KRONİK HASTALIKLIĞI OLAN ÇOCUKLAR: HASTANEDE UYKU KALİTESİ

Yıl 2021, , 886 - 895, 29.11.2021

Emriye Hilal Yayan , Yeliz Suna Dağ , Mürşide Zengin , Mehmet Düken

https://doi.org/10.33715/inonusaglik.813417

Öz

Bu araştırma hastanede yatan ve kronik hastalığı bulunan çocukların uyku alışkanlıklarını incelemek amacıyla yapıldı. Araştırma 1 Ocak 2019-31 Mayıs 2019 tarihleri arasında bir üniversite hastanesinin pediatri kliniklerinde en az bir hafta yatan 360 çocukla yapılmıştır. Araştırmada ‘Çocuk Bilgi Formu’ ve ‘Çocuk Uyku Alışkanlıkları Anketi’ kullanılmıştır. Veriler bilgisayar ortamında yüzdelik dağılım, ortalama, t testi ve korelasyon ile değerlendirilmiştir. Çalışma kapsamına alınan çocukların %46,9’nun kız, %53.1’inin erkek ve yaş ortalamalarının 7.52±4.22 olduğu belirlenmiştir. Çocukların %68.6’ sının daha önce hastaneye yattığı, %45.6’sının kronik hastalığa sahip olduğu ve %95,8’inde uyku sorunu olduğu saptanmıştır. Araştırmaya katılan çocukların daha önce hastaneye yatma ve kronik hastalığa sahip olma durumları ile uyku alışkanlıkları alt boyutları ve uyku alışkanlıkları toplam puanları arasında önemli fark olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Çocukların yaşı ile yatma zamanı, uyku kaygısı, gece uyanmaları, uyku alışkanlıkları toplam puanları arasında negatif ilişki, hastanede yatış günleri ile uykuya dalmanın gecikmesi, parasomnia, gün içinde uykululuk ve uyku alışkanlıkları toplam puanları arasında pozitif ilişki olduğu bulunmuştur. Hastanede yatan ve kronik hastalığı bulunan çocukların uyku sorunları yaşayabildikleri belirlenmiştir. Çocukların önceki hastane deneyimlerinin ve kronik hastalığa sahip olma durumlarının uyku alışkanlıklarını etkileyebileceği saptanmıştır. Bu doğrultuda pediatri hemşirelerinin hastanede yatan ve kronik hastalığı bulunan çocukların uyku gereksinimlerine göre eğitim ve danışmanlık vermesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

çocuk, hemşire,, uyku,, uyku sorunları

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

Children with Chronic Disease: Sleep Quality in Hospital

Öz

This research was carried out to examine the sleeping habits of children who are hospitalized and have chronic diseases. The study has been conducted with 360 children who were hospitalized for at least one week in the pediatric clinics of a university hospital between January 1, 2019 and May 31, 2019. In the research ‘Child Information Form’ and ‘Child Sleep Habits Survey’ have been used. The data have been assessed in computer environment by using percentage distributions, means, t test and correlation. It has been determined that, of the children included in the study; 46.9% were girls, 53.1% were boys and the mean age was 7.52 ± 4.22. It has been detected that; 68.6% of children had previously been hospitalized, 45.6% had chronic disease and 95.8% had sleep problems. Among the children who participated in the study, a significant difference has been determined between previous hospitalization and having chronic disease, and sleep habits sub-dimensions and sleep habits total scores (p <0.05). It has been found that there was a negative correlation between the age of the children and bedtime, sleep anxiety, night awakening, sleep habits total scores, and there was a positive correlation between the hospitalization days and delayed sleep, parasomnia, sleepiness during the day and sleep habits total scores. It has been determined that hospitalized children with chronic diseases may have sleep problems. It has been detected that the children’s previous hospital experience and the states of having chronic illness may affect sleep habits. Accordingly, the pediatric nurses are recommended to provide education and counseling according to the sleeping needs of hospitalized children.

