini sağlıklı bir şekilde sürdürebilmeleri için söz konusu risklere karşı güçlü bir finansal yapıya sahip olmaları önem taşımaktadır. Finansal sağlamlık kavramı, bu noktada ortaya çıkmakta olup, temel olarak bankaların hem kendi yapısal özellikleri nedeniyle hem de ekonominin genel durumundan kaynaklı olarak bünyelerinde barındırdıkları kırılganlıklara karşı dayanıklılığını ifade etmektedir. Söz konusu kırılganlıkların azaltılabilmesi için ise risklerin iyi yönetilmesi, finansal sağlamlık düzeylerinin takip edilmesi önemli olmaktadır. Bu çalışmada, daha önce yapılan çalışmalardan farklı olarak bankaların piyasa yapıcılık fonksiyonu, finansal sağlamlığın bir belirleyicisi olarak ele alınarak model geliştirilmesi hedeflenmiştir. Para politikalarının etkinleştirilmesi ve piyasa risklerinin azaltılmasına yönelik olarak devlet iç borçlanma senetleri piyasalarını düzenlenmesini amaçlayan piyasa yapıcılık sisteminin en önemli aktörlerini ticari bankalar oluşturmaktadır. Bu kapsamda bankaların finansal sağlamlığı bakımından, piyasa yapıcılığının uygun bir gösterge olacağından hareketle, bankaların piyasa yapıcı olmasını etkileyen finansal oranlar, geliştirilen model doğrultusunda belirlenmiştir. Türkiye’de faaliyet gösteren ticari bankaların 2018-2022 yılları arasındaki verilerinin analiz edildiği çalışmada; sermaye yeterlilik oranı, YP varlıklar/YP yükümlülükler, toplam mevduat / toplam varlıklar, finansal varlıklar(net) / toplam varlıklar, likit aktifler / kısa vadeli yükümlülükler, likit aktifler / (mevduat+mevduat dışı kaynaklar), ortalama özkaynak karlılığı, net faaliyet karı (zararı) /toplam varlıklar oranlarının etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bankacılık, Finansal Sağlamlık, Piyasa Yapıcı Bankalar, Lojistik Regresyon, Finansal Oranlar

