İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ BAĞLAMINDA İLK YARDIM EĞİTİMLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: YOUTUBE VİDEOLARININ ANALİZİ

Yıl 2024, , 556 - 573, 20.06.2024

Aylin Sinem Gültaç

https://doi.org/10.33715/inonusaglik.1377419

Öz

Bu çalışmada iş sağlığı ve güvenliği bağlamında YouTube’da yer alan ilk yardım eğitim videolarının etkinliğinin değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu nedenle günümüzde en çok tercih edilen ikinci sosyal medya platformu olan YouTube’da ilk yardım eğitimi hakkında en fazla görüntülenmeye sahip 50 video incelenmiştir. Videolar görüntülenme sayısı, video uzunluğu, beğenme sayısı, yorum sayısı, video paylaşım tarihleri ve “HONcode Kriterleri’’ne göre değerlendirilmiştir. Videolara ilişkin betimsel istatistikler (frekans, yüzde, ortalama, standart sapma, medyan, minimum değer, maximum değer) SPSS 24.0 paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda ilk yardım eğitimi ile ilgili videoların güncel ve güvenilir olmadığı, yarısının sağlık profesyonelleri tarafından hazırlanmadığı, %64’ünde videoyu finanse eden kişi, kurum veya kuruluş hakkında bilgi verilirken %52’sinde reklam/tanıtım yapıldığı ortaya çıkmıştır. Videoların %90’ı “tamamlayıcılık’’ ilkesine uymaktadır ancak yalnızca %12’sinde referans kriterine uyulmuştur. Ayrıca videoların HONcode puan ortalamasının 28.9±35,471 olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak araştırma kapsamında incelenen videoların HONcode Kriterleri’ne uymadığı, video uzunluklarının ilk yardım eğitimi için yetersiz olduğu, video izlenme, yorum ve beğenme sayılarının düşük olduğu ortaya çıkmıştır. Bu nedenle YouTube’da yer alan ilk yardım eğitimlerinin profesyoneller tarafından hazırlanması ve denetlenmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Bu araştırma ile güvenli ve doğru sağlık içeriklerine erişim hakkında farkındalık sağlanması, işyerlerinde ilk yardım eğitiminin önemi ve eğitimde kullanılabilecek alternatif kaynakların değerlendirilmesine katkı sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

HONcode kriterleri, İlk yardım eğitimi, İş sağlığı ve güvenliği, YouTube

Evaluation of First Aid Trainings in the Context of Occupational Health and Safety: Analysis of YouTube Videos

Öz

In this study it is aimed to evaluate the effectiveness of first aid training videos on YouTube in the context of Occupational Health and Safety. For this reason, the 50 most viewed videos about first aid training on YouTube, which is the second most preferred social media platform at the present time have been examined. Videos have been evaluated according to the number of views, video length, number of likes, number of comments, video sharing dates and "HONcode Criteria". Descriptive statistics (frequency, percentage, mean, standard deviation, median, minimum value, maximum value) of the videos have been analyzed by using the SPSS 24.0 package program. As the result of the research, it has been revealed that the videos about first aid training were not up-to-date and reliable, half of them were not prepared by health professionals, while 64% of them provided information about the person, institution or organization that financed the video, 52% of them were advertised/promotional. 90% of the videos comply with the "complementarity" principle, but only 12% have complied with the reference criterion. Additionally, the average HONcode score of the videos have been determined to be 28.9±35.471. As the result, it has been revealed that the videos examined within the scope of the research did not comply with the HONcode Criteria, the length of the videos were insufficient for first aid training, and the number of video views, comments and likes were low. For this reason, it is understood that first aid trainings on YouTube should be prepared and supervised by professionals. With this research it is contributed to raise awareness about access to safe and accurate health content, the importance of first aid training in workplaces, and evaluation about alternative resources that can be used in training.