Anahtar Kelimeler

child,, nurse,, sleep,, sleep disorders

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• Akgün Kostak, M., Kocaaslan, E. N., Bilsel A. Mutlu A. (2016) 3-6 yaş grubu çocukların uyku alışkanlıklarının belirlenmesi. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 3(1),123–132.
• Arıcıoğlu, A. (2018). Kanserli̇ çocuklar içi̇n uyku değerlendi̇rme ölçeği̇ adölesan ve ebeveyn formunun geli̇şti̇ri̇lmesi̇. (Yüksek lisans tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Atik Özcanlı, D., Zeydan Erdoğan, Z., Coşar Albayrak, A. (2012). Uyku sorunları hipertansiyona neden olur mu?. Türk Kardiyoloji Derneği Kardiyovasküler Hemşirelik Dergisi, 1(3), 2–8.
• Başbakkal, Z., Sönmez, S., Şen Celasin, N., Esenay, F. (2010). 3-6 yaş grubu çocuğun akut bir hastalık nedeniyle hastaneye yatışa karşı davranışsal tepkilerinin belirlenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 456–468.
• Bülbül, S., Kurt, G., Ünlü, E., Kırlı, E. (2010). Adölesanlarda uyku sorunları ve etkileyen faktörler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği, 53(3), 204–210.
• Conk, Z., Başbakkal, Z., Bal Yılmaz, H., Bolışık, B. (Eds) (2013). Pediatri hemşireliği: Akademisyen Tıp Kitabevi, Ankara.
• Çavuşoğlu, H. (2011). Çocuk sağlığı ve hastalıkları hemşireliği, Ankara.
• Çetin, E. (2009). İlköğretim öğrencilerinin uyku alışkanlıkları ile duygu- davranış sorunları arasındaki ilişkinin incelenmesi, (Yüksek lisans tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Darezzo Rodrigues Nunes, M., Jacob, E., Adlard, K., Secola, R., Nascimento Castanheira L. (2015). Fatigue and sleep experiences at home in children and adolescents with cancer. Oncology Nursing Forum, 42(5), 498–506.
• Durualp, E., Kara, F. N., Yılmaz, V., Alaybeyoğlu, K. (2015). Kronik hastalığı olan ve olmayan çocukların ve ebeveynlerinin görüşlerine göre yaşam kalitelerinin karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 63(2), 55–63.
• Gözün Kahraman, Ö., Ceylan, Ş. (2018). 0-3 yaş grubu çocukların uyku alışkanlıklarının belirlenmesi. Journal of History Culture and Art Research, 7(3), 607–620.
• Hinds, P. S., Hockenberry, M. J., Gattuso, J. S., Kumar Srivastava, D., Tong, X., Jones, H., … Pui, C. H. (2007). Dexamethasone alters sleep and fatigue in pediatric patients with acute lymphoblastic leukemia. Cancer: Interdisciplinary International Journal of the American Cancer Society, 110(10), 2321-2330.
• İnal Emiroğlu F. N., Akay A. P. (2008). Kronik hastalıklar, hastaneye yatış ve çocuk. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 22(2), 99-105.
• Karaçal, Ş. (2010). Konya ilinde yaşayan 0-17 yaş grubu çocuklarda uyku bozukluklarının sıklığı. (Tıpta uzmanlık tezi), Selçuk Üniversitesi, Konya
• Kaya, Ö. (2018). Febri̇l konvülzi̇yon tanılı hastalarımızda uyku problemleri̇ni̇n değerlendi̇ri̇lmesi̇, (Tıpta uzmanlık tezi), Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Koulouglioti, C., Cole R., Kitzman, H. (2008). Inadequate sleep and unintentional injuries in young children, Public Health Nursing, 25(2),106–114.
• Melnyk, B. M., Feinstein, N. F. (2001). Mediating functions of maternal anxiety and participation in care on young children’s posthospital adjustment. Research in Nursing and Health, 24(1), 18–26.
• Meltzer, L. J., Davis, K. F., Mindell, J. A. (2012). Patient and parent sleep in a children’s hospital. Pediatric Nursing, 38(2), 64–71.
• Morrow, G. R. (2007). Cancer-related fatigue : causes, consequences and management. The Oncologist, 12(1), 1–3.
• Owens, J. A. (2000). Sleep habits and sleep disturbance in elemantary school-aged children. Journal Developmental and Behavioral Pediatrics, 21(1), 27–36.
• Owens, J. A. (R. Kliegman Ed) (2011). Sleep medicine. Nelson Textbook of Pediatrics.19th Ed. Philadelphia: ElsevierSaunders.
• Öner, P., Barut, Y., Öner, Ö., Üneri, Ö. Ş., Bodur, Ş., Turgut, S., Munir, K. M. (2009). Çocuklarda uyku ölçeği’nin geçerlik ve güvenirliği. Klinik psikofarmakoloji bülteni: Bulletin of clinical psychopharmacology, 19(4), 382.
• Perdahlı Fiş, N., Arman A., Ay P., Topuzoğlu A, Güler A. S., Gökçe İmren S vd.,(2010). Çocuk uyku alışkanlıkları anketinin türkçe geçerliliği ve güvenilirliği. Anadolu Psikiatri Dergisi, 11(2), 151–160.
• Sawyer, M. G., Reynolds, K. E., Couper, J. J., French, D. J., Kennedy, D., Martin, J., ... Baghurst, P. A. (2004). Health-related quality of life of children and adolescents with chronic illness–a two year prospective study. Quality of life research, 13(7), 1309-1319.
• Stremler, R., Adams, S., Dryden Palmer, K. (2015). Nurses’ views of factors affecting sleep for hospitalized children and their families: a focus group study. Research in Nursing & Health, 38(4),311–322.
• Tarakçıoğlu, M. C., Kadak, M. T., Gürbüz, H. G. A., Doğan, E., Fırat E. (2016). Dikkat eksikliği̇ hiperaktivite bozukluğu tanısı almış çocuk ve ergenlerde uyku alışkanlıkları. Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıp Dergisi, 56(2),71–77.
• Toros, F., Tot, Ş., Düzovalı, Ö.(2002). Kronik hastalığı olan çocuklar, anne ve babalarındaki depresyon ve anksiyete düzeyleri. Klinik Psikiyatri Dergisi, 5(4), 240–2