Etik Beyan

-

Destekleyen Kurum

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Africa, L.A. (2018). Bankometer Models for Predicting Financial Distress in Banking Industry. Jurnal Keuangan dan Perbankan, 22(2).
• Akgüneş, A. O. (2021). Finasnsal Risklerin Banka Karlılığı Üzerine Etkisi: Bıst Banka Endeksi Üzerine Bir Uygulama. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 23(3), 556-576.
• Albulescu, C. T. (2015). Banks’ profitability and financial soundness indicators: A macro-level investigation in emerging countries. Procedia economics and finance, 23, 203-209. https://doi.org/10.1016/S2212-5671(15)00551-1.
• Arzova, S.B. and Sahin, B.S. (2024), "The effect of financial soundness variables on bank performance: a macro-level analysis in MSCI Emerging Market Index countries", Kybernetes, Vol. 53 No. 8, pp. 2605-2623.
• Arzova, S. B., & Şahin, B. Ş. (2023). Bankaların Finansal Karlılık Oranlarıyla Finansal Sağlamlık Göstergeleri İlişkisi: Türkiye’de Granger Nedensellik Analizi. Maliye Ve Finans Yazıları (119), 61-76.
• Ashaf A. Tariq (2016). Evaluating the Financial Soundness of Bank: An Application of Bankometer on Pakıstanı Listed Banks. Then IP Journal of Financial Risk Management, 13(3).
• Bourkhis, K. ve Nabi, M.S. (2013). Islamic and Conventional Banks’ Soundness During The 2007-2008 Financial Crisis. Review of Financial Economics, 22(2).
• Budiman, T., Herwaany A. ve Kritanty F. (2017). An Evaluatıon Financıal Stress for Islamıc Banks in Indonesia Using a Bankometer Model. Journal of Finance and Banking Rewiew, 2(3).
• Çokluk, Ö. (2010). Lojistik Regresyon Analizi: Kavram ve Uygulama, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(3), 1357-1407.
• Demirel, B. L., Koçyiğit, S. Ç., & Kevser, M. (2021). Makroekonomik değişkenler ve içsel faktörler ile bankaların finansal performansı arasındaki ilişki: Türkiye için ampirik bir araştırma. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 598-611.
• Fayed, M.E. (2013). Comparatıve Performance Study of Conventional and Islamıc Banking in Egypt. Journal of Applied Finance and Banking, 3(2).
• Kattel, I. (2014). Evaluating the Financial Solvency of Selected Commercial Banks of Nepal: An Application of Bankometer. Journal of Advanced Economic Research, 1(1).
• Kumar, M.A., Harsha, G.S., Anand, S. ve Dhruva, N.R. (2012). Analyzing Soundness in Indian Banking: A CAMEL Approach. Research Journal of Management Sciences, 1(3).
• Makkar, A. ve Singh S. (2012). Evaluating the Financial Soundness of Indian Commercial Banks: An Application of Bankometer. National Conference on Emerging Challenges for Sustainable Business.
• Mertler, C.A. ve Vannatta, R.A. (2005). Advanced and Multivariate Statistical Methods: Practical Application and İnterpretation (3rd Edition). Glendale: CA Pyrczak Publishing.
• Moroğlu, A. (2013). Kamu Borçlanmasında Piyasa Yapıcılığı Sistemi ve Türkiye Uygulaması. Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Čihák, M. ve Hesse, H. (2010). Islamic Banks and Financial Stability: An Empirical Analysis. Journal of Financial Services Research, Springer; Western Finance Association, 38(2), 95-113.
• Permata, M. ve Purwanto, E. (2018). Analysis of CAMEL, Z-Score and Bankometer in Assessment Soundness of Banking Listed on the Indonesia Stock Exchange from 2012 to 2015. Journal of Applied Economic Sciences, 5(59).
• Rahman, Z. (2017). Financial Soundness Evaluation of Selected Commercial Banks in Bangladesh: An Application of Bankometer Model. Reserach Journal of Finance and Accounting, 8(2).
• Shamanth, N. ve Rajgopal, M. (2016). Assessment of Financial Health of Select Private Sector and Foreign Banks in India: An Application of Bankometer Model. International Journal of Engineering and Management Research, 6(4).
• TBB (2022). Seçilmiş Rasyolar Raporu: 2018-2022 Dönemi. Erişim Adresi: https://www.tbb.org.tr/tr/bankacilik/banka-ve-sektor-bilgileri/istatistiki-raporlar/59 (Erişim Tarihi: 08.05.2023)
• T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı (2018). Piyasa Yapıcı Bankalara İlişkin Basın Duyurusu. Erişim Adresi: https://www.hmb.gov.tr/haberler/2019-yili-piyasa-yapiciligi-kriterlerine-iliskin-basin-duyurusu (Erişim Tarihi: 14.06.2023)
• T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı (2019). Piyasa Yapıcı Bankalara İlişkin Basın Duyurusu. Erişim Adresi: https://www.hmb.gov.tr/duyuru/2020-donemi-piyasa-yapici-bankalara-iliskin-basin-duyurusu (Erişim Tarihi: 14.06.2023)
• T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı (2020). Piyasa Yapıcı Bankalara İlişkin Basın Duyurusu. Erişim Adresi: https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2020/11/2021-Donemi-Piyasa-Yapiciligi.pdf (Erişim Tarihi: 15.06.2023)
• T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı (2021). Piyasa Yapıcı Bankalara İlişkin Basın Duyurusu. Erişim Adresi: https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2021/11/2022-PiyasaYapiciligiKriterleriDuyurusu.pdf (Erişim Tarihi: 15.06.2023)
• Yameen, I.Y. ve Ali, M.S. (2016). Evaluating the Financial Soundness of Jordanian Commercial Banks by Applying Bankometer Model. Research Journal of Finance and Accounting, 7(2)
• Yılmaz, B.E. (2005). Kamu Borç Yönetiminde Piyasa Yapıcılığı Sistemi. İstanbul Üniversitesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansı, Sayı:47