Anahtar Kelimeler

First aid training, HONcode criteria, Occupational health and safety, YouTube

Kaynakça

• Ali, S. (2021). Emergency First aid training awareness in occupational health at Mol Pakistan oil and gas company. Journal of Medical & Clinical Nursing, 2(1), 1-4.
• Alptekin, Ü. M. (2019). Organ bağışıyla ilgili Youtube videolarının analizi. Doktora Tezi. Marmara Universitesi, İstanbul
• Alptekin, Ü. M., Ölmez, E. H. ve Arslan, Ö. (2021). Farmakoekonomi bağlamında akılcı ilaç kullanımı: youtube videoları üzerine bir inceleme. Sosyal Güvence, 0(19), 475-497.
• Altındiş, S., Tok, Ş., Aslan, F. G., Pilavcı Adıgül, M., Ekerbiçer, H. Ç. ve Altındiş, M. (2017). Üniversite öğrencilerinin ilk yardım bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi. Sakarya Tıp Dergisi. 7(3), 125-130.
• Arıcak, F. ve Çağlarer, E. (2021). İş güvenliği eğitimlerinde kullanılan modellere meta analiz yöntemle bakış. Pearson Journal, 6(15), 482–490.
• Aytaç, Ş., Gürleyen Gök, M. ve Özkan, S. (2016). Bir işçi sağlığı ve güvenliği uygulaması olan temel ilk yardım eğitiminin incelenmesi. Gazi Medical Journal. 27, 53-57.
• Basch, C. H., MacLean, S. A., Romero, R. A. ve Ethan, D. (2018). Health information seeking behavior among college students. Journal Of Community Health, 43, 1094-1099.
• Boyer, C., Frossard, C., Gaudinat, A., Hanbury, A. ve Falquetd, G. (2017b). How to sort trustworthy health online information? Improvements of the automated detection of HONcode criteria. Procedia Computer Science, 121, 940-949.
• Boyer, C., Gaudinat, A., Hanbury, A., Appel, R. D., Ball, M. J., Carpentier, M. ve Geissbühler, A. (2017a). Accessing reliable health information on the Web: a review of the HON approach. MEDINFO 2017: Precision Healthcare through Informatics, 1004-1008.
• Boyer, C. ve Dolamic, L. (2015). Automated detection of HONcode Website conformity compared to manual detection: An evaluation. Journal of Medical Internet Research, 17(6), e135.
• Conte, A., Brunelli, L., Moretti, V., Valdi, G., Guelfi, M. R., Masoni, M. ve Arnoldo, L. (2022). Can a validatedwebsite help improve university students'e-health literacy? Annali di Igiene. Medicina Preventiva e di Comunita.
• Diviani, N., Van Den Putte, B., Giani, S. ve Van Weert, J. C. (2015). Low health literacy and evaluation of online health information: A systematic review of the literature. Journal Of Medical Internet Research, 17(5), E112.
• Erdoğan, T., Aydemir, Y., Aydın, A., İnci, M. B., Ekerbiçer, H., Muratdağı, G. ve Kurban, A. (2020). İnternet ve televizyonda sağlık bilgisi arama davranışı ve ilişkili faktörler. Sakarya Tıp Dergisi, 10(Özel Sayı), 1-10.
• Hamzehei, R., Ansari, M., Rahmatizadeh, S. ve Valizadeh-Haghi, S. (2018). Websites as a tool for public health education: determining the trustworthiness of health websites on Ebola disease. Online Journal Of Public Health İnformatics, 10(3), e221.
• Lingard, H. (2017). first Aid and Occupational Health and Safety: the Case for an Integrated Training Approach. Burns: Journal of the International Society for Burn Injuries, 111-117.
• Meltwater ve We Are Social, (2023). Dıgıtal 2023: Global overvıew report. 3 Haziran 2023 tarihinde https://datareportal.com/reports/digital-2023-global-overview-report?utm_campaign=Digital_2023&utm_content=Article_Hyperlink&utm_medium=Article&utm_source=DataReportal adresinden erişildi.
• Nghiem, A. Z., Mahmoud, Y. ve Som, R. (2016). Evaluating the quality of internet information for breast cancer. The Breast, 25, 34-37.
• Panda, P., Panda, S., Karir, S. ve Patra, A. (2019). Effectiveness of first-aid training on school children of urban area of Sambalpur district, Odisha. International Journal of Medical Scienc and Public Health, 8(10), 838-842.
• Stellefson, M., Chaney, B., Ochipa, K., Chaney, D., Haider, Z., Hanik, B., ...Bernhardt, J. M. (2014). YouTube as a source of chronic obstructive pulmonary disease patient education: a social media content analysis. Chronic Respiratory Disease, 11(2), 61-71.
• Swire-Thompson, B. ve Lazer, D. (2020). Public health and online misinformation: Challenges and recommendations. Annu Rev Public Health, 41(1), 433-451.
• T.C. Resmi Gazete 29 Temmuz 2015 tarihli 29429 sayılı “İlk Yardım Yönetmeliği’’ 4 Haziran 2023 tarihinde https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/07/20150729-2.htm adresinden erişildi.
• Tadesse, F., ve Jemebere, W. (2022). Knowledge of first aid measures and associated factors among governmental primary school teachers in Hawassa city, Southern Ethiopia. Journal Of Clinical Images And Medical Case Reports, 3(3), 1764, 1-6.
• Türk Dil Kurumu (TDK). 2023. Kaza.4 Haziran 2023 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi.
• Townsend, A., Leese, J., Adam, P., Mcdonald, M., Li, L. C., Kerr, S. ve Backman, C. L. (2015). E-health, participatory medicine, and ethical care: A focus group study of patients’ and health care providers’ use of health-related internet information. Journal Of Medical Internet Research, 17(6), E3792.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2022). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması, 2022. 6 Haziran 2023 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2022-45587 adresinden eirşildi.
• Uzaktan Sağlık Eğitim Sistemi (USES). 20 Kasım 2023 tarihinde https://egitim.saglik.gov.tr/ adresinden erişildi.
• Yaran, M. ve Özkan, E. (2022). Ergoterapi ile ilgili çevrimiçi bilgilerin kalitesi ve okunabilirliği. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 10(2), 45-52.
• Wang, F., Wang, Z., Sun, W., Yang, X., Bian, Z., Shen, L., ...Luo, D. (2020). Evaluating the quality of health-related WeChat public accounts: cross-sectional study. JMIR mHealth and uHealth, 8(5), e14